Արախիշ (համայնք, Քաշաթաղի շրջան)

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Արախիշ (այլ կիրառումներ)

Արախիշ համայնք
Երկիր	Արցախի Հանրապետություն
Կարգավիճակ	Համայնք
Մտնում է	Քաշաթաղի շրջան
Ներառում է	Արախիշ գյուղ, Աղբրաձոր գյուղ, Գահանիստ գյուղ, Հայթաղ գյուղ, Մովսեսաշեն գյուղ, Վազգենաշեն գյուղ, Քարաբակ գյուղ,
Վարչկենտրոն	Արախիշ գյուղ
Հիմնական լեզու	Հայերեն
Բնակչություն (2015)	73
Տարածք	12607,5 հա
Ժամային գոտի	+4

Արախիշ, համայնք Արցախի Հանրապետության Քաշաթաղի շրջանում^[2][3]։ Ներկայում համայնքի ամբողջ տարածքը գտնվում է Ադրբեջանի զինված ուժերի վերահսկողության ներքո^[4][5][6][7] և Արցախի Հանրապետության կողմից համարվում է օկուպացված^[1]։

Համայնքը տեղաբաշխված է Արցախի Հանրապետության արևելակենտրոնական մասում։ Ունի բարձրլեռնային տեղանք։ Համայնքի տարածքն 12607,5 հա է, որից 5729,4 հա-ն անտառային հողեր են։ Համայնքի սահմաններով է հոսում Շալվա գետի վտակը^[2]։

Բերձոր շրջկենտրոնից հեռու է 53 կմ, իսկ մայրաքաղաք Ստեփանակերտից` 103 կմ^[2]։

Արախիշ համայնքի տարածքում առկա էին բազմաթիվ պատմամշակութային հուշարձաններ^[2]։

Արախիշում են գտնվում 1246 թվականին կառուցված «Զորախաչ» կոչվող եկեղեցին, 12-ից 13-րդ դարերով թվագրվող Արախիշի եկեղեցին, 9-ից 17-րդ դարերով թվագրվող երկու առանձին գերեզմանոցները, 16-ից 17-րդ դարերով թվագրվող խաչքարը, 9-ից 11-րդ դարերով թվագրվող խաչքարը, 17-րդ դարով թվագրվող երկու տապանաքարերը, 1295 թվականով թվագրվող տապանաքարը, 15-ից 16-րդ դարերով թվագրվող ժայռախաչը^[2]։

Վազգենաշեն գյուղում են գտնվում 15-ից 16-րդ դարերով թվագրվող խաչքարերով գերեզմանոցը, 15-ից 16-րդ դարերով թվագրվող 13 խաչքարերը, 15-ից 16-րդ դարերով թվագրվող եկեղեցին, 15-ից 16-րդ դարերով թվագրվող «Վազգենաշեն» անունով ժայռախաչը, 17-ից 18-րդ դարերով թվագրվող «Կոտրած» անունով կամուրջը^[2]։

Աղբրաձոր գյուղում են գտնվում 11-ից 12-րդ դարերով թվագրվող «Մայրեջրի վանք» կոչվող եկեղեցին, 11-ից 12-րդ դարերով թվագրվող «Մայրեջրիվանք» կոչվող գերեզմանոցը, 1641 թվականով թվագրվող տապանաքարը, 12-ից 13-րդ դարերով թվագրվող տապանաքարը, 16-ից 17-րդ դարերով թվագրվող տապանաքարը, 12-ից 13-րդ դարերով թվագրվող 4 խաչքարերը, 1075 թվականով թվագրվող խաչքարը, 11-ից 12-րդ դարերով թվագրվող 3 խաչքարերը, 15-րդ դարով թվագրվող խաչքարը, 1068 և 1069 թվականներով թվագրվող խաչքարերը, 1244 թվականով թվագրվող խաչքարը, 13-րդ դարով թվագրվող խաչքարը, 11-րդ դարով թվագրվող խաչքարի պատվանդանը, 11-ից 13-րդ դարով թվագրվող պարիսպը, մ․թ․ա․ 2-ից 1-ին հազարամյակներով թվագրվող դամբարանաբլուրը^[2]։

Համաձայն Արցախի Հանրապետության վարչատարածքային բաժանման՝ Արախիշ համայնքն իր մեջ ներառում է Արախիշ, Աղբրաձոր, Գահանիստ, Հայթաղ, Մովսեսաշեն, Վազգենաշեն, Քարաբակ գյուղերը^[2]։

Համայնքում գործում էր գյուղապետարան, բուժկետ, դպրոց, առևտրային օբյեկտներ^[2]։

Համայնքն ապահովված էր էլեկտրաէներգիայով, հասանելի էին բջջային, ինտերնետ կապի միջոցներն ու ռադիոհեռուստատեսությամբ^[2]։

Գործում էր ինքնահոս ջրամատակարարման համակարգ, որը սնվում էր 1 ակունքից^[2]։

2015 թվականի դրությամբ համայնքային ճանապարհները բնահողային էին, խճից և չմշակված այլ նյութերից^[2]։

Համայնքը միացված էր հանրապետության տրանսպորտային կապին^[2]։

Արախիշ համայնքի բնակչությունը 2015 թվականի դրությամբ կազմել է 73 մարդ, որոնք կազմել են 25 տուն։ Նույն թվականի դրությամբ Արախիշ գյուղում բնակվել է 12 մարդ, որոնք կազմել են 5 տուն։ Աղբրաձոր գյուղում բնակվել է 6 մարդ, որոնք կազմել են 1 տուն։ Գահանիստ գյուղում բնակվել է 5 մարդ, որոնք կազմել են 4 տնտնեսություն։ Հայթաղ գյուղում բնակվել է 8 մարդ, որոնք կազմել են 3 տուն։ Մովսեսաշեն գյուղում բնակվել է 19 մարդ, որոնք կազմել են 5 տուն։ Վազգենաշեն գյուղում բնակվել է 23 մարդ, որոնք կազմել են 7 տուն։ 2014 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ Քարաբակ գյուղը դեռևս բնակեցված չէր^[2]։

Արախիշ համայնքում գործում էր Մովսեսաշենի հիմնական դպրոցը, որտեղ 2015 թվականի դրությամբ սովորում էր 12 աշակերտ^[2]։

Համայնքի բնակչությունը հիմնականում զբաղվել է գյուղատնտեսությամբ՝ հողագործությամբ և անասնապահությամբ։ Համայնքի տարածքի 6386,0 հա-ը գյուղատնտեսական նշանակության են^[2]։