Yvate Irilánda
| Yvate Irilánda Northern Ireland Tuaisceart Éireann | ||
|---|---|---|
| Tetã Tavetã Joaju pegua | ||
|
| ||
 Ojejuhuhápe Yvate Irilánda | ||
| Tavusu | Belfast | |
| Ñe'ẽ tee | Ingleñe'ẽ, Irilandañe'ẽ, Ekosiañe'ẽ Úlster pegua | |
| Tetãkue | Tetã Tavetã Joaju pegua | |
| Sãmbyhyhára | Arlene Foster | |
| Fundación • Tekuái reko me'ẽ |
3 jasypo ary 1921 | |
| Apekue | ||
| • Opa | 14 130 km² | |
| Ava hetakue (2017) | ||
| • Total | 1 870 451 hab.[1] | |
| • Ava hetakue yvy rendáre | 132/km² hab/km² | |
| Hetãgua | Yvate Irilandagua | |
| PIB (nominal) | ||
| • Total | GBP 41 000 sua | |
| • PIB per cápita | GBP 22 400 | |
| • Viru |
Libra esterlina (£, GBP) | |
| IDH (2015) | 0,907 – Iporãite | |
| Prefijo telefónico | 44 | |
| ISO 3166-2 | GB-NIR | |
| [editar datos en Wikidata] | ||
Yvate Irilánda (ingleñe'ẽme, Northern Ireland) ha'e peteĩ tetã oĩva Tavetã Joajúpe. Ojejuhu ypa'ũ Irilánda pehẽngue yvate kuarahyresẽyguápe. Ijerére ojejuhu ñemby ha kuarahyreike gotyo Tavakuairetã Irilánda, oñomohembe'y yvy rupi, yvate gotyo oĩ yrape Yvatevogua ha kuarahyresẽ ngotyo para Irilánda, upéva ombojeíva chupe Vyretáña Guasúgui. Yvate Irilánda yvy apekue ha'e 14.130 km², oikohápe 1.870.451 tapicha ojeipapaháicha ary 2017-pe, upéicha ijyvy mbohapýgui peteĩ opa Irilánda ypa'ũgui ha umíva oiko upépe niko 3% Tavetã Joaju retãygua hetakuégui. Itavusu ha itáva tuichavéva ha'e niko Belfast.[2]
Tavetã Joaju Amandaje Guasu omoñepyrũ ary 1921me ko tetã, ohekome'ẽ "Tekuái Kuatia 1920 pegua" rupi ha omboja'o Irilánda mokõime: Yvate Irilánda ha Ñemby Irilánda.[3] Ipehẽngue yvategua oreko poteĩ kondádo (Antrim, Armagh, Down, Fermanagh, Derry ha Tyrone).[4]
Umi Ñemby Irilánda retãygua oñemosãsóvo ojapo hag̃ua itavakuairetã, Yvate Irilánda Amandaje Guasu ohechauka oipotaha Tavetã Joaju poguýpe jepyta.[5] Yvate Irilánda retãyguakuéra apytépe ojehecha mokõi aty ijerovia oikoéva: vore tuichavéva iprotestante, ha vore michĩ ikatóliko.[6] Upéicha avei, hetãyguakuéra apytépe ojehecha mokõi aty hemiandu tetã rekuái oikoeitéva, umi oipotáva toiko Irilánda Tavetã Joajúpe ha umíva oipota toiko mokõi Irilandagui peteĩ tetã hekosãsóva añónte.[6][7]
Ypa'ũ Irilánda rembiasakue saro'y XX aja henyhẽmba ñorairõgui umíva ombojoajuséva Irilánda ha umíva opytaséva Tavetã Joaju poguýpe oñombohováigui.[5][6][8][9] Oñepyrũvo, ary 1968-pe, upe Yvate Irilánda ñorairõ omoinge Úlster (Irilánda ipehẽngue yvate kuarahyresẽyguápe) sarambípe ha ñerairõme hi'are 30 ary aja, ojejapo peve Arapoteĩ marangatu jekupytyha ary 1998-pe, upéicha oñepyrũ tetã rekuái pyahu ohejáva umíva iprotestante ha umíva ikatóliko tomba'apo oñondive tetã ñesãmbyhýre.[5][8][9]
Mandu'apy
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]- ↑ CAIN Web Service. «Population and Vital Statistics» (en inglés). Archivado desde el original, el 2010-12-06. Ojehechákuri árape: 4 de septiembre de 2017.
- ↑ «History: Belfast» (en en). Ojehechákuri árape: 14 de agosto de 2017.
- ↑ «Government of Ireland Act 1920 (as assented to)» (en en). Ojehechákuri árape: 14 de agosto de 2017.
- ↑ «Why is Northern Ireland known as Ulster? Is it the direct Irish translation of the countrys name?» (en en). Ojehechákuri árape: 14 de agosto de 2017.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 «A brief history of Northern Ireland 1919 - 1999», 27 de enero de 1999. Ojehechákuri árape: 14 de agosto de 2017. (en)
- ↑ 6,0 6,1 6,2 «Historia de un conflicto centenario» (28 de julio de 2005). Ojehechákuri árape: 14 de agosto de 2017.
- ↑ Bernard, Philippe. «Guerre et paix en Irlande», 19 de abril de 2016. Ojehechákuri árape: 14 de agosto de 2017. (fr)
- ↑ 8,0 8,1 «History: The Troubles» (en en). Ojehechákuri árape: 14 de agosto de 2017.
- ↑ 9,0 9,1 «En portada: Miradas enfrentadas» (27 de mayo de 2012). Ojehechákuri árape: 14 de agosto de 2017.
Joajuha
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]
Wikimedia Commons oguereko ta'ãnga Yvate Irilánda reheguaCommons.