Óganasan

Óganasan

Substaint cheimiceach	dúil cheimiceach agus dúile sintéiseacha
Óganasan sa tábla peiriadach
Siombail cheimiceach	Og agus Uuo
Uimhir adamhach	118
Cumraíocht leictreon	1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d¹⁰ 4s² 4p⁶ 4d¹⁰ 5s² 5p⁶ 4f¹⁴ 5d¹⁰ 6s² 6p⁶ 5f¹⁴ 6d¹⁰ 7s² 7p⁶ agus [Rn] 5f¹⁴ 6d¹⁰ 7s² 7p⁶
Peiriad, Grúpa	peiread 7 triathgháis
Airíonna fisiceacha
Dlús	4.9 kg/m⁻³
Fiuchphointe	80
Stair
Aimsitheoir	Joint Institute for Nuclear Research (en)
Fionnachtain	Meitheamh 2002
Eapainm	Yuri Oganessian

Is é an t-óganasan dúil cheimiceach uimhir a 118, agus is í an tsiombail cheimiceach ná Og.^[1] Fuair an dúil a hainm ón bhfisiceoir Rúiseach Yuri Oganessian a raibh an-pháirt aige i dtaighde na ndúl trom trasúránach. Ba iad na fisiceoirí Meiriceánacha agus Rúiseacha, agus iad ag comhoibriú i gComhinstitiúid an Taighde Núicléach i nDubna in aice le Moscó, a d'aithin an chéad adamh óganasain sa bhliain 2002, agus fuair an dúil a hainm ar an 28 lá de Mhí na Samhna 2016.

Tá an t-óganasan suite i ngrúpa na dtriathghás, ach is deacair aon rud cinnte a rá i dtaobh a airíonna ceimiceacha, nó níor aonraigh na fisiceoirí aon eiseamal suntasach óganasain go nuige seo—ní dhearna siad ach adaimh aonair a ghineadh faoi imthoscaí saotharlainne. Tá cuid mhór fisiceoirí barúlach go bhfuil gnáthchóras peiriadach na ndúl curtha as a riocht ag na hiarmhairtí coibhneasaíocha agus dúil chomh trom leis an oganasan i gceist, ionas gur féidir, dá n-éireodh linn eiseamal a tháirgeadh agus taighde a dhéanamh air, go n-iompódh sé amach go bhfuil an dúil seo soladach le teocht an tseomra agus í araiciseach chun imoibriúcháin le dúile eile, dhá rud nach samhlófá leis na triathgháis ar aon nós.

Is é ²⁹⁵Og an t-iseatóp is cobhsaí de chuid an óganasain is eol do na fisiceoirí, agus é féin gan ach 181 mhilleasoicind ar leathré.

Is síol faoin substaint cheimiceach é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh.