Som uzbeko

Som uzbeko
O‘zbek so‘mi / Ўзбек сўми en uzbeko
Código:	UZS
Ámbito:	Uzbekistán
Símbolo:	S/. (latino) C/. (Cilirico)
Fracción:	100 Tiyin
Moedas:	50, 100, 200 e 500 som
Billetes:	1.000, 2.000, 5.000, 10.000, 20.000, 50.000, 100.000 e 200.000 som
Emisor:	Banco Central de Uzbekistán
Taxa de troco: 4 de abril de 2021	1 EUR = 12.291,97 UZS 1 USD = 10.452,98 UZS
Troco actual

O som (en uzbeko escrito en cirílico сўм, e en alfabeto latino, so‘m), é a moeda oficial de Uzbekistán. Divídese en 100 tiyin e o seu código ISO 4217 é UZS.

Na antiga Unión Soviética, os habitantes das Repúblicas Socialistas Soviéticas de Casaquistán, Kirguizistán e Uzbekistán chamábanlle ao rublo soviético som. De feito, así é como aparecía escrito nos billetes soviéticos entre as demais linguas oficiais da URSS.

A palabra "som", ás veces transliterada como sum ou soum, en kirguiz, uigur e uzbeko, así como en moitas outras linguas túrquicas, significa "puro", facendo referencia ao ouro ou á prata.

Como en moitas das antigas repúblicas soviéticas, Uzbekistán continuou empregando o rublo soviético e o rublo ruso tras a súa independencia en 1991. O 26 de xullo de 1993 Rusia emitiu un novo rublo para substituír o rublo soviético. Algunhas repúblicas independizadas xa tiñan as súas propias moedas antes desta reforma monetaria, mais outros países continuaron utilizando os rublos soviéticos e rusos, como é o caso de Uzbekistán.

O 15 de novembro de 1993 Uzbekistán estreou o seu som para substituílo polo rublo. Non se acuñaron moedas, e os billetes impresos ían desde 1 a 10.000 som. Debido a que se trataba dunha moeda transitoria, os deseños dos billetes eran moi sinxelos. Todos tiñan o escudo de armas uzbeko no anverso, e motivos da arquitectura islámica no reverso. A única diferenza entre unha denominación e outra era a cor do billete.

Denominación	Cor predominante	Imaxe do anverso	Imaxe do reverso
1 Som	Azul
3 Som	Verde
5 Som	Violeta
10 Som	Rosa
25 Som	Azul/Verde
50 Som	Rosa
100 Som	Marrón
200 Som	Violeta
500 Som	Vermello
1.000 Som	Marrón
5.000 Som	Azul
10.000 Som	Vermello

O 1 de xullo de 1994 introduciuse un novo som cunha taxa de cambio de 1.000 som antigos = 1 UZS. Este som está dividido en 100 tiyin, e no momento da súa aparición, fixou a súa taxa de cambio a 25 som por dólar.

Acuñáronse dúas series de moedas que se distinguen facilmente unha da outra, xa que a primeira tiña as súas lendas escritas en cirílico e a segunda en alfabeto latino.

Primeira serie

Denominación	Emisión	Metal	Diámetro (mm)	Peso (g)	Anverso	Reverso	Imaxe
1 Tiyin	1994	Cu+Ni+Zn	17,00	1,70	Escudo de armas - ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ	1 ТИЙИН - Ramas de algodoeiro - ano de acuñación
3 Tiyin	1994	Cu+Ni+Zn	20,00	2,70	Escudo de armas - ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ	3 ТИЙИН - Ramas de algodoeiro - ano de acuñación
5 Tiyin	1994	Cu+Ni+Zn	21,50	3,40	Escudo de armas - ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ	5 ТИЙИН - Ramas de algodoeiro - ano de acuñación
10 Tiyin	1994	Cu+Ni	18,80	2,90	Escudo de armas - ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ	10 ТИЙИН - Ramas de algodoeiro - ano de acuñación
20 Tiyin	1994	Cu+Ni	22,00	3,90	Escudo de armas - ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ	20 ТИЙИН - Ramas de algodoeiro - ano de acuñación
50 Tiyin	1994	Cu+Ni	24,00	4,90	Escudo de armas - ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ	50 ТИЙИН - Ramas de algodoeiro - ano de acuñación
1 Som	1997	Cu+Ni	19,80	2,72	Escudo de armas - ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ	1 СЎМ - Ramas de algodoeiro - ano de acuñación
5 Som	1997	Cu+Ni	22,20	3,94	Escudo de armas - ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ	5 СЎМ - Ramas de algodoeiro - ano de acuñación
10 Som	1997	Cu+Ni	24,10	4,80	Escudo de armas - ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ	10 СЎМ - Ramas de algodoeiro - ano de acuñación

Segunda serie

Denominación	Emisión	Metal	Diámetro (mm)	Peso (g)	Anverso	Reverso	Imaxe
1 Som	2000	Cu+Ni	18,80	2,90	Escudo de armas - O‘ZBEKISTON MARKAZIY BANKI - ano de acuñación	1 SO‘M - Mapa de Uzbekistán
5 Som	2000	Cu+Ni+Zn	21,30	3,50	Escudo de armas - O‘ZBEKISTON MARKAZIY BANKI - ano de acuñación	5 SO‘M - Mapa de Uzbekistán
10 Som	2001	Al	19,90	2,75	Escudo de armas - O‘ZBEKISTON MARKAZIY BANKI - ano de acuñación	10 SO‘M - Mapa de Uzbekistán
25 Som	1999	Cu+Ni	27,20	6,10	Escudo de armas - O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI - ano de acuñación	25 SO‘M - Jalal ad-Din Mingburnu - JALOLIDDIN MANGUBERDI - 800 yil
50 Som	2001	Cu+Ni	26,40	7,45	Escudo de armas - O‘ZBEKISTON MARKAZIY BANKI - ano de acuñación	50 SO‘M - Mapa de Uzbekistán - O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI - MUSTAQILLIGINING · 10 YILLIGI
50 Som	2002	Cu+Ni	26,40	7,90	Escudo de armas - O‘ZBEKISTON MARKAZIY BANKI - ano de acuñación	50 SO‘M - Monumento a Tamerlán - Palacio de Ak-Saray en Shakhrisyabz - SHARISABZ SHAHRINING 2700 YILLINGI
100 Som	2004	Cu+Ni	27,00	8,20	Escudo de armas - O‘ZBEKISTON MARKAZIY BANKI - ano de acuñación	100 SO‘M - Mapa de Uzbekistán - Sol - 10 YIL - O‘ZBEKISTON MILLIY VALYUTASIGA
100 Som	2004	Cu+Ni	27,00	8,20	Escudo de armas - O‘ZBEKISTON MARKAZIY BANKI - ano de acuñación	100 SO‘M - O‘ZBEKISTON MILLIY VALYUTASIGA - TOSHKENT SHAHRINING 2200 YILLIGI
100 Som	1997	Cu+Ni	27,00	8,20	Escudo de armas - O‘ZBEKISTON MARKAZIY BANKI - ano de acuñación	100 SO‘M - O‘ZBEKISTON MILLIY VALYUTASIGA - Estatua da Nai que chora na Praza da Independencia - TOSHKENT SHAHRINING 2200 YILLIGI

En maio de 2018 anunciouse a aparición dun novo cono monetario en denominacións de 50, 100, 200 e 500 som. Ao mesmo tempo, informábase que todas as moedas e billetes emitidos previamente con eses valores e inferiores, serían desmonetizados en xullo de 2020.

Third series (2018)[1]
Imaxe	Valor	Parámetros técnicos			Descrición			Data de
		Diámetro	Peso	Composición	Canto	Anverso	Reverso	Primeira emisión	Data	Estado
	50 soʻm	18.0 mm	2.0g	Aceiro revestido en níquel	Liso	Denominación	Emblema nacional de Uzbekistán - ano de emisión	2018	2 de xullo de 2018[2]	Vixente
	100 soʻm	20.0 mm	2.5 g			Monunento á Independencia e a Bondade, Tashkent
	200 soʻm	22.0 mm	3.3 g			Detalle dun mosaico de tigre da madrasa Sher-Dor en Reguistán, Samarcanda
	500 soʻm	24.0 mm	3.9 g			Palacio de Convencións (Anjumanlar Saroyi) en Tashkent

Os billetes de 1, 3, 5, 10, 25, 50, 100, 500, 1000, 5000 e 10000 som empezáronse a producir en 1994. En 1997 introduciuse o billete de 200 som. O billete de 500 som introduciuse en 1999 e logoo Banco Central de Uzbekistán emitiu o billete de 1.000 som en 2001. O billete de 5000 som introduciuse en 2013 e, despois o Banco Central de Uzbekistán emitiu os billetes de 10.000 e 50.000 som en 2017. O 28 de febreiro de 2019 foi agregada á familia de billetes a denominación de 100.000 som. En 2022 entraban en circulación novos billetes, que incluía billetes de 2.000, 20.000 e 200.000, todos con alfabeto latino

Denominación	Cor predominante	Imaxe do anverso	Imaxe do reverso
1 Som	Verde/Rosa
3 Som	Vermello/Verde
5 Som	Azul/Vermello
10 Som	Violeta/Azul
25 Som	Azul/Violeta
50 Som	Laranxa/Marrón
100 Som	Violeta
200 Som	Verde
500 Som	Vermello/Verde
1.000 Som	Marrón/Violeta
5.000 Som	Verde
10.000 Som	Azul
50.000 Som	Violeta
100.000 Som	Laranxa

Denominación	Cor predominante	Imaxe do anverso	Imaxe do reverso
2.000 som	Vermello
5.000 som	Verde
10.000 som	Azul claro
20.000 som	Azul escuro
50.000 som	Violeta
100.000 som	Laranxa
200.000 som	Terracota

• Krause, Chester L. and Clifford Mishler (2008). Standard Catalog of World Coins: (1901–2008). Krause Publications. ISBN 978-0-89689-713-7.
• Pick, Albert (2009). Standard Catalog of World Paper Money, Modern Issues, 1961-Presente. Colin R. Bruce II and Neil Shafer (editors). Krause Publications. ISBN 0-87341-207-9.

• Moedas de Uzbekistán Arquivado 16 de xuño de 2021 en Wayback Machine.