Jarýi
Jarýi rehe ñanemandu'árõ ñane'ẽ hína ñande sy térã ñande ru sýre, ñande aguéla rehe.[1]
Guaraníme, jarýi hetave mba'e he'ise. Jahechárõ peteĩ mba'e iponderapýva, ja'e upévare jaryiha. Taha'e, óga, kuña, móto térã oimeraẽ mba'e jehecha iporãha ja'e Jarýi.
Karuguasu hamba'e oiko jave, oĩ oguereháva ijarýi maléta peve, umíva hína itúvakuéra, itio, ha ijaguéla hamba'e. Mbykymbyky ha hymbajagua jepe ogueraha.
Kuñataĩ térã karia'y, iñakãguapy porã'ỹvare, oje'e osẽha oimeraẽichagua jarýi maléta ndive.
Opa mba'e ko yvy oĩva niko oguereko ijára. Ha ñañemboharaivaírõ oimeraẽ mba'ére, osẽne ág̃a sapy'a ñandéve ijarýi ñanemondýi hag̃ua. Umi maríkape ojehekáva ha tymba saite ro'o ho'uséva, umíva oikuaa porã opa umi ojukáva, ha ojukárõ vy'arãreínte, oikuaa ijara oñendakakuaaha chupe. Ja'éntena oĩha ohóva kapi'yva jukávo, ha upevantevoi ojukaseha, ha hetáma ojuka ra'e. Ág̃a pyhare og̃uahẽvo ha oguapývo oha'arõ kapi'yva, upe ombokapúvo hese upe kapi'yva okakakuaa ha tuichavéta. Péicha ojehúroo péva kapí'yva jarýi hína ojechaukáva omondyí hag̃ua chupe. Ág̃a oha'ã jeývo, okakuaa ha tuichave jeýta ha péicha tuichavéta ohóvo ombokapu aja hese, ha ndojukamo'ãi. Ha tombokapu hese ombokapuseháicha, mba'eve ndojapomo'ãi pe kapi'yva jarýire, ndoikéigui hese vála.