Tekst

In tekst, breed definiearre, is in lange rige talige tekens, lykas letters, symboalen of lûden, dy’t yn in kommunikative situaasje as ienheid beskôge wurde. In tekst kin dus sawol skreaun, as net-skreaun wêze.

Der binne dus, by de ûndergrins, teksten dy’t út mar ién teken of lûd besteane. Yn in soad gefallen bestiet in tekst lykwols út in tal mei ferdrach oardere wurden en sinnen, dy’t min ofte mear koherinsje en koheezje sjen litte. Oan de boppegrins ha jo dan bygelyks in romantekst, of in lang petear of gewoan in dialooch tusken twa minsken.

De gearhing en it kommunikative funksjonearjen fan teksten wurdt bestudearre yn de tekstlinguïstyk resp. de pragmatyk (taalkunde).

Tekst wurdt ek brûkt as synonym foar it beprate, behannele ûnderwerp.

• Do moatst net fan ‘e tekst reitsje → net oer wat oars begjinne.
• Tekst en útlis jaan → fierder ferdútse

In digitale tekst, elektroanyske tekst of e-tekst bestiet yn prinsipe út in beskate koade foar elts teken (yn tsjinstelling ta in grafyske werjefte lykas by in letter op papier, en yn tsjinstelling ta in lûd), eventueel oanfolle mei opmaakkoades. (De meast basale koades dy’t gjin sichtbere tekens represintearje binne dy foar de spaasje en de nije rigel.) Dat makket effisjinte elektroanyske opslach mooglik, bygelyks as in txt-, html-, doc- of pdf-bestân, of yn ien fan de spesjale formats foar e-boeken.

Foardielen fan in digitale tekst foar in tekst op papier oer binne (ien en oar foarsafier’t dy mooglikheden net beheind binne, lykas by Digital Rights Management, en fierder ôfhinklik fan it bestânstype en software) de trochsyk-, bewurk-, kopiear- en ferstjoerberens (ûnder oare e-post en sms), de lytse massa en it lytse folume fan de gegevensdrager, de ynstelberens fan de lettergrutte mei automatysk oanpassen fan de hoemannichte tekst op in rigel oan de skerm- of finsterbreedte sadat safolle mooglik tekst op ien rigel stiet sûnder dat horizontaal scrollen nedich is, en de mooglikheid ta it kiezen fan in lettertype.

In neidiel is dat in apparaat of software nedich binne om in tekst lêze te kinnen (de koades wurde dêrfoar weromlêzen nei de grafyske werjefte op in byldskerm) of te annotearjen/bewurkjen/skriuwen.

In tuskenfoarm dêr’t de foardielen foar in part by fan tapassing binne is it as ôfbylding opslaan fan ynskende tekstsiden. Dat wurdt tapast as de tekst oarspronklik op papier stie en it tefolle wurk is om de tekst te digitalisearjen (eventueel mei OCR, of as jo de oarspronklike opmaak sekuer sa hâlde wolle. Yn it lêste gefal wurdt ek wol in kombinaasje tapast fan digitalisearring om it trochsykjen mooglik te meitsjen, mar mei werjefte as in ôfbylding.

Omsetten fan digitale tekst nei tekst op papier bart mei in printer.