Ecoloxía cultural

A ecoloxía cultural é un campo de investigación interdisciplinar sobre a interacción entre a cultura humana e o ambiente. Desenvolveuse ao longo do século XX, a partir de estudos de xeografía sobre o impacto humano na paisaxe,^[1] en converxencia cun interese crecente pola antropoloxía no contexto material das sociedades, consolidándose de forma independente arredor dos anos 30, especialmente na obra de Julian Steward. Distínguese doutros enfoques similares pola énfase nas transformacións culturais que condicionan o proceso de ocupación e adaptación a un medio específico.^[2]

Até principios do século XX, a ciencia europea non tiña un interese integral no impacto histórico das sociedades humanas sobre as paisaxes e os medios naturais. Nas primeiras décadas do século, porén, algunhas transformacións no campo da xeografía e da antropoloxía espertaron unha maior atención ao tema.^[1]

A publicación do ensaio The Morphology of Landscape en 1925 de Carl Ortwin Sauer abriu unha nova tradición de estudos sobre paisaxe cultural, con base na Universidade de Berkeley, desde a que novas xeracións de investigadores, guiados en gran parte por Sauer, dedicáronse ao medio ambiente . impactos e usos da natureza realizados polas actividades humanas. Combinando métodos de xeomorfoloxía coa investigación histórica e arqueolóxica, esta rama buscou elaborar a forma en que as comunidades humanas ocupaban e configuraban o espazo que habitan. Rexeitando os paradigmas deterministas presentes na ciencia dende o século anterior, a metodoloxía de Sauer buscou explicar as configuracións físicas das paisaxes a través do efecto da presenza humana, así como representar o proceso de adaptación das culturas de forma gradual e aberta.^[1] Centrouse no estudo das culturas e economías "premodernas", con gran énfase no traballo de campo.^[3]

O traballo de George Perkins Marsh tamén influíu na perspectiva de Sauer e no desenvolvemento das direccións iniciais deste campo, especialmente na crítica á traxectoria occidental de explotación irracional dos ecosistemas, e na énfase na necesidade de combinar o coñecemento de ciencias físicas co estudo das ciencias sociais.^[1] Destaca tamén nesta produción inicial a tendencia a revalorizar as prácticas ecolóxicas e agrarias autóctonas, levando a unha crítica á supresión destas economías autóctonas en favor da modernización.^[3]

O contexto intelectual da posguerra estivo marcado por un crecente interese polos enfoques de inspiración positivista nas ciencias sociais, incluíndo unha énfase na investigación predictiva e cuantitativa dirixida á formulación de principios universais, querendo superar o marco do historicismo descritivo sen, porén, volvendo aos modelos deterministas de cultura.^[3]

Neste sentido, o antropólogo estadounidense Julian Steward procurou desenvolver unha alternativa metodolóxica con énfase no estudo comparado entre culturas.^[3]

A ecoloxía humana e a ecoloxía cultural son disciplinas que estudan as relacións entre os seres humanos e as súas contornas, pero desde perspectivas distintas.

A ecoloxía humana, atende principalmente ás interaccións físicas e biolóxicas entre os humanos e o seu ambiente, considerado a nivel local ou global, abordando cuestións de adaptación e modificación do medio. Por outro lado, a ecoloxía cultural céntrase na maneira en que a cultura, incluíndo crenzas e prácticas, moldea e é moldeada polo ambiente.

Mentres ambas comparten un interese nas interaccións humano-ambiente, diferéncianse no énfase que poñen na bioloxía fronte á cultura como forzas motrices tras esas interaccións, ofrecendo perspectivas complementarias sobre a relación entre comunidades humanas e os seus hábitats ecolóxicos.^[4][5]

1. ↑ ^{1,0 1,1 1,2 1,3} Robbins 2019, p. 36.
2. ↑ Sutton 2010, p. 3.
3. ↑ ^{3,0 3,1 3,2 3,3} Robbins 2019, p. 37.
4. ↑ Marquardt, William H., (1988). Advances in Archaeological Method and Theory, Vol. 11. Academic Press, pp. 1-51.
5. ↑ Milton, Kay, (1996). Environmentalism and Cultural Theory: Exploring the Role of Anthropology in Environmental Discourse. Routledge.

• Robbins, Paul (2019). Political ecology: A critical introduction (en inglés). [S.l.]: John Wiley & Sons
• Sutton, Mark Q.; Anderson, E. N. (2010). Introduction to cultural ecology (en inglés). [S.l.]: AltaMira Press. ISBN 978-0-7591-1247-6
• Zapf, Hubert, ed. (2016). Handbook of Ecocriticism and Cultural Ecology (en inglés). [S.l.]: de Gruyter. ISBN 978-3-11-030837-2