Ալեքսանդր Աղաջանյան (կենդանաբան)

Ալեքսանդր Աղաջանյան; ռուս.՝ Александр Карэнович Агаджанян
Ծնվել է	նոյեմբերի 24, 1940 (83 տարեկան)
Ծննդավայր	Մոսկվա, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ և Ռուսաստան
Կրթություն	Մոսկվայի պետական համալսարանի կենսաբանահողային ֆակուլտետ (1965)
Կոչում	պրոֆեսոր
Գիտական աստիճան	աշխարհագրության գիտությունների թեկնածու (1971) և կենսաբանական գիտությունների դոկտոր (1992)
Մասնագիտություն	կենդանաբան, հնէաբան և համալսարանի դասախոս
Աշխատավայր	Մոսկվայի պետական համալսարանի աշխարհագրության ֆակուլտետ, ՄՊՀ կենսաբանության ֆակուլտետ, Մոսկվայի պետական համալսարանի երկրաբանության ֆակուլտետ և Paleontological Institute, Russian Academy of Sciences?

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Ալեքսանդր Աղաջանյան (այլ կիրառումներ)

Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Աղաջանյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Ալեքսանդր Կարենի Աղաջանյան (նոյեմբերի 24, 1940(1940-11-24), Մոսկվա, ԽՍՀՄ^[1]), ռուս կենդանաբան և հնէաբան, պրոֆեսոր, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի Ա. Բորիսյակի անվան Հնէաբանության ինստիտուտի կաթնասունների լաբորատորիայի վարիչ, կենսաբանական գիտությունների դոկտոր (1993)։ Հնագույն կաթնասունների և այլ ողնաշարավորների պեղումների բազմաթիվ արշավախմբերի կազմակերպիչ և ղեկավար^[2]։

Հիմնական աշխատանքները նվիրված են բրածո կաթնասուններին։

Կենսագրություն

1965 թվականին ավարտել է Մոսկվայի պետական համալսարանի կենսաբանության և հողագիտության ֆակուլտետը, ստանալով ողնաշարավորների կենդանաբան, համեմատական անատոմիա մասնագիտություն։ 1967-1983 թվականներին Աղաջանյանն աշխարհագրության ֆակուլտետում դասախոսություններ է կարդացել «Պլեյստոցեն կաթնասունների ֆաունա» դասընթացի վերաբերյալ, կենսաբանության և երկրաբանության ֆակուլտետում՝ «Պալեոկենդանաբանություն» թեմայով («Երկրային չորքոտանիների պատմություն»)։

1971 թվականից աշխարհագրության գիտությունների թեկնածու է (ատենախոսության թեման՝ «Կենտրոնի և հարավի ռուսական հարթակի պլեյստոցենի կրծողները»), 1992 թվականից՝ կենսաբանական գիտությունների դոկտոր (ատենախոսության թեման՝ «Ռուսաստանի հարթավայրի պլիոցեն-պլեյստոցենի փոքր կաթնասունները»)։

1984 թվականից Ալեքսանդր Աղաջանյանը աշխատում է Հնէաբանության ինստիտուտում։ 1993 թվականին աշխատանքի է անցել Կենսաբանության ֆակուլտետի ողնաշարավոր կենդանաբանության և ընդհանուր էկոլոգիայի ամբիոնում, որպես ավագ գիտաշխատող, այնուհետև` կաթնասունների լաբորատորիայի վարիչ։ Համառուսաստանյան տերիոլոգական ընկերության փոխնախագահն է, Ալեքսեյ Սևերցովի անվան մրցանակների հանձնման հանձնաժողովի անդամ։

Նրա գիտական հետաքրքրությունների բնագավառը ընդգրկում է կաթնասունների էվոլյուցիան, կաթնասունների խմբերի ճառագայթման պատմությունը, երկրային ողնաշարավոր կենդանիների համակեցության դինամիկան նրանց երկրաբանական պատմության ընթացքում, կաթնասունների կազմաբանության օրինաչափությունները^[3]։

Գիտական աշխատանքներ և հոդվածներ

Териофауна плейстоцена (в соавт. с Мотузко А. Н., 1972)
Агаджанян А. К. Лемминговые фауны среднего и позднего плейстоцена. Бюлл. Комис. по изуч. четвертич. периода АН СССР. 1972. № 39. С. 67-81.
Агаджанян А. К. Разрез новейших отложений Северо-Восточного Приазовья // М.: Изд-во МГУ, 1976. 159 с. (в соавторстве с В. С. Байгушевой, Н. С. Болиховской, О. П. Добродеевым, Е. И. Вириной и др.).
Разрезы ледниковых районов Центра Русской равнины / / М.: Изд-во МГУ, 1977. 189 с. (в соавторстве с Н. С. Болиховской, Н. Г. Судаковой, Н. И. Глушанковой и др.).
Агаджанян А. К., Ербаева М. А. Позднекайнозойские грызуны и зайцеобразные территории СССР — Late canozoic rodents and lagomorphs of the USSR : К XI конгр. ИНКВА, Москва, 1982 / М. Наука. 1983
Плейстоцен бассейна Десны (в соавт., 1986, депонир. в ВИНИТИ, № 5684-1386)
Мелкие млекопитающие (в книге «Стратиграфия СССР. Неогеновая система», Т. 2, 1986)
Агаджанян А. К., Глушанкова Н. И. Плейстоцен бассейна Десны. М.: ВИНИТИ, 1986. 227с.
Агаджанян А. К., Глушанкова Н. И. Михайловка — опорный разрез плейстоцена Русской равнины. М.: ВИНИТИ, 1986. 170 с.
Изучение фауны мелких млекопитающих (в книге «Методическое руководство по изучению и геологической съемке четвертичных отложений», 1987)
Сбор и изучение остатков мелких млекопитающих (в книге «Комплексные биостратиграфические исследования», 1987)
Extinct mammals — a brief history of mammalian evolution (Agadjanian в соавт., 1995, Токио)
Шуньков М. В., Агаджанян А. К. Палеогеография палеолита Денисовой пещеры // Археология, этнография и антропология Евразии. 2000. № 2. С. 2–19.
Агаджанян А. К. Пространственная структура позднеплейстоценовой фауны млекопитающих Северной Евразии. // Археология, этнография и антропология Евразии. 2001. № 2. С. 2-19.
Природная среда и человек в палеолите Горного Алтая. Условия обитания в окрестностях Денисовой пещеры (в соавт. с Анатолий Пантелеевич Деревянко, Шуньков М. В. и др., 2003 г.)
Агаджанян А. К. Вопросы ранней радиации млекопитающих// Палеонтологический журнал. 2003. № 1. С. 78—91.
Агаджанян А. К. Млекопитающие позднего плейстоцена северо-западного Алтая в условиях активности древнего человека // Новейшие археозоологические исследования в России. М., 2003. С. 81—115.
Agadjanian A. K., Serdyuk N. V. The history of mammalian communities and paleogeography of the Altai Mountains in the Paleolithic // Paleontological Journal. – 2005. – Vol. 39. – № S6. – P. S645—S821.
Агаджанян А. К., Деревянко А. П., Шуньков М. В. Проблемы взаимоотношений первобытного человека и природной среды на примере Северо-Западного Алтая // Эволюция биосферы и биоразнообразия. — М.: Товарищество научных изданий КМК, 2006. — С. 439—459.
Агаджанян А. К., Кондрашов П. Е. Моллюски и мелкие млекопитающие разреза Кузнецовка (Плейстоцен Окско-Донской равнины) — 2007 г.
Агаджанян А. К. Комплексные биостратиграфические исследования новейших отложений: учебно-метод. пособие. Новосибирск: Новосиб. гос. ун-т, Ин-т археологии и этнографии. СО РАН, 2008. 62 с.
Агаджанян А. К. Мелкие млекопитающие плиоцен-плейстоцена Русской равнины. М. Наука, 2008. 676 с.
Агаджанян А. К. В тени динозавров. Родословная млекопитающих // Наука из первых рук. Выпуск № 1 (19) 2008.
Иосифова Ю. И., Агаджанян А. К., Семёнов В. В. Климатические события плейстоцена на Верхнем Дону // Актуальные проблемы неогеновой и четвертичной стратиграфии и их обсуждение на 33-м международном геологическом конгрессе (Норвегия, 2008 г.). Материалы Всероссийского научного совещания, Москва, 1-3 апреля 2009 г. М. Геос, 2009. С. 64—68.
Agadjanian A., Shunkov M. Locality of Upper Pliocene mammals and Early Paleolithic in Ciscaucasia // V. V. Titov, A. S. Tesakov (eds.). Quaternary stratigraphy and paleontology of the Southern Russia: connections between Europe, Africa and Asia: Abstracts of the International INQUA - SEQS Conference (Rostov-on-Don, June 21-26, 2010).
Деревянко А. П., Шуньков М. В., Булатович Л., Агаджанян А. К., Вислобокова И. А., Ульянов В. А., Анойкин А. А., Меденица И. Исследования в пещере Трлица на севере Черногории // Проблемы археологии, этнографии, антропологии Сибири и сопредельных территорий, 2011
Глушанкова Н. И., Агаджанян А. К. Реконструкции почвенного покрова в ландшафтах мучкапского межледниковья // Известия Русского географического общества, 2013. С. 42—57.
Агаджанян А. К., Глушанкова Н. И. Четвертичная стратиграфия и история развития Среднерусской лёссовой провинции // Стратиграфия. Геологическая корреляция, издательство Наука (М.), том 25, 2017. № 4. С. 89—107.
Jacobs Z., Agadjanian A.K. et al. Timing of archaic hominin occupation of Denisova Cave in southern Siberia // Nature. 2019. Vol. 565. № 7741. P. 594—599.

Ծանոթագրություններ

↑ Агаджанян Александр Карэнович
↑ 19 июня 2016 г. — лекция-экскурсия «Неогеновые млекопитающие Евразии и современность»
↑ На основании изучения морфологии и популяционной изменчивости ископаемых форм им созданы модели эволюции важнейших групп насекомоядных и грызунов Северной Евразии в позднем кайнозое. На основе базы данных по видовому составу основных местонахождений мелких млекопитающих Палеарктики воссоздана картина динамики их сообществ на протяжении плиоцена и плейстоцена, показаны возможности корреляции их с фауной других областей Земли. Полученные результаты легли в основу биостратиграфической схемы расчленения и корреляции континентальных отложений центральных районов Русской платформы, используемой в геологосъемочной практике.

Արտաքին հղումներ

[1] Агаджанян Александр Карэнович

[2] 19 июня 2016 г. — лекция-экскурсия «Неогеновые млекопитающие Евразии и современность»

[3] На основании изучения морфологии и популяционной изменчивости ископаемых форм им созданы модели эволюции важнейших групп насекомоядных и грызунов Северной Евразии в позднем кайнозое. На основе базы данных по видовому составу основных местонахождений мелких млекопитающих Палеарктики воссоздана картина динамики их сообществ на протяжении плиоцена и плейстоцена, показаны возможности корреляции их с фауной других областей Земли. Полученные результаты легли в основу биостратиграфической схемы расчленения и корреляции континентальных отложений центральных районов Русской платформы, используемой в геологосъемочной практике.

[1]