Ավետարանչություն
Ենթակատեգորիա | դասավանդում, հավատորսություն ![]() | |
---|---|---|
Մասն է | քրիստոնեություն ![]() | |
Նպատակն է | conversion to Christianity ![]() | |
Ով է կիրառում | ավետարանիչ ![]() |

Ավետարանչություն կամ վկայություն (անգլ.՝ Evangelism), քրիստոնեական ավետարանի քարոզչական գործողություն, որն իրականացվում է Հիսուս Քրիստոսի ուղերձով և ուսմունքներով կիսվելու մտադրությամբ: Այն երբեմն կապված է քրիստոնեական առաքելությունների հետ:
Ավետարանչությամբ զբաղվող քրիստոնյաներին հաճախ կոչում են միսիոներներ՝ անկախ այն բանից, թե արդյոք նրանք իրենց հայրենի համայնքներում են, թե ապրում են որպես միսիոներներ այլ վայրերում:
Որոշ քրիստոնեական ավանդույթներում ենթադրվում է, որ ավետարանիչները ղեկավար պաշտոններ են զբաղեցնում և նրանց կարելի է հանդիպել մեծ ժողովներում քարոզելիս:
Ստուգաբանություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բառը ծագել է հունարեն «Կոյնե» εὐανγέλιον բառից, որը լատիներենում դարձել է evangelium: Այս բառը օգտագործվել է Չորս Ավետարանների վերնագրերում, որոնք վերագրվում են Մատթեոսին, Մարկոսին, Ղուկասին և Հովհաննեսին: Սկզբում «εὐανγέλιον» նշանակոլ է պարգև, որը տրվել է բարի լուր հաղորդողին։
Հունարեն εὐανγέλιον (euangelion) բառի բայաձևը[1] (թարգմանվում է որպես «ավետարանչություն»), հազվադեպ է հանդիպում Նոր Կտակարանից դուրս՝ հին հունական գրականության մեջ, ինչը դժվարեցնում է դրա նշանակության հստակեցումը: Ղուկասի և Մարկոսի Ավետարանների համեմատական տեքստերը ցույց են տալիս, որ «euangelizo» բայը համարժեք է հունարեն «κηρύσσω» (kerusso) բային, որը նշանակում է «հայտարարել» կամ «քարոզել»[2]։
Մեթոդներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ավետարանչության տարածման սովորական ձևերն են քարոզելը, աստվածաշնչերի բաժանումը, տպագիր նյութերի՝ թերթերի և ամսագրերի միջոցով տարածումը, էլեկտրոնային մեդիայի կիրառումը և փողոցային ավետարանչությունը[3][4][5]։
Երեխաների ավետարանչական շարժումը, որը կենտրոնանում է 4-ից 14 տարեկան երեխաների վրա, սկիզբ է առել 20-րդ դարում[6]։ Սկսած 1970-ական թվականներից՝ քրիստոնյա մարզիկների «Ուժի թիմ» խումբը ստեղծել Է քրիստոնեական ժամանցի ժանր, որտեղ ուժի ցուցադրությունները համադրվում էին քրիստոնեական ուղերձի հետ և հաճախ ուղեկցվում էին փրկության աղոթքի հնարավորությամբ[7]։ Վերջին տասնամյակներում ավետարանչության համար նոր հնարավորություններ են ստեղծվել՝ շնորհիվ ճամփորդությունների ընդլայնման և ինտերնետի միջոցով ակնթարթային հաղորդակցության[8]։
Միսիոներական աշխատանք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բողոքականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1831 թվականին Պրեսբիտերական առաքելության գործակալությունը հիմնադրվել է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների Պրեսբիտերական եկեղեցու կողմից[9]։
Ավետարանակություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Պատմության ընթացքում ավետարանական առաքելությունների տարբեր կազմակերպություններ մասնագիտացել են ավետարանչության մեջ։ 1792 թվականին Ուիլյամ Քերիի կողմից հիմնադրվեԼ Է BMS համաշխարհային առաքելությունը Անգլիայի Քեթերինգ քաղաքում[10][11]։ 1814 թվականին ԱՄՆ-ում Ամերիկյան մկրտական եկեղեցիների կողմից հիմնադրվեԼ Է Ամերիկյան Մկրտականների միջազգային ծառայությունը[12]։
1865 թվականին Հադսոն Թեյլորը Անգլիայում հիմնադրել է «OMF International» կազմակերպությունը[13]։ 1893 թվականին Նիգերիայի Լագոս քաղաքում Ուոլթեր Գոուանսը, Ռոուլանդ Բինգհեմը և Թոմաս Քենթը հիմնադրել են «SIM» կազմակերպությունը[14]։ 1899 թվականին Սամուել Է. Հիլը, Ջոն Հ. Նիքոլսոնը և Ուիլյամ Ջ. Նայթսը Վիսկոնսինի Ջեյնսվիլ քաղաքում հիմնադրել են «Gideons International» կազմակերպությունը, որն անվճար Աստվածաշնչեր է բաժանում հյուրանոցներում, հիվանդանոցներում, ռազմական բազաներում, բանտերում, դպրոցներում և համալսարաններում[15]։
Ֆորսքուեր եկեղեցին հիմնած կանադացի ավետարանիչ Էմի Սեմփլ ՄաքՖերսոնը 1922 թվականին դարձել է առաջին կինն, ով օգտագործել է ռադիոն՝ Միացյալ Նահանգներում ավելի լայն լսարան ներգրավելու համար[16]։
1951 թվականին պրոդյուսեր Դիկ Ռոսը և բապտիստ ավետարանիչ Բիլլի Գրեհեմը հիմնել են World Wide Pictures կինոընկերությունը, որը զբաղվում էր նրա քարոզների և քրիստոնեական ֆիլմերի նկարահանմամբ[17]։
1960 թվականին բողոքական ամերիկացի միսիոներների կեսից ավելին ավետարանական էին[18]։ Շատ էին նաև եվրոպացի պենտեկոստալ միսիոներները։
1960 թվականին Լորեն Քաննինգհեմը և նրա կինը՝ Դարլենը ԱՄՆ-ում հիմնադրել են «Առաքելություն ունեցող երիտասարդներ» (YWAM) կազմակերպությունը[19][20]։
1961 թվականին բապտիստ հոգևորական Փեթ Ռոբերտսոնը հիմնադրել է Քրիստոնեական հեռարձակման ցանցը (CBN) ԱՄՆ-ի Վիրջինիա Բիչ քաղաքում[21]։
1974 թվականին Բիլլի Գրեհեմը և Լոզանի համաշխարհային ավետարանչության կոմիտեն Լոզանում կազմակերպել են համաշխարհային ավետարանչության վերաբերյալ առաջին միջազգային կոնգրեսը[22]։
1999 թվականի հուլիսին «TopChrétien» ավետարանական քրիստոնեական վեբ պորտալը և սոցիալական ցանցը, գործարկվել են Ֆրանսիայի Աստծո ժողովների և Էսթել Մարտինի հովիվ Էրիկ Սելերիեի կողմից[23]։
2007 թվականի հունվարին Դալլասի աստվածաբանական ճեմարանի ուսանող Քրիստոֆեր Ուայաթը Տեխաս նահանգի Պլանո քաղաքից ստեղծել է ավետարանական տեսանյութերի փոխանակման կայք «GodTube»-ը[24]։
2007թվականին աշխարհի տարբեր երկրներում աշխատել են ավելի քան 10․000 բապտիստ միսիոներներ[25]։
Հակասություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ոմանք ավետարանականությունը համարում են հոգեվորսություն, որը պաշտպանված է Միացյալ Նահանգներում, բայց որոշ երկրներում արգելված է օրենքով[26], իսկ այն երկրներում, որտեղ ավետարանչությունը ճնշվում է, պնդում են, որ դա պարզապես ազատ արտահայտման իրավունք է[27][28][29]։
Այն, որ ավետարանականները հրապարակայնորեն խոսում են իրենց հավատքի մասին, երբեմն քննադատվում է լրատվամիջոցների կողմից և հաճախ կապվում է միսիոներության հետ[28]։
Ավետարանականների կարծիքով՝ կրոնի ազատությունը և խոսքի ազատությունը թույլ են տալիս նրանց քննարկել իրենց հավատքն այնպես, ինչպես կքննարկեին այլ թեմաներ[29]։
Ամերիկյան ավետարանական պրոդյուսերական ընկերությունների կողմից նկարահանված քրիստոնեական ֆիլմերը ևս հաճախ ասոցացվում են հոգեորսության հետ[30][31]։
ԱՄՆ կինոյի և քրիստոնեական հեռուստատեսության հանձնաժողովի սցենարի ուսուցչուհի Սառա-Ջեյն Մյուրեյի կարծիքով քրիստոնեական ֆիլմերը արվեստի գործեր են, ոչ թե հոգեվորսություն[32]։ Saje Distribution-ի հաղորդակցության մենեջեր Հյուբերտ դե Կերանգատը, ով Ֆրանսիայում ամերիկյան քրիստոնեական ֆիլմերի դիստրիբյուտորն է, նշում է. «Եթե քրիստոնեական ֆիլմերը համարվում են հոգեվորսություն, ապա բոլոր ֆիլմերն էլ կարելի է այդպես համարել, քանի որ բոլոր ժանրերի ֆիլմերը փոխանցում են որևէ ուղերձ»[33]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ The 7 Principles of an Evangelistic Life, p. 32, Douglas M. Cecil, Moody Publishers
- ↑ Bible as a Second Language Արխիվացված Դեկտեմբեր 1, 2008 Wayback Machine, webpage, retrieved November 5, 2008
- ↑ Roswith Gerloff, Afe Adogame, Klaus Hock, Christianity in Africa and the African Diaspora: The Appropriation of a Scattered Heritage, Continuum, UK, 2011, p. 190
- ↑ George Thomas Kurian, James D. Smith III, The Encyclopedia of Christian Literature, Volume 2, Scarecrow Press, US, 2010, p. 95
- ↑ Martin I. Klauber, Scott M. Manetsch, Erwin W. Lutzer, The Great Commission: Evangelicals and the History of World Missions, B&H Publishing Group, US, 2008, p. 123
- ↑ Luis Bush (June 18, 2013). «4/14 Window – a Golden Age of Opportunity» (PDF). 4/14 Movement. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013-10-14-ին.
- ↑ «Coming on strong: Power Team lifts weights and spirits». July 30, 2004.
- ↑ Dulles SJ, Avery. Evangelization for the Third Millennium (Kindle Locations 781–782). Paulist Press.
- ↑ Parker, Michael (2012). «History of World Mission». Presbyterian Historical Society. Վերցված է June 7, 2014-ին.
- ↑ Robert E. Johnson, A Global Introduction to Baptist Churches, Cambridge University Press, UK, 2010, p. 99
- ↑ J. Gordon Melton and Martin Baumann, Religions of the World: A Comprehensive Encyclopedia of Beliefs and Practices, ABC-CLIO, US, 2010, p. 292
- ↑ George Thomas Kurian, Mark A. Lamport, Encyclopedia of Christianity in the United States, Volume 5, Rowman & Littlefield, USA, 2016, p. 63
- ↑ Mark A. Lamport, Encyclopedia of Christianity in the Global South, Volume 2, Rowman & Littlefield, USA, 2018, p. 148
- ↑ J. Gordon Melton and Martin Baumann, Religions of the World: A Comprehensive Encyclopedia of Beliefs and Practices, ABC-CLIO, USA, 2010, p. 2738
- ↑ George Thomas Kurian, Mark A. Lamport, Encyclopedia of Christianity in the United States, Volume 5, Rowman & Littlefield, USA, 2016, p. 962
- ↑ Christopher H. Sterling, Biographical Encyclopedia of American Radio, Routledge, USA, 2013, p. 253
- ↑ John Lyden, The Routledge Companion to Religion and Film, Taylor & Francis, Abingdon-on-Thames, 2009, p. 82
- ↑ Samuel S. Hill, Charles H. Lippy, Charles Reagan Wilson, Encyclopedia of Religion in the South, Mercer University Press, USA, 2005, P.
- ↑ Brian Stiller, Evangelicals Around the World: A Global Handbook for the 21st Century, Thomas Nelson, USA, 2015, p. 22
- ↑ Erwin Fahlbusch, Geoffrey William Bromiley, The Encyclopedia of Christianity, Volume 3 , Wm. B. Eerdmans Publishing, USA, 2003, p. 584
- ↑ Randall Herbert Balmer, Encyclopedia of Evangelicalism: Revised and expanded edition, Baylor University Press, USA, 2004, p. 157
- ↑ Mark A. Lamport, Encyclopedia of Christianity in the Global South, Volume 2, Rowman & Littlefield, USA, 2018, p. 451
- ↑ Michel Béghin, Ce jour-là, le 15 juillet 1999, naît le Top Chrétien Արխիվացված Հոկտեմբեր 4, 2021 Wayback Machine, christianismeaujourdhui.info, Switzerland, February 15, 2015
- ↑ Heidi Campbell, When Religion Meets New Media, Routledge, Abingdon-on-Thames, 2010, p. 191
- ↑ William H. Brackney, Historical Dictionary of the Baptists, Scarecrow Press, USA, 2009, p. 391
- ↑ Galina Lindquist, Don Handelman (2012). Religion, Politics, and Globalization: Anthropological Approaches, p. 224.
- ↑ La Croix, "Le pape François dénonce la confusion entre évangélisation et prosélytisme à l'approche du mois missionnaire extraordinaire", France, August 1, 2019.
- ↑ 28,0 28,1 Jean-Paul Willaime et Flora Genoux, "Pour les évangéliques, l'idée reste qu'être croyant, cela doit se voir", lemonde.fr, France, February 3, 2012.
- ↑ 29,0 29,1 Loup Besmond de Senneville, "Les Protestants évangéliques revendiquent d'avoir le droit de dire leur foi", la-croix.com, France, January 25, 2015.
- ↑ Barry Hertz, "Miracles from Heaven: Religious film has an insulting and forced message", The Globe and Mail, Canada, April 18, 2014.
- ↑ Nick Schager, "Film Review: 'Overcomer'", Variety, US, August 22, 2019.
- ↑ Carl Hoover, "Has Hollywood finally found religion? Faith-based films here to stay", Waco Tribune-Herald, US, April 18, 2014.
- ↑ Thomas Imbert, "SAJE Distribution: rencontre avec ce distributeur centré sur la foi", allocine.fr, France, January 9, 2019.