Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
The printable version is no longer supported and may have rendering errors. Please update your browser bookmarks and please use the default browser print function instead.
Ճակնդեղ խոշորարմատ (լատին․՝ Beta macrorhiza), թելուկազգիների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս, որը գրանցված է Հայաստանի Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն
30-60 (80) սմ բարձրությամբ, ուղիղ կամ պառկած ցողունով և հաստ իլիկանման, ներսում կարմիր արմատով բազմամյա խոտաբույս է։ Ծաղկակից տերևները լայն-ձվաձև են, ծաղիկները՝ գերազանցող։ Ծաղկաբույլը երկարացած է և հասկանման[1]։
Տարածվածություն
Աճում է Դարեղեգիսի (Եղեգիս գետի կիրճ) և Սևանի (Արեգունի լեռնաշղթա) ֆլորիստիկական շրջաններում։ Աճում է նաև Դաղստանում, Արևելյան Անդրկովկասում, Անատոլիայում և Իրանում[1]։
Էկոլոգիա
Աճում է միջին և վերին լեռնային գոտիներում՝ ծովի մակարդակից 1600-2200 մ բարձրությունների վրա, ինչպես նաև չոր քարքարոտ լանջերին, տափաստանում, մարգագետնատափաստանում և լճերի ավազոտ ափերին։ Ծաղկում է հունիս-հուլիս ամիսներին, պտղաբերում՝ հուլիս-սեպտեմբերին։ Կուլտուրական ճակնդեղի վայրի ազգակիցն է[1]։
Պահպանություն
Խոցելի տեսակ է։ Տարածման և բնակության շրջանների մակերեսը 500 կմ²-ից պակաս է։ Տեսակի հիմնական արեալը գտնվում է Հայաստանի սահմաններից դուրս։ Մեկ պոպուլյացիան աճում է «Սևան» ազգային պարկի տարածքում։ Սպառնալիքի կատեգորիան նվազեցվել է։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված էր որպես կրճատվող տեսակ։ Ընդգրկված չէ CITES-ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում[1]։
Ծանոթագրություններ
