Mesopotamia (provincia romana)

Mesopotamia

Localización
40°N 40°L / 40, 40
Capital	Nisibis (en) (198–) Amida (en) (363–)
Datos históricos
Precedido por	Partos
Creación	110
Disolución	637
Sucedido por	Califado Rashidun (pt)

Mesopotamia foi o nome de dúas provincias romanas distintas, unha de curta duración creada polo emperador romano Traxano no 116–117 e outra establecida por Emperador Septimio Severo ca. 198, que se extendía entre o imperio romano e o imperios sasánida, ata as conquistas musulmás do século VII.

No 113, o emperador Traxano (98–117) lanzou unha guerra contra o por longo tempo rival de Roma, o Imperio de Partia. No 114, conquistou a Armenia romana, convertida nunha provincia, e ao final do 115, conquistaría o norte de Mesopotamia. Tamén a organizou como provincia a principios do 116, cando se acuñaron moedas para celebrar o feito.^[1]

Máis tarde, o mesmo ano, Traxano marchou cara a Mesopotamia central e meridional (ampliando e completando a provincia de Mesopotamia) e cruzando o río Tigris a Adiabene, que anexou a outra provincia romana Asiria.^[2] Pero non se detivo alí. Nos últimos meses do 116, capturou a gran cidade persa de Susa. Derrocou ao rei partio Osroes I e puxo ao seu propio gobernante monicreque Partamaspates no trono do Partia. Nunca máis o Imperio romano avanzaría tan ao leste.

Cando morreu Tracano, o seu sucesor Adriano (117-138) renunciou ás súas conquistas ao leste do río Éufrates, que volveu ser o límite oriental do Imperio romano.^[3][4]

A Mesopotamia do Norte, incluíndo Osroene, volveu a estar baixo control romano na expedición de Lucio Vero no 161–166, pero non foron organizadas formalmente en provincias, no seu lugar, quedaron baixo gobernantes vasalos locais, aínda que se mantiveron guarnicións romanas, especialmente en Nisibis.

Este control resultou ameazado no 1956, durante a guerra civil entre Septimio Severo (193-211) e o usurpador Pescennio Níxer, cando estalaron rebelións na zona e Nisibis foi sitiada. Severo restaurou rapidamente a orde e organizou a Osroene como unha provincia plena.^[5][6]

Seguidamente, Severo iniciou unha guerra contra Partia, que concluíu con éxito co Saqueo da capital dos Partos Ctesiphon. Emulando a Traxano, restableceu a provincia de Mesopotamia no 198, con Nisibis, elevada ao status de "colonia (completa)", como capital.^[7][8]

A diferenza da provincia de Traxano, que abarcaba toda a Mesopotamia ocupada polos romanos entre os ríos Éufrates e Tigris, a nova provincia estaba limitada entre a provincia de Osroene ao sur, o Éufrates e o Tigris ao norte e o río Chaboras (moderno Khabur) ao leste.^[9]

Durante o resto da súa existencia, a nova provincia seguiría sendo un óso de discordia entre os romanos e os seus veciños orientais, que sufrirían moito nas recorrentes guerras romanas. No tumulto que seguiu ao Ano dos Seis Emperadores, entre 239 e 243, Ardashir I (224-241), o fundador do novo Imperio sasánida que substituíu o moribundo. Os partos atacaron e invadiron a zona, pero foi recuperada por Gaius Furius Sabinius Aquila Timesitheus antes da súa morte no 243.^[10] Nos anos 250, o shah persa Shapur I atacou Mesopotamia e loitou co emperador romano Valeriano (253-260), a quen capturou en Edessa no 260.^[11] No ano seguinte, con todo, Shapur foi fuertemente derrotado por Odaenathus de Palmira e expulsado de Mesopotamia.^[12]

Baixo as reformas de Diocleciano (284-305) e Constantino I (306–337), pasou a formar parte da Diocese de Oriente, que á súa vez estaba subordinada á prefectura pretoriana do Oriente.

Nisibis e Singara, xunto co territorio de Adiabene conquistado por Diocleciano, perderonse despois da desfeita do emperador Xuliano na expedición persa no 363, e a capital trasladouse a Amida, mentres que a sede do comandante militar, o dux Mesopotamiae, estaba situada en Constantina. Outras cidades eran Martiropolis e Kephas.^[9]

Despois dos problemas que se enfrontaron as forzas romanas na Guerra Anastácia do 502-506, o emperador romano oriental Anastasio I construíu a fortaleza de Dara como auxilar de Nisibis e como nova base do dux Mesopotamiae.

Durante as reformas de Xustiniano I (527-565), a provincia dividiuse: os distritos do norte con Martiropolis foron á nova provincia de Armenia IV, mentres que o resto dividiuse en dous distritos eclesiásticos, un (a rexión ao sur do Tigris) con capital en Amida e outro (a rexión de Tur Abdin con capital en Dara. A provincia sufriu moito durante as guerras case constantes con Persia no século VI. No 573, os persas ata tomaron Dara, aínda que os romanos do leste recuperárona baixo a paz do 591. A perderon de novo na gran guerra de 602–628, e logo a recuperaron só para perder toda a rexión permanentemente ante ás conquistas musulmás no 633-640.^[9]

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Mesopotamia

• Bennett, Julian (1997). Trajan: Optimus Princeps. Routledge. ISBN 0-415-16524-5. 
• Kazhdan, Alexander, ed. (1991). Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-504652-6. 
• Mommsen, Theodor; Dickson, William Purdie; Haverfield, Francis (2004). The provinces of the Roman Empire: from Caesar to Diocletian, Vol. II. Gorgias Press LLC. ISBN 978-1-59333-026-2. 
• Southern, Pat (2001). The Roman Empire from Severus to Constantine. Routledge. ISBN 978-0-203-45159-5.