Metro lixeiro de Vigo

O metro lixeiro de Vigo é un proxecto en fase de estudo de ferrocarril metropolitano ou tren lixeiro a implantar na cidade olívica e a súa área metropolitana.

Vigo contou con unha rede de tranvías urbanos e metropolitanos desde 1914 até o 31 de decembro de 1968, ano no que o concello de Vigo adxudicou a Vitrasa o novo servizo de transporte público de autobuses nun controvertido proceso que chegou á mans da xustiza.^[1]

Deste xeito, desapareceron os tranvías que daban servizo á cidade de Vigo e máis os núcleos urbanos de Lavadores e Teis, así como a vilas como Nigrán, Baiona, Gondomar ou O Porriño, e con plans para chegaren até Mondariz e o seu balneario, constituíndo unha verdadeira rede tranviaria de proximidades para o hínterland vigués.^[2][3]

Co cambio de século e á luz da inauguración do Metro do Porto, así como co proxecto de converter o tranvía turístico da Coruña nun metro lixeiro útil, xurdiron unha vaga de propostas para pór en marcha servizos de metro lixeiro nas urbes galegas, destacando Vigo.

As propostas chegaban a proxectos e algúns destes lograron ter estudos de viabilidade, mais os cambios de goberno en Vigo e, sobre todo, en Santiago fixeron que os prazos se foran dilatando até a chegada da crise de 2008 e a austeridade que a sucedeu, o que fixo que a Xunta, finalmente, deixara o proxecto do metro vigués nun caixón.

Coincidindo coas obras do Metro do Porto, na primavera do ano 2001 o responsábel da COTOP, Xosé Cuíña, e o tenente de alcalde de Vigo, Carlos Príncipe, asinaron un convenio de colaboración para pór en marcha o metro lixeiro da cidade.^[4] O novo metro lixeiro contaría con tres liñas:^[5]

• Liña circular pola Avenida Beiramar - Rúa Colón - Rúa Urzáiz - Gran Vía - Rúa da Coruña
• Liña entre Samil e Gran Vía pola Rúa Venezuela - Avenida das Camelias - Avenida Castelao - Avenida de América
• Liña entre a Avenida Beiramar e Bouzas

Malia a intención de comezar as obras en 2003, o proxecto non saíu adiante por mor da inestabilidade municipal en Vigo.^[6]

A uns días das eleccións, o vicepresidente primeiro da Xunta, Alberto Núñez Feijóo, e a alcaldesa de Vigo, Corina Porro, propuxeron unha rede de metro, que non metro lixeiro, parcialmente subterráneo.

O proxecto estimouse nun custo de 442,5 millóns de euros, dos cales 400 corresponderían a infraestrutura, perante ao resto, correspondente aos vehículos. O 46% do custo estimado das infraestruturas estaría adicado ás infraestruturas subterráneas.

• Liña: O Berbés - Estación Marítima - Sede da Xunta - Arenal - Isaac Peral (inicio subterráneo) - Renfe - Gran Vía-Corte Inglés - Praza de España - Gran Vía-A Salgueira - Praza de América - A Florida - A Bouza - Navia^[7]

Cun trazado de 8 quilómetros, dos que o 75% transcorrería baixo terra, a viaxe por el sería completada en 17 minutos. A intención era inauguralo en 2009.^[8]

O cambio de goberno na Xunta tirou por terra o proxecto presentado seis días antes das eleccións polo vicepresidente Núñez Feijóo. O novo proxecto da conselleira María José Caride consistía nunha liña duns 5 quilómetros de lonxitude deseñada polos técnicos da UXT que contaría cunhas 15 paradas.

A única liña partiría da Estación Marítima, conectando polo litoral e Isaac Peral coa estación de Vigo-Urzáiz, para continuar pola Rúa do Príncipe até ás prazas da Independencia e de América, concluíndo no novo barrio de Navia.^[9]

O proxecto non chegou a pasar o estudo de viabilidade ao non contemplar conexións coa área metropolitana.^[10]

O goberno bipartito puxo en marcha un novo proxecto de metro para Vigo no ocaso da lexislatura.^[11] Nesta ocasión estudiouse a realización da obra en dúas fases: ^[12]

• Primeira fase: creación de dúas liñas en superficie (250 millóns de euros).
  • Liña 1 - Eixo litoral: Samil - Avenida de Europa - Avenida de Castelao - Rúa da Coruña - Torrecedeira/Pi i Margall - Policarpo Sanz (ou rúas paralelas) - Urzáiz
  • Liña 2 - Eixo interior: Univerisade - PSA - Balaídos - Avenida de Fragoso - Praza de América (conexión co eixo litoral)

• Fases posteriores:
  • Continuación do eixo interior subterráneo desde a Praza de América - Gran Vía - Urzáiz - Aeroporto
  • Continuación do eixo litoral até Teis.

A estimación do custo de toda a infraestrutura estimouse nuns 636,26 millóns de euros. Contaría con 31,7 quilómetros de percorrido, cun 12% da infraestrutura subterránea quedando o resto en superficie e con 39 paradas. A estimación de usuarios rondaba os 23,1 millóns anuais.^[13]

A principal novidade respecto os proxectos anteriores foi a valoración de conexións con outros municipios pertencentes a área metropolitana de Vigo.^[14]

De novo, outro cambio de goberno tralas eleccións de 2009 propiciou que o novo executivo desbotara o proxecto anterior. Con Núñez Feijóo, que xa prometera seis anos atrás a posta en marcha dun metro en Vigo, ao retornar ao poder, esta vez como presidente, prometeu un metro lixeiro para Vigo, A Coruña e, por primeira vez desde instancias autonómicas, tamén para Santiago de Compostela. Os sistemas de metro lixeiro entrarían en funcionamento no ano 2015.^[15]

O proceso tivo curto percorrido, o que non evitou a polémica no proceso da avaliación ambiental dos estudos dos metros.^[16] Un ano máis tarde, o conselleiro de Medio Ambiente, Territorio e Infraestruturas Agustín Hernández anunciaba a dificultade para continuar co proxecto por motivos económicos, sen chegar a ver a luz o plan encargado un ano antes pola Xunta para o metro lixeiro vigués.^[17]

En 2021, o alcalde de Vigo, Abel Caballero, descartou definitivamente a posibilidade de que o Concello de Vigo apostase con ou sen o apoio autonómico pola construción dun sistema de tranvía ou metro lixeiro na cidade polo alto custo económico da obra, do mantemento da infraestrutura e o servizo.^[18]

En 2023, a agrupación local do BNG propuxo a creación dunha liña de tranvía (ou trolebús) para mellorar o transporte urbano da cidade, seguindo os pasos de cidades como Vitoria-Gasteiz. A liña de 9 quilómetros e 19 paradas, estruturada nun eixo leste-oeste, decorrería na súa totalidade en superficie vertebrando a cidade desde a praia da Calzoa en Samil até Teis.^[19][20][21]

Nas eleccións de 2024, o partido Sumar propuxo a construción e posta en marcha dun metro lixeiro metropolitano tanto en Vigo como na Coruña, aproveitando as infraestruturas ferroviarias existentes se se puider.^[22]