Pura Vázquez
Este artigo contén varias ligazóns externas e/ou bibliografía ao fin da páxina, mais poucas ou ningunha referencia no corpo do texto. Por favor, mellora o artigo introducindo notas ao pé, citando as fontes. Podes ver exemplos de como se fai nestes artigos. |
Biografía | |
---|---|
Nacemento | 31 de marzo de 1918 Ourense, España |
Morte | 25 de xullo de 2006 (88 anos) |
Lugar de sepultura | Cemiterio de San Francisco de Ourense |
Formación profesional | Maxisterio |
Actividade | |
Ocupación | escritora |
Membro de | |
Xénero artístico | Poesía |
Familia | |
Irmáns | Dora Vázquez |
Premios | |
| |
Carmen Pura Vázquez Iglesias, nada en Ourense (no barrio do Polvorín) o 31 de marzo de 1918 e finada na mesma cidade o 25 de xullo de 2006, foi unha poeta galega. Representante da poesía de posguerra, apostou por unha saída lírica e existencialista fronte a liñas máis combativas. Poeta en galego e castelán e irmá da escritora Dora Vázquez, tamén se conta entre as escritoras vencelladas á emigración. Foi a primeira muller que comezou a publicar en galego nos xornais e revistas de Galiza e da emigración tras a guerra civil. Tamén foi unha das pioneiras no eido da literatura infantil e xuvenil.
Traxectoria
[editar | editar a fonte]Criouse na cidade da Coruña desde case o seu nacemento ata os sete anos de idade, cando regresou coa súa familia a Ourense, logo de que seu pai, funcionario de Correos, fose sancionado durante a guerra civil. Estudou alí a primaria, o bacharelato e a carreira de Maxisterio. Desempeñou a primeira escola, logo da oposición, en diversas localidades da provincia ourensá e logo por Segovia, Toledo, Sevilla ou Madrid. Nesta última capital xubilouse en 1985, cando enviuvou, e regresou definitivamente a Ourense, onde viviu os seus derradeiros vinte anos de vida.
En 1955 viaxou por primeira vez a Venezuela, onde foi encargada polas autoridades venezolanas de organizar e dirixir un xardín de infancia piloto en Caracas. Un ano despois, é chamada pola Universidade Central para ser secretaria da Escola de Xornalismo, que daquela funcionaba dentro da Facultade de Letras. Alí tamén mantivo contactos co ámbito literario da emigración galega. Regresou á docencia na península en 1968.
Poesía
[editar | editar a fonte]Comezou a escribir e publicar desde moi nova, en revistas e prensa galegas, fundamentalmente ourensás. En 1944 a Deputación de Ourense publicoulle o seu primeiro libro de poesía en castelá. Antes, en 1943, publicáranlle xa persoas particulares unha edici��n de 18 exemplares doutro libro tamén escrito en castelán, pero que incluía xa nove poemas en galego, o que para aquela data era algo insólito. Neste idioma publica tamén xa entón contos e poesías en xornais e revistas galegas de Galiza e da emigración, como no Centro Gallego de Buenos Aires.
En 1952 editouse como número dous da Colección Xistral, o seu libro Íntimas totalmente xa escrito en galego. En Galiza, e logo en Castela e en Venezuela, seguiu publicando poesía, alternando o galego co castelán. Posteriormente atravesou un intervalo de preto de nove anos sen escribir, por motivos familiares e de saúde.
Xa xubilada e volvida para a casa familiar das Mercedes, en Ourense, publicou en 1990 e 1991 unha antoloxía poética en castelán e outra en galego, onde recolleu parte da obra que fora editando en todos os seus anos anteriores. A partir dese momento, seguiu publicando poesía, fundamentalmente en galego. Moitas das súas obras foron editadas por ela mesma, fóra de editoriais comerciais, e escritas a miúdo a catro mans coa súa irmá Dora Vázquez.
Produción literaria en galego
[editar | editar a fonte]Poesía
[editar | editar a fonte]- Íntimas, 1952, Colección Xistral.
- Maturidade, 1955, Ediciones Galicia, Centro Gallego de Buenos Aires.
- A saudade e outros poemas, 1963, Galaxia.[1]
- O desacougo, 1971, Galaxia.
- Antoloxía, 1991, edición da autora. Ourense.
- Verbas na edra do vento, 1992, Ediciós do Castro.
- Zodíaco, 1992, edición da autora.
- Man que escribiu no mar, 1993, edición da autora.
- A carón de min (nova antoloxía poética), 1994, Xunta de Galicia.
- Se digo Ourense..., 1994, Concello de Ourense.
- Orballa en tempo lento, 1995, Espiral Maior.
- Poesía de Pura Vázquez, 1995, Caixa Ourense.
- Desmemoriado río, 1997, Espiral Maior.
- Terra matria dos soños, 1999.
- Náufragos da elexía, 2001, Litoral das Rías, Madrid.
- A música dos tempos, 2002, edición da autora.
- Sempre irmá. Poesía en tón menor, 2002, edición da autora.
- Todo vén desa luz, 2004, Deputación de Ourense.
Narrativa
[editar | editar a fonte]- Os Aldán foron a América, 1996, Deputación de Ourense.
- Edras do vento: narrativa, 2001, edición da autora.
- O frade era galego e outros relatos, 2002, Ediciós do Castro.
Ensaios e artigos xornalísticos
[editar | editar a fonte]- Terra matria dos soños, 1999, Abano, Ourense.
- O mundo máxico das ideas, 2001, edición da autora.
Literatura infanto-xuvenil
[editar | editar a fonte]- Rondas de norte a sur: poesía infantil, 1968, Caixa de Aforros Provincial de Ourense.
- Versos para os nenos da aldea, 1968, Ourense.
- Un niño para xílgaros cantores, 2002, publicado en Internet.
Obras colectivas
[editar | editar a fonte]- Antoloxía da poesía galega actual. Nordés, 1978, Ediciós do Castro.
- IV Festival da Poesía no Condado, 1984, S. C. D. Condado.
- Daquelas que cantan. Rosalía na palabra de once escritoras galegas, 1997, Fundación Rosalía de Castro.
- Manuel María, 2001, Ophiusa.
- Alma de beiramar, 2003, Asociación de Escritores en Lingua Galega.
- 23 poetas cantan a don Antonio Machado, 2004, Hipocampo.
- Poemas de amor. Xeración dos 50, 2004, Tórculo. Por Maximino Cacheiro Varela.
- Amor en feminino: antoloxía das poetas galegas de Rosalía á Xeración dos 80, 2006, Baía Edicións. Edición de Maximino Cacheiro Varela.
- Poetas e narradores nas súas voces. II, 2006, Consello da Cultura Galega.
- Tamén navegar, 2011, Editorial Toxosoutos.
—Pura Vázquez [2]
|
- Obras con Dora Vázquez
- O páxaro azul e O trasno enredador, en Monicreques, 1974, La Región.
- Oriolos neneiros, 1975, edición das autoras.
- Segundo Pereira, en Dúas novelas galegas, 1978, edición das autoras.
- Estreliña na Terra e O anel, en Ronseles, 1980, La Región.
- Viaxe ó país dos contos e da poesía, 1985, Caixa Ourense.
- Teatro completo para nenos, 2000, Abano, Ourense.
Produción literaria en castelán
[editar | editar a fonte]Algunhas das súas obras en castelán son:
Poesía
[editar | editar a fonte]- Márgenes veladas: poesía, 1944, Ourense.
- Peregrino de amor, Ourense.
- En torno a la voz, Ourense.
- Desde la niebla, 1951, Casa de Antonio Machado, Segovia.
- Tiempo mío, 1952, Palma, Madrid.
- Mañana del amor: poesía, 1956, Surco.
- Destinos, Lírica Hispana, Caracas.
- 13 poemas a mi sombra, Arte, Caracas.
- Presencia de Venezuela, Lírica Hispana, Caracas.
- Contacto humano del recuerdo: poemas, 1985, Rondas.
- Herida soledad hacia lo alto, 1988, Torremozas.
- Antología poética en castellano, 1990, edición da autora.
- Zodíaco, opúsculo, 1992.
- Los silencios de Alargán, 1994.
Literatura infanto-xuvenil
[editar | editar a fonte]- Columpio de luna a sol, Boris Bureba, Madrid.
Obras con Dora Vázquez
[editar | editar a fonte]- Los poetas, 1971, edición da autora.
Premios e homenaxes
[editar | editar a fonte]- Académica correspondente da Real Academia Galega dende 1949.[3]
- En 1992 un grupo de mulleres ourensás dedicáronlle unha homenaxe durante o Día Internacional da Muller Traballadora
- En 1993 recibiu o premio de Creación Cultural Feminina outorgado pola Xunta de Galicia.
- En 1995 impuxéronlle a Medalla Castelao.
- En 1996 foille concedido o Premio Trasalba.
- En 2000 recibiu o Premio das Letras e das Artes de Galicia.
- Dende 2002 a Deputación de Ourense convoca a edición dos premios de narración e ilustración infantil e xuvenil Pura e Dora Vázquez.[4]
- En 2005 recibiu a homenaxe da Asociación de Escritores en Lingua Galega, sendo nomeada socia de honra.
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Vilavedra, Dolores, ed. (2000). Diccionario da literatura galega. Obras III. Vigo: Editorial Galaxia. pp. 421–423. ISBN 84-8288-365-8.
- ↑ Oriolos neneiros. 1975.
- ↑ Académicos e académicas correspondentes RAG.
- ↑ O premio ten unha primeira fase de narracións, e unha segunda de ilustración, baseada na narración que obtivo a vitoria no premio dese ano. Na edición de 2006 a contía do galardón era de 3.000 euros para cada unha das categorías.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Agrelo, Eulalia (2005). "Vázquez, Pura". Gran Enciclopedia Galega Silverio Cañada (DVD). El Progreso. ISBN 84-87804-88-8.
- Barrera, F., ed. (2002). Gallegos. Quién es quien en la Galicia del siglo XXI (en castelán). El Correo Gallego. p. 582. ISBN 84-8064-113-4.
- Blanco García, Carmen (1991). Literatura galega da muller. Vigo: Edicións Xerais de Galicia. ISBN 84-7507-560-6.
- Couceiro Freijomil, Antonio (1951-53). Diccionario bio-bibliográfico de escritores (en castelán) III. Bibliófilos Gallegos. p. 468.
- Fernández del Riego, F. (1971) [1951]. Historia da literatura galega (2ª ed.). Vigo: Editorial Galaxia. p. 279-280.
- Fernández del Riego, F. (1992) [1990]. Diccionario de escritores en lingua galega (2ª ed.). Do Castro. pp. 452–453. ISBN 84-7492-465-0.
- González-Alegre, Ramón (1954). Poesía gallega contemporánea. Ensayo sobre literatura gallega (en castelán). Pontevedra: Colección Huguin.
- Gómez, A.; Queixas, M. (2001). Historia xeral da literatura galega. A Nosa Terra. p. 272. ISBN 84-95350-79-3.
- Marco, Aurora (2007). Dicionario de Mulleres Galegas [Das orixes a 1975]. Edicións A Nosa Terra. pp. 447–449. ISBN 978-84-8341-146-9.
- Méndez Ferrín, Xosé Luis (1984). De Pondal a Novoneyra. Edicións Xerais de Galicia. pp. 123–124. ISBN 84-7507-139-2.
- Vilavedra, Dolores, ed. (1995). Diccionario da literatura galega. Autores I. Vigo: Editorial Galaxia. p. 601. ISBN 84-8288-019-5.
Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- Cen anos de Pura Vázquez no Portal das Palabras (2018).
- Pura Vázquez no sitio web da AELG.
- Pura Vázquez na Biblioteca Virtual Galega.
- Pena, Montse. "Pura Vázquez". Álbum de Galicia do Consello da Cultura Galega.