«Մասնակից:Yelena 02/Ավազարկղ1»–ի խմբագրումների տարբերություն

Կաղապար:Short description

Էլիզաբեթ Բարեթ Բրաունինգ,(ծնված՝Մուլթոն Բարեթում, 1806 թվականի մարտի 6-ին,մահացել՝1861 թվականի հունիսի 29-ին) Վիկտորիանական դարաշրջանի անգլիացի բանաստեղծուհի: Հայտնի է Մեծ Բրիտանիայում և Միացյալ նահանգներում: Հիշատակվել է ինչպես իր կյանքի օրոք,այնպես էլ մահից հետո: Նրա գործը(գործունեությունը) նորովի ուշադրության արժանանացավ 1970-ականների ֆեմինիստական կրթաթոշակից(արշավից) և 1980-ականների ընթացքում անգլերեն լեզվով կին գրողների՝ ավելի մեծ ճանաչումից հետո:

Դարհեմ կոմսությունում ծնված, տասներկու երեխաներից ավագը՝Էլիզաբեթ Բարեթը պոեզիա է գրել տասնմեկ տարեկանից: Նրա մոր բանաստեղծությունների ժողովածուն կազմում է ցանկացած անգլիացի գրողի դեռահաս տարիքում ունեցած հավաքածուներից մեկը: Նա հիվանդացավ 15 տարեկանում ՝ ամբողջ կյանքում տառապելով գլխի և ողնաշարի ուժեղ ցավերով: Հետագայում, նա նաև թոքերի հետ կապված խնդիրներ ունեցավ, հավանաբար՝ տուբերկուլյոզ: Ցավերի դեմ նա վաղ տարիքից լաուդանում է ընդունել, ինչը համեմատաբար բացասաբար է ազդել նրա՝առանց այն էլ թուլացած առողջության վրա:

1840-ական թվականներին Էլիզաբեթը գրական հասարակությանը ներկայացվեց իր հեռավոր զարմիկի և խնամակալ՝ Ջոն Քենյոնի շնորհիվ։ Նրա դեռահաս շրջաի բանաստեղծությունների առաջին ժողովածուն լույս է տեսել 1838 թվականին: Նրա ստեղծագործական գործունեությունը ծաղկում է ապրել 1841-ից մինչև 1844 թվականները՝ գրելով բանաստեղծություններ, թարգմանություններ և արձակ: Նա պայքարում էր ստրկության վերացման համար և նրա արշավն օգնեց ազդել երեխաների աշխատանքի օրենսդրության բարեփոխման վրա: Նրա բեղմնավոր արդյունքը` Ուորդսվորթի մահից հետո, նրան դարձրեց Թենիսոնի մրցակիցը՝ որպես բանաստեղծի դափնեկրի թեկնածու:

Էլիզաբեթի 1844 թվականի՝ «Բանաստեղծություններ» հատորը, նրան մեծ հաջողություն բերեց: Այն արժանացավ գրող՝ Ռոբերտ Բրաունինգի հիացմունքին։ Նրանց նամակագրությունը, սիրո տածումը և ամուսնությունը գաղտնի են կատարվել, Էլիզաբեթի հոր դեմ լինելու պատճառով: Հարսանիքից անմիջապես հետո, նա, իսկապես, զրկվեց հոր ժառանգությունից: 1846 թվականին զույգը տեղափոխվում է Իտալիա, որտեղ Էլիզաբեթն ապրում է մինչև ի մահ։ Էլիզաբեթը մահացել է 1861 թվականին, Ֆլորենցիայում^[1][2]: Նրա բանաստեղծությունների՝ ավելի ուշ գրված ժողովածուն հրատարակել է ամուսինը Էլիզաբեթի մահից անմիջապես հետո:

Նրանք ունեին որդի՝ «Պեն» անունով (Ռոբերտ Բարեթը, 1849–1912 թվականներին): Պենը, մինչ տեսողությունը կթուլանար, իրեն նվիրվեց նկարչությանը: Նա նաև ստեղծեց իր ծնողների ձեռագրերի և հուշանվերների մի լայն տեսականի, բայց Պենի վաղաժամ մահից հետո, դրանք հանրային աճուրդի արդյունքում վաճառվեցին տարբեր հայտատուների և այդպես ցրվեցին նրա մահից հետո: Արմսթրոնգ Բրաունինգի գրադարանը նրա հավաքածուի որոշ մասը վերականգնել է, իսկ այժմ այնտեղ է պահվում Բրաունինգի հուշանվերների՝ աշխարհի ամենամեծ հավաքածուն^[3]:

Էլիզաբեթի գործերը մեծ ազդեցություն ունեցան ժամանակի այնպիսի նշանավոր գրողների վրա, ինչպիսիք էին՝ ամերիկացի բանաստեղծներ Էդգար Ալլան Պոն և Էմիլի Դիկինսոնը։ Նա նշանավորվեց այնպիսի բանաստեղծություններով, ինչպիսիք են «Ինչպե՞ս սիրեմ, Թի» 43-րդ սոնետը գրված՝ 1845 թվականին, և «Ավրորա Լեյ»-ը գրված՝ 1856 թվականին:

1655 թվականից Էլիզաբեթ Բարեթի ընտանիքից ոմանք ապրում էին Ջամայկայում: Նրանց եկամտի աղբյուրը հիմնականում ստացվում էր Կարիբյան ավազանի՝ իրենց պլանտացիաներում գտնվող ստրուկների աշխատանքից: Էդվարդ Բարեթը (1734–1798) հյուսիսային Ջամայկայի Սինեմոն Հիլլի, Քորնուոլի, Քեմբրիջի և Օքսֆորդի կալվածքներում ուներ տասը հազար հեկտար (42 կմ²) հողակտորների սեփականություն: Էլիզաբեթի մորական պապն ուներ շաքարավազի պլանտացիաներ, որոնք մշակում էին՝ Աֆրիկայից գնված ստրուկները, ուներ նաև ջրաղացներ, ապակու գործարաններ և նավեր, որոնք առևտուր էին անում Միացյալ Թագավորության՝ Ջամայկայի և Նյուքասլի միջև^[2]:

Ընտանիքը ցանկանում էր հանձնել իրենց անունը՝ պայմանավորվելով, որ Բարեթը միշտ պետք է լինի որպես ազգանուն: Որոշ դեպքերում ժառանգությունը տրվել է այն պայմանով, որ անունն օգտագործվի շահառուի կողմից: Անգլիական ազնվականությունը և «սքվիրեարխիան»(վերնախավը) երկար ժամանակ խրախուսում էին այդ տեսակ անվանափոխությունը: Հաշվի առնելով այս խիստ ավանդույթը՝ Էլիզաբեթն իր օրինական փաստաթղթերում օգտագործում էր «Էլիզաբեթ Բարեթ Մուլթոն Բարեթ»-ը, և մինչ ամուսնանալը, նա հաճախ ստորագրում էր «Էլիզաբեթ Բարեթ Բարեթ» (կամ՝ «ԷԲԲ» նիշերը, որոնք նա հարսանիքից հետո էլ կարողացավ պահպանել)^[2]: Էլիզաբեթի հայրը նախընտրեց ընտանիքը մեծացնել Անգլիայում, իսկ նրա բիզնես-ձեռնարկությունները մնացին Ջամայկայում: Էլիզաբեթի մայրը՝ Մերի Գրեհեմ Քլարկը, նույնպես ուներ պլանտացիաներ, որոնք մշակում էին արևմտա-բրիտանական Հնդկաստանում ստրկացած մարդիկ։

Էլիզաբեթ Բարեթ Մուլթոն-Բարեթը ծնվել է Անգլիայի Դուրհամ կոմսությունում՝ Քոքսհո և Կելլո գյուղերի միջև, հավանաբար 1806 թվականի մարտի 6-ին՝ Քոքհո Հոլում։ Նրա ծնողներն էին՝ Էդվարդ Բարեթ Մուլթոն-Բարեթը և Մերի Գրեհեմ Քլարկը։ Այնուամենայնիվ, ենթադրվում է, որ երբ Էլիզաբեթ մկրտվեց մարտի 9-ին, նա արդեն երեք-չորս ամսական էր, և այդ հանգամանքը թաքցվեց, քանի որ նրա ծնողներն ամուսնացել էին 1805 թվականի մայիսի 14-ին^[4]: Թեև, նրան արդեն մկրտել էր իրենց ընտանիքի ընկերը՝ Էլիզաբեթ կյանքի առաջին շաբաթվա ընթացքում, նա, արդեն իսկ հրապարակայնորեն, 1808 թվականի փետրվարի 10-ին Կելլոեի ծխական եկեղեցում կրկին մկրտվեց, միևնույն ժամանակ, իր կրտսեր եղբոր՝ Էդվարդի (այլ կերպ՝ Բրո) հետ^[5]: Վերջինս ծնվել էր 1807 թվականի հունիսին՝ Էլիզաբեթի ծննդյան օրվանից ընդամենը 15 ամիս անց։ Աննահատական մկրտությունը կարող էր անհավանական թվալ ավանդական ընտանիքի համար, ինչպես նաև Բրոյի ծնունդը, որը նշվում էր մեծ տոնակատարությամբ՝ Կարիբյան ավազանի ընտանեկան պլանտացիաներում, մինչդեռ, Էլիզաբեթինը` ոչ:

Էլիզաբեթը տասներկու երեխաներից ավագն էր, ընտանիքում կար ութ տղա և չորս աղջիկ: Երեխաներից տասնմեկն ապրեցին մինչև իրեց չափահաս տարիքը, իսկ, աղջիկներից մեկը մահացավ երեք տարեկանում, երբ Էլիզաբեթն ութ տարեկան էր: Բոլոր երեխաները մականուններ ունեին՝ Էլիզաբեթին Բա էին անվանում: Նա հեծնում էր իր պոնիին, գնում էր ընտանիքի հետ զբոսանքի, շփվում էր շրջանի մյուս ընտանիքների հետ և մասնակցում տնային թատերական ներկայացումներին: Ի տարբերություն, իր եղբայրների ու քույրերի, նա այնքան հաճախ էր գրքերի մեջ խորասուզվում, որ, անգամ կարող էր հեռանալ իր ընտանեկան առօրյա կյանքից:

1809 թվականին ընտանիքը տեղափոխվեց հինգ հարյուր հեկտար տարածքով Հոուփ Էնդ կալվածք, որը մոտ էր Հերեֆորդշիրում գտնվող Լեդբերիի Մալվերն Հիլզին^[2]: Նրա հայրը վրացական (Գեորգիան) տունը վերածեց ախոռների և շքեղ թուրքական դիզայնով առանձնատուն կառուցեց, որը նրա կինը նկարագրում էր, որպես՝ «Արաբական գիշերային ժամանց»-ից մի բան:

Ինտերիերի արույրե ճաղավանդակները, մարգարիտով զարդարված կարմրափայտե դռները և նրբորեն փորագրված բուխարիները, ի վերջո լրացվեցին շքեղ կանաչապատմամբ՝ լճակներով, գրոտոներով, կրպակներով, սառցե(սառնարան) տնակով, ջերմոցով և տնից այգիներ տանող՝ ստորգետնյա անցումով^[6]: Հոուփ Էնդում անցկացրած ժամանակաշրջանը, հետագայում՝ 1856 թվականին, Էլիզաբեթին ոգեշնչեց՝ «Ավրորա Լեյ»-ը գրելու համար: Այն Էլիզաբեթի ամենահավակնոտ աշխատանքն էր, որը մինչև 1900 թվականը հրատարակվել է ավելի քան 20 անգամ, բայց չհրատարակվեց նրա կյանքի օրոք՝ 1905-ից մինչև 1978 թվականը ընկած շրջանում^[6]:

Նրան և ավագ եղբորը տանը կրթել և դասավանդել է Դենիել Մաք Սուայնին^[7]: Չորս տարեկանից Էլիզաբեթը սկսել է ոտանավորներ գրել^[8]: Հոուփ Էնդում մնալու ընթացքում նա ինտենսիվորեն ուսանող դեռահաս երեխա էր^[9]: Նա պնդում էր, որ վեց տարեկանում արդեն վեպեր էր կարդում, ութ տարեկանում հետաքրքրվել է Պապի արած Հոմերոսի թարգմանություններով , տասը տարեկանում սովորել է հունարեն և տասնմեկ տարեկանում գրել իր սեփական հոմերոսյան էպոսը ՝ ««Մարաթոնի ճակատամարտը» բանաստեղծությունը^[2]:

1820 թվականին պարոն Բարեթը գաղտնի հրատարակեց «Մարաթոնի ճակատամարտը», էպիկական ոճի բանաստեղծությունը, բայց բոլոր տարբերակները մնացին ընտանիքում^[8]: Մայրը իր դստեր պոեզիան հավաքեց «Էլիզաբեթ Բ. Բարրետի բանաստեղծությունները» ժողովածուների մեջ: Հայրը նրան անվանել է «Հոուփ Էնդի վաստակավոր(դափնեկիր) բանաստեղծ» և խրախուսել նրա գործունեությունը, որի արդյունքը, ցանկացած անգլիացի անչափահաս գրողի դեպքում հավաքածուներ ուենանլն է: Մերի Ռասել Միթֆորդը նկարագրել է երիտասարդ Էլիզաբեթին այս անգամ, որպես «թեթև, նուրբ կազմվածքով, արտահայտիչ դիմագծերի վրայով սահող ալիքավոր մուգ գանգուրներով, խոշոր, քնքուշ աչքերով, մուգ թարթիչներով, խիտ հոնքերով և արևի ճառագայթի նման ժպիտով»:

Մոտավորապես այս ժամանակ Էլիզաբեթը սկսեց պայքարել մի այնպիսի հիվանդության դեմ, որն այն ժամանակվա բժշկակությունը չէր կարողանում ախտորոշել^[2]: Բոլոր քույրերի մոտ այդ ախտանիշը հանգեցրել է մահվան, միայն Էլիզաբեթի մոտ այն երկար տևեց: Հենաշարժողական խնդիրների պատճառով նա ուներ գլխի և ողնաշարի ուժեղ ցավեր: Տարբեր կենսագրություններում այդ խնդրի պատճառը կապված է ձիավարման վթարի հետ, ենթադրվում է, որ նա փորձել է իջնել ձիուց և ընկել է, բայց այս վարկածը հաստատող որևէ ապացույց չկա: Նրան ուղարկեցին Գլաուսթեր սպայ՝ ապաքինվելու համար: Նա բուժվել է ողնաշարի խնդրի համար, քանի որ բացակայում էին մեկ այլ ախտորոշմանը նպաստող ախտանիշները: Այս հիվանդությունը շարունակվեց նրա ողջ կյանքի ընթացքում^[6]: Ենթադրվում է, որ ադ բուժումը թոքերի հիվանդության հետ կապ չուներ, որը զարգացավ 1837 թվականից^[2]:

Նա ցավի դեմ սկսեց ընդունել ափիոններ, լաուդան (ափիոնի եփուկ), որին հաջորդեց մորֆինը, որը նշանակում են սովորաբար: Չափահաս տարիքից նա, արդեն իսկ, կախվում ուներ դրանցից: Վաղ տարիքից դրանց օգտագործումը, հավանաբար, թուլացրեց նրա առողջական վիճակը: Կենսագիրներց Ալեթեա Հայթերը, ենթադրում էր, որ այս կախվածությունը նպաստել է նրա վառ երևակայությանը և այն պոեզիային, որը նա էր ստեծել^[2][10]:

1821 թվականին նա կարդում էր 1792 թվականին գրված Մերի Ուոլստոնկրաֆտի «Կանանց իրավունքների արդարացում», և դարձավ Ուոլսթոունկրաֆտի քաղաքական գաղափարների ջատագովը^[2]: Դասական գրողների և մետաֆիզիկայի նկատմամբ երեխայի ինտելեկտուալ հետաքրքրությունները արտացոլվել են կրոնական հայացքների մեջ, որը նա հետագայում նկարագրել է, որպես «ոչ թե մեղմ քրիստոնյայի խորը հավատ, այլ էնտուզիաստի վայրի հայացքներ»^[11]: Բարեթների ընտանիքը հաճախում էր մոտակա այլախոհների մատուռում անցկացվող հավաքներին, իսկ Էդվարդն ակտիվ էր Աստվածաշնչում և միսիոներական հասարակությունում:

Էլիզաբեթի մայրը մահացավ 1828 թվականին, և թաղվեց Լեդբերիի Սուրբ Միքայել եկեղեցում, իր դստեր՝ Մարիամի կողքին։ Էլիզաբեթի մորաքույրը՝ Սառա Գրեհեմ-Քլարկն օգնում էր երեխաներին խնամել, և նա բախվեց Էլիզաբեթի ուժեղ կամքի հետ։ 1831 թվականին մահացավ Էլիզաբեթի տատիկը՝ Էլիզաբեթ Մուլթոնը։ Դատական գործընթացներից և ստրկության վերացումից հետո պարոն Բարեթը կրեց մեծ ֆինանսական և ներդրումային կորուստներ, ինչը նրան ստիպեց վաճառել Հոուփ Էնդը: Թեև ընտանիքը երբեք աղքատ չի եղել, սակայն պարտատերերին գոհացնելու համար տեղը գրավադրել և վաճառել են։ Նա միշտ գաղտնի էր պահում իր ֆինանսական գործարքները, ընտանիքի հետ չէր քննարկում իր իրավիճակը, և ընտանիքին հետապնդում էր այն միտքը, որ նրանք դեռ պետք է տեղափոխվեին Ջամայկա:

1833-1835 թվականներին Էլիզաբեթն իր ընտանիքի հետ ապրում էր Սիդմութի Բել Վյուում: Այդ հողատարածքն այժմ վերանվանվել է Սիդեր Շեյդ և վերամշակվել է: Սիդեր Շեյդի մուտքի մոտ գտնվող կապույտ հուշատախտակը վկայում է նրա նախկին գոյության մասին: 1838 թվականին, Հոուփ Էնդի վաճառքից մի քանի տարի անց, ընտանիքը բնակություն հաստատեց Լոնդոնի Մերիլբոն քաղաքի Ուիմփոլ փողոց, 50 հասցեում^[2]:

1837-1838 թվականներին բանաստեղծուհին կրկին հիվանդացավ՝ թոքերի տուբերկուլյոզային խոցի ախտանիշներով։ Սույն թվականին, իր բժշկի պնդմամբ, նա Լոնդոնից տեղափոխվեց Դևոնշիրի ափին գտնվող Տորքեյ քաղաք։ Նրա նախկին տունն այժմ Ռեգինա հյուրանոցի մի մասն է կազմում: Այնուհետև երկու դժբախտություն պատահեց: 1840 թվականի փետրվարին նրա եղբայրը՝ Սամուելը, Ջամայկայում տենդից մահացավ, այնուհետև, հուլիսին նրա սիրելի եղբայր Էդվարդը (Բրո) նավագնացության վթարի ժամանակ խեղդվեց Տորքեյում։ Այս իրադարձությունները լուրջ ազդեցություն ունեցան Էլիզաբեթի՝ առանց այն էլ փխրուն և թույլ առողջության վրա։ Նա իրեն մեղավոր էր զգում, քանի որ հայրը հավանություն չէր տվել Էդվարդի՝ Տորքեյ կատարած ուղևորությանը: Նա գրեց Միթֆորդին. «Դա շատ մոտ փախուստ էր խելագարությունից՝ բացարձակ անհույս խելագարությունից»^[2]: Ընտանիքը վերադարձավ Ուիմփոլ Սթրիթ 1841 թվականին։

Ուիմփոլ փողոցում Էլիզաբեթն իր ժամանակի մեծ մասն անցկացնում էր տան վերնահարկի՝ իր սենյակում։ Նրա առողջական վիճակն սկսեց բարելավվել, բայց նա իր ընտանիքի անդամներից քչերին էր տեսնում^[2]: Նրանցից մեկը Ջոն Քենյոնն էր՝ ընտանիքի հարուստ ընկերը և հեռավոր զարմիկը, որն ինչպես նաև, արվեստի ջատագով էր: Նա մխիթարվում էր Մերի Միթֆորդի նվիրած Ֆլաշ անունով սպանիելով^[12]: Վիրջինիա Վուլֆը հետագայում գեղարվեստականացրեց շան կյանքը, վերջինիս դարձնելով իր՝ 1933 թվականին գրված «Ֆլաշ.Կենսագրություն» վեպի գլխավոր հերոսը:

1841-1844 թվականներին Էլիզաբեթը ականավոր գործունեություն ծավալեց պոեզիայի, թարգմանության և արձակի մեջ։ 1842 թվականին Բլեքվուդում հրատարակված «Երեխաների լացը» պոեմով նա դատապարտում էր երեխաների աշխատանքը և նպաստում՝ երեխաների աշխատանքային բարեփոխումներին, հիմք ընդունելով Լորդ Շաֆթսբերիի 1844 թվականին գրված՝ «Տասժամյա օրինագիծ»-ը^[2]: Մոտավորապես, միևնույն ժամանակ նա հանդես եկավ Ռիչարդ Հենրի Հորնի «Դարաշրջանի նոր ոգին» աշխատության մեջ, քննադատական արձակ ստեղծագործություններով, այդ թվում նաև Թոմաս Քարլեյլի մասին գովասանքի էսսեով:

1844 թվականին նա հրատարակեց բանաստեղծությունների երկհատորյակը, որը ներառում էր «Աքսորի դրաման», «Բանաստեղծների տեսիլքը» և «Լեդի Ջերալդինի սիրո երկրպագումը» և երկու կարևոր քննադատական էսսեներ Դը Աթենեումի՝ 1842 թվականի համարների համար։ Ինքնահռչակ «Քարլեյլի երկրպագու» պատճենը Էլիզաբեթը ուղարկեց նրան, որպես «հիացմունքի և հարգանքի տուրք», որը նրանց միջև նամակագրություն առաջացրեց^[13][14]: «Քանի որ Բարեթ Բրաունինգն ՝ իր քույրերից ակնկալվող որևէ տնային պարտականություններով ծանրաբեռնված չէր, այժմ նա կարող էր ամբողջությամբ նվիրվել հոգևոր կյանքին՝ մշակել հսկայական նամակագրություն, ազատ կարդալ»^[15]: Գրական կյանքում նրա բեղմնավոր ներդրումը, 1850 թվականին՝ Ուորդսվորթի մահից հետո դարձրեց նրան Թենիսոնի մրցակիցը՝ որպես բանաստեղծի դափնեկրի թեկնածու^[2]:

Ուիմփոլ փողոց 50 հասցեում, Արվեստների թագավորական միության կապույտ հուշատախտակն այժմ կրում է Էլիզաբեթի հիշատակը^[16]:

1844 թվականի Էլիզաբեթի «Բանաստեղծություններ» հատորը նրան դարձրեց երկրի ամենահայտնի գրողներից մեկը: Այն ոգեշնչեց Ռոբերտ Բրաունինգին գրել Էլիզաբեթին: «Ես սիրում եմ ձեր բանաստեղծություններն իմ ամբողջ սրտով, սիրելի՛ միսս Բարեթ», գրել է Ռոբերտը՝ գովաբանելով նրա «թարմ տարօրինակ երաժշտությունը, հարուստ լեզուն, նուրբ պաթոսը և ճիշտ ու նոր չքնաղ միտքը»^[2]:

1845 թվականի մայիսի 20-ին Քենյոնը իր սենյակում հանդիպում կազմակերպեց՝ Բրաունինգի և Էլիզաբեթի միջև: Այդպիսով սկսվեց գրական աշխարհում ամենահայտնի համագործակցություններից մեկը: Էլիզաբեթը մեծ քանակությամբ ստեղծագործություններ ուներ արդեն, բայց Բրաունինգը մեծ ազդեցություն ունեցավ նրա հետագա գրական գործունեության վրա: Բարեթի ամենահայտնի ստեղծագործություններից երկուսը՝ «Պորտուգալացիների սոնետներ»-ը և «Ավրորա Լեյ»-ը գրվել են Բրաունինգի հետ ծանոթանալուց հետո^[17]: Ռոբերտի «Տղամարդիկ և Կանայք»-ը նույնպես այդ ժամանակվա արդյունքն էր։

Որոշ քննադատներ նշում են, որ նրա գործունեությունը որոշ առումներով քայքայման մեջ էր, մինչև Բրաունինգի հետ ծանոթանալը: «Մինչև 1845 թվականին կսկսվեին նրա և Ռոբերտ Բրաունինգի հարաբերությունները, հասարակական քննարկումների մեջ մտնելու, սոցիալական հարցերի և պոեզիայի գեղագիտական հարցերի շուրջ Բարեթի ունեցած պատրաստակամությունը, որն այդքան ուժեղ էր իր երիտասարդության տարիներին, սկսեց աստիճանաբար նվազել, ինչպես նաև վատացավ նրա ֆիզիկական առողջությունը: Որպես ինտելեկտուալ ներկայություն և ֆիզիկական էակ՝ Էլիզաբեթը դառնում էր իր սեփական ստվերը»^[15]:

Ռոբերտ Բրաունինգի և Էլիզաբեթի միջև համակրնքն ու ամուսնությունը տեղի են ունեցել գաղտնի, քանի որ նա գիտեր, որ իր հայրը դեմ կլինի: Սուրբ Մարիլեբոն ծխական եկեղեցում գաղտնի պսակադրությունից հետո նրանց մեղրամիսն անցավ Փարիզում, այնուհետև, 1846 թվականի սեպտեմբերին տեղափոխվեցին Իտալիա, որը մինչև Էլիզաբեթի մահը, դարձավ նրանց հիմնական բնկության վայրը: Էլիզաբեթ Ուիլսոնը՝ տիկնոջը հավատարիմ սպասուհին, ականատես է եղել նրանց ամուսնությանը, նա նաև ուղեկցել է զույգին Իտալիա^[2]:

Պարոն Բարեթը՝ ինչպես իր յուրաքանչյուր ամուսնացած երեխաներին կզրկեր, այնպես էլ Էլիզաբեթին զրկեց ժառանգությունից: Էլիզաբեթը կանխատեսել էր իր հոր զայրույթը, բայց չէր սպասում իր եղբայրների երես թեքելուն^[2]: Սակայն, Էլիզաբեթը մի քիչ գումար ուներ, դրա համար զույգը Իտալիայում բավականին հարմարավետ էր ապրում: Բրաունինգները բավականին հայտնի և հարգված էին: Էլիզաբեթի առողջականը աստիճանաբար լավացավ, ունեցել էր չորս վիժումներ, բայց 1849 թվականին՝ 43 տարեկան հասակում, նա որդի լույս աշխարհ բերեց՝ Ռոբերտ Վիդեման Բարեթ Բրաունինգին, որին նրանք կոչում էին Պեն։ Վերջինս, մեծանալով, հետագայում, ամուսնացավ, սակայն օրինական երեխաներ չունեցավ։

Ամուսնու պնդմամբ Էլիզաբեթի «Բանաստեղծություններ»-ի երկրորդ հրատարակությունը պարունակում էր սիրային սոնետներ, որի արդյունքում Էլիզաբեթի հանդեպ՝ ժողովրդի ունեցած համակրանքը մեծացավ, նա, իհարկե, արժանացավ նաև քննադատական վերաբերմունքի, այսպիսով, հաստատվեց նրա գեղարվեստական դիրքը։ Ամուսնության տարիներին նրա գրական համբավը զգալիորեն գերազանցում էր իր բանաստեղծ ամուսնու հանդեպ ունեցած համբավին: Ֆլորենցիայի իրենց տան այցելուների համար, Էլիզաբեթը միշտ ավելի մեծ գրավիչ էր համարվում^[18]:

Զույգը սկսեց ծանոթությունը արվեստագետների և գրողների լայն շրջանակի հետ, որոնց թվում էին՝ Ուիլյամ Մեյքփիս Թաքերիի, քանդակագործ Հարիետ Հոսմերի (որը, ինչպես նա գրում էր, թվում էր, թե «կատարյալ էմանսիպացված կինն» էր) և Հարիեթ Բիչեր Սթոուն: The couple came to know a wide circle of artists and writers, including William Makepeace Thackeray, sculptor Harriet Hosmer (who, she wrote, seemed to be the "perfectly emancipated female") and Harriet Beecher Stowe. In 1849, she met Margaret Fuller; Carlyle in 1851; French novelist George Sand in 1852, whom she had long admired. Among her intimate friends in Florence was the writer Isa Blagden, whom she encouraged to write novels.^[19] They met Alfred Tennyson in Paris, and John Forster, Samuel Rogers and the Carlyles in London, later befriending Charles Kingsley and John Ruskin.^[2]

After the death of an old friend, G. B. Hunter, and then of her father, Barrett Browning's health started to deteriorate. The Brownings moved from Florence to Siena, residing at the Villa Alberti. Engrossed in Italian politics, she issued a small volume of political poems titled Poems before Congress (1860) "most of which were written to express her sympathy with the Italian cause after the outbreak of fighting in 1859".^[20] They caused a furore in Britain, and the conservative magazines Blackwood's and the Saturday Review labelled her a fanatic. She dedicated this book to her husband. Her last work was A Musical Instrument, published posthumously.

Barrett Browning's sister Henrietta died in November 1860. The couple spent the winter of 1860–1861 in Rome where Barrett Browning's health deteriorated, and they returned to Florence in early June 1861.^[2] She became gradually weaker, using morphine to ease her pain. She died on 29 June 1861 in her husband's arms. Browning said that she died "smilingly, happily, and with a face like a girl's...Her last word was...'Beautiful' ".^[2] She was buried in the Protestant English Cemetery of Florence.^[21] "On Monday July 1 the shops in the area around Casa Guidi were closed, while Elizabeth was mourned with unusual demonstrations."^[9] The nature of her illness is still unclear. Some modern scientists speculate her illness may have been hypokalemic periodic paralysis, a genetic disorder that causes weakness and many of the other symptoms she described.^[22]

Barrett Browning's first known poem "On the Cruelty of Forcement to Man" was written at the age of 6 or 8.^[23] The manuscript, which protests against impressment, is currently in the Berg Collection of the New York Public Library; the exact date is controversial because the "2" in the date 1812 is written over something else that is scratched out.^[20]

Her first independent publication was "Stanzas Excited by Reflections on the Present State of Greece" in The New Monthly Magazine of May 1821;^[2] followed two months later by "Thoughts Awakened by Contemplating a Piece of the Palm which Grows on the Summit of the Acropolis at Athens".^[20]

Her first collection of poems, An Essay on Mind, with Other Poems, was published in 1826 and reflected her passion for Byron and Greek politics.^[20] Its publication drew the attention of Hugh Stuart Boyd, a blind scholar of the Greek language, and of Uvedale Price, another Greek scholar, with whom she maintained sustained correspondence.^[2] Among other neighbours was Mrs James Martin from Colwall, with whom she corresponded throughout her life. Later, at Boyd's suggestion, she translated Aeschylus' Prometheus Bound (published in 1833; retranslated in 1850). During their friendship, Barrett studied Greek literature, including Homer, Pindar and Aristophanes.^[2]

Elizabeth opposed slavery and published two poems highlighting the barbarity of the institution and her support for the abolitionist cause: "The Runaway Slave at Pilgrim's Point" and "A Curse for a Nation". The first depicts an enslaved woman whipped, raped, and made pregnant cursing her enslavers.^[2] Elizabeth declared herself glad that the slaves were "virtually free" when the Slavery Abolition Act passed in the British Parliament despite the fact that her father believed that abolition would ruin his business.

The date of publication of these poems is in dispute, but her position on slavery in the poems is clear and may have led to a rift between Elizabeth and her father. She wrote to John Ruskin in 1855 "I belong to a family of West Indian slaveholders, and if I believed in curses, I should be afraid". Her father and uncle were unaffected by the Baptist War (1831–1832) and continued to own slaves until passage of the Slavery Abolition Act.^[2]

In London, John Kenyon introduced Elizabeth to literary figures including William Wordsworth, Mary Russell Mitford, Samuel Taylor Coleridge, Alfred Tennyson and Thomas Carlyle. Elizabeth continued to write, contributing "The Romaunt of Margaret", "The Romaunt of the Page", "The Poet's Vow" and other pieces to various periodicals. She corresponded with other writers, including Mary Russell Mitford, who became a close friend and who supported Elizabeth's literary ambitions.^[2]

In 1838 The Seraphim and Other Poems appeared, the first volume of Elizabeth's mature poetry to appear under her own name.

Sonnets from the Portuguese was published in 1850. There is debate about the origin of the title. Some say it refers to the series of sonnets of the 16th-century Portuguese poet Luís de Camões. However, "my little Portuguese" was a pet name that Browning had adopted for Elizabeth and this may have some connection.^[24]

The verse-novel Aurora Leigh, her most ambitious and perhaps the most popular of her longer poems, appeared in 1856. It is the story of a female writer making her way in life, balancing work and love, and based on Elizabeth's own experiences. Aurora Leigh was an important influence on Susan B. Anthony's thinking about the traditional roles of women, with regard to marriage versus independent individuality.^[25] The North American Review praised Elizabeth's poem: "Mrs. Browning's poems are, in all respects, the utterance of a woman — of a woman of great learning, rich experience, and powerful genius, uniting to her woman's nature the strength which is sometimes thought peculiar to a man."^[26]

Much of Barrett Browning's work carries a religious theme. She had read and studied such works as Milton's Paradise Lost and Dante's Inferno. She says in her writing, "We want the sense of the saturation of Christ's blood upon the souls of our poets, that it may cry through them in answer to the ceaseless wail of the Sphinx of our humanity, expounding agony into renovation. Something of this has been perceived in art when its glory was at the fullest. Something of a yearning after this may be seen among the Greek Christian poets, something which would have been much with a stronger faculty".^[27] She believed that "Christ's religion is essentially poetry – poetry glorified". She explored the religious aspect in many of her poems, especially in her early work, such as the sonnets.

She was interested in theological debate, had learned Hebrew and read the Hebrew Bible.^[28] Her seminal Aurora Leigh, for example, features religious imagery and allusion to the apocalypse. The critic Cynthia Scheinberg notes that female characters in Aurora Leigh and her earlier work "The Virgin Mary to the Child Jesus" allude to Miriam, sister and caregiver to Moses.^[29] These allusions to Miriam in both poems mirror the way in which Barrett Browning herself drew from Jewish history, while distancing herself from it, in order to maintain the cultural norms of a Christian woman poet of the Victorian Age.^[29]

In the correspondence Barrett Browning kept with the Reverend William Merry from 1843 to 1844 on predestination and salvation by works, she identifies herself as a Congregationalist: "I am not a Baptist — but a Congregational Christian, — in the holding of my private opinions."^[30]

In 1892, Ledbury, Herefordshire, held a design competition to build an Institute in honour of Barrett Browning. Brightwen Binyon beat 44 other designs. It was based on the timber-framed Market House, which was opposite the site, and was completed in 1896. However, Nikolaus Pevsner was not impressed by its style. It was used as a public library from 1938 to 2021,^[31] when new library facilities were provided for the town, and is now the headquarters of the Ledbury Poetry Festival.^[32] It has been Grade II-listed since 2007.^[33]

Barrett Browning was widely popular in the United Kingdom and the United States during her lifetime.^[17] Edgar Allan Poe was inspired by her poem Lady Geraldine's Courtship and specifically borrowed the poem's metre for his poem The Raven.^[35] Poe had reviewed Barrett Browning's work in the January 1845 issue of the Broadway Journal, writing that "her poetic inspiration is the highest – we can conceive of nothing more august. Her sense of Art is pure in itself."^[36] In return, she praised The Raven, and Poe dedicated his 1845 collection The Raven and Other Poems to her, referring to her as "the noblest of her sex".^[37]

Barrett Browning's poetry greatly influenced Emily Dickinson, who admired her as a woman of achievement. Her popularity in the United States and Britain was advanced by her stands against social injustice, including slavery in the United States, injustice toward Italians from their foreign rulers, and child labour.^[2]

Lilian Whiting published a biography of Barrett Browning (1899) which describes her as "the most philosophical poet" and depicts her life as "a Gospel of applied Christianity". To Whiting, the term "art for art's sake" did not apply to Barrett Browning's work, as each poem, distinctively purposeful, was borne of a more "honest vision". In this critical analysis, Whiting portrays Barrett Browning as a poet who uses knowledge of Classical literature with an "intuitive gift of spiritual divination".^[38] In Elizabeth Barrett Browning, Angela Leighton suggests that the portrayal of Barrett Browning as the "pious iconography of womanhood" has distracted us from her poetic achievements. Leighton cites the 1931 play by Rudolf Besier The Barretts of Wimpole Street as evidence that 20th-century literary criticism of Barrett Browning's work has suffered more as a result of her popularity than poetic ineptitude.^[39] The play was popularized by actress Katharine Cornell, for whom it became a signature role. It was an enormous success, both artistically and commercially, and was revived several times and adapted twice into movies. Sampson, however, considers the play to have been the most damaging cause of false myths about Elizabeth, and particularly the relationship with her, allegedly 'tyrannical', father.^[40]

Throughout the 20th century, literary criticism of Barrett Browning's poetry remained sparse until her poems were discovered by the women's movement. She once described herself as being inclined to reject several women's rights principles, suggesting in letters to Mary Russell Mitford and her husband that she believed that there was an inferiority of intellect in women. In Aurora Leigh, however, she created a strong and independent woman who embraces both work and love. Leighton writes that because Elizabeth participates in the literary world, where voice and diction are dominated by perceived masculine superiority, she "is defined only in mysterious opposition to everything that distinguishes the male subject who writes..."^[39] A five-volume scholarly edition of her works was published in 2010, the first in over a century.^[20]

• 1820: The Battle of Marathon: A Poem. Privately printed
• 1826: An Essay on Mind, with Other Poems. London: James Duncan
• 1833: Prometheus Bound, Translated from the Greek of Aeschylus, and Miscellaneous Poems. London: A.J. Valpy
• 1838: The Seraphim, and Other Poems. London: Saunders and Otley
• 1844: Poems (UK) / A Drama of Exile, and other Poems (US). London: Edward Moxon. New York: Henry G. Langley
• 1850: Poems ("New Edition", 2 vols.) Revision of 1844 edition adding Sonnets from the Portuguese and others. London: Chapman & Hall
• 1851: Casa Guidi Windows. London: Chapman & Hall
• 1853: Poems (3d ed.). London: Chapman & Hall
• 1854: Two Poems: "A Plea for the Ragged Schools of London" (by Elizabeth Barrett Browning) and "The Twins" (by Robert Browning). London: Chapman & Hall
• 1856: Poems (4th ed.). London: Chapman & Hall
• 1856: Aurora Leigh. London: Chapman & Hall
• 1860: Poems Before Congress. London: Chapman & Hall
• 1862: Last Poems. London: Chapman & Hall

• 1863: The Greek Christian Poets and the English Poets. London: Chapman & Hall
• 1877: The Earlier Poems of Elizabeth Barrett Browning, 1826–1833, ed. Richard Herne Shepherd. London: Bartholomew Robson
• 1877: Letters of Elizabeth Barrett Browning Addressed to Richard Hengist Horne, with comments on contemporaries, 2 vols., ed. S.R.T. Mayer. London: Richard Bentley & Son
• 1897: Letters of Elizabeth Barrett Browning, 2 vols., ed. Frederic G. Kenyon. London:Smith, Elder,& Co.
• 1899: Letters of Robert Browning and Elizabeth Barrett Barrett 1845–1846, 2 vol., ed Robert W. Barrett Browning. London: Smith, Elder & Co.
• 1914: New Poems by Robert Browning and Elizabeth Barrett Browning, ed. Frederic G Kenyon. London: Smith, Elder & Co.
• 1929: Elizabeth Barrett Browning: Letters to Her Sister, 1846–1859, ed. Leonard Huxley. London: John Murray
• 1935: Twenty-Two Unpublished Letters of Elizabeth Barrett Browning and Robert Browning to Henrietta and Arabella Moulton Barrett. New York: United Feature Syndicate
• 1939: Letters from Elizabeth Barrett to B.R. Haydon, ed. Martha Hale Shackford. New York: Oxford University Press
• 1954: Elizabeth Barrett to Miss Mitford, ed. Betty Miller. London: John Murray
• 1955: Unpublished Letters of Elizabeth Barrett Browning to Hugh Stuart Boyd, ed. Barbara P. McCarthy. New Heaven, Conn.: Yale University Press
• 1958: Letters of the Brownings to George Barrett, ed. Paul Landis with Ronald E. Freeman. Urbana: University of Illinois Press
• 1974: Elizabeth Barrett Browning's Letters to Mrs. David Ogilvy, 1849–1861, ed. P. Heydon and P. Kelley. New York: Quadrangle, New York Times Book Co., and Browning Institute
• 1984: The Brownings' Correspondence, ed. Phillip Kelley, Ronald Hudson, and Scott Lewis. Winfield, Kansas: Wedgestone Press

Կաղապար:Sisterlinks

Digital collections

• Works by Yelena 02/Ավազարկղ1 in eBook form at Standard Ebooks
• Elizabeth Barrett Browningի գործերը Գուտենբերգ նախագծում
• Works by Yelena 02/Ավազարկղ1 at LibriVox (public domain audiobooks)
• Կաղապար:Internet Archive author
• Works of Elizabeth Barrett Browning at Online Books Page
• Selected poems by Elizabeth Barrett Browning

Physical collections

• Կաղապար:UK National Archives ID
• Browning Family Collection at the Harry Ransom Center at The University of Texas at Austin
• Digitized Browning love letters at Baylor University
• Elizabeth Barrett Browning Արխիվացված 15 Մայիս 2017 Wayback Machine at the British Library
• Robert Browning and Elizabeth Barrett Browning Collection. General Collection, Beinecke Rare Book and Manuscript Library, Yale University.

Other resources

• Կաղապար:Curlie
• Profile of Elizabeth Barrett Browning at PoetryFoundation.org
• Elizabeth Barrett Browning profile and poems at Poets.org
• The Brownings: A Research Guide (Baylor University)
• [1] www.florin.ms, website on Florence's 'English' Cemetery, with Elizabeth Barrett Browning's tomb by Frederick, Lord Leighton.
• Poems by Elizabeth Barrett Browning at English Poetry

Կաղապար:Elizabeth Barrett Browning Կաղապար:New Woman (late 19th century) Կաղապար:Robert Browning Կաղապար:Portalbar