Արջտակ գարնանային

Արջտակ գարնանային (լատին․՝ Cyclamen vernum), գնարբուկազգիների ընտանքին պատկանող ծածկասերմ բույս։ Գրանցված է Հայաստանի Կարմիր գրքում։

Պալարավոր գեղազարդային խոտաբույս է, որն ունի 5-10 սմ բարձրություն։ Պալարների տրամագիծը 3-5 սմ է։ Տերևները լայն ձվաձև են, վերևից՝ սպիտակավուն, արծաթագույն խալերով, տակից՝ բոսորագույն, կարմիր։ Պսակի մասերը օվալ են, մեջտեղից վերև ամենամեծ լայնությամբ, մուգ վարդագույն, մանուշակագույն, հազվադեպ սպիտակավուն, հիմքի մոտ մուգ մանուշակագույն խալով են և ետծալի վրա սպիտակ խալիկներով^[1]։

Հայաստանում հանդիպում է միայն Իջևանի (Աչաջուր, Գետահովիտ, Կողբ) ֆլորիստիկական շրջանում։ Աճում է նաև Մեծ Կովկասում, Անդրկովկասում, Թալիշում, Թուրքիայում և Հյուսիսարևմտյան Իրանում^[1]։

Աճում է ստորին լեռնային գոտում՝ ծովի մակարդակից 700-1200 մ բարձրությունների վրա, անտառներում, անտառի եզրերին, բացատներում։ Ծաղկում է հունվար-մարտ ամիսներին, պտղաբերում՝ փետրվար-մարտին^[1]։

Խոցելի տեսակ է, որի տարածման և բնակության շրջանների մակերեսը 500 կմ²-ից պակաս է։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված էր որպես անհետացած տեսակ։ Ընդգրկված է CITES-ի կոնվենցիայի հավելվածում։ Ընդգրկված չէ Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածում^[1]։

Պահպանության գործողություններ չեն իրակացավում^[1]։