پینیکر
| پینیکیر | |
|---|---|
الهه ستاره‌ای عیلامی و هیتی | |
 پیکر زنی از شوش (شهری مرتبط با پینیکیر) | |
| مرکز فرهنگی غالب | شوش، آوان، چغازنبیل، ساموها،[۱] جایگاه مقدس در یازلیکایا[۲] |
| نماد | ستاره[۱] |
| اطلاعات شخصی | |
| والدین | سین و نینگال (فقط در یک متن، به دنبال تلفیق با ایشتار)[۳] |
| خواهر و برادر | شمش (مانند بالا)[۳] |
| همتایان | |
| همتای بین‌النهرینی | ایشتار،[۴] نینسیانا[۵] |
| همتای سوری | احتمالاً عشتروت[۶] |
پینیکیر که با نام‌های پینیگیر، پیرنگیر و پاراکاراس نیز شناخته می‌شود، الهه‌ای در خاور نزدیک بود که در میان عیلامیها ریشه گرفت. در حالی که نام او به ندرت در اسناد عیلامی آمده‌است، او در دین هوری نسبتاً برتری پیدا کرد. به دلیل حضور او در پانتئون‌های بسیاری از مناطق خاور نزدیک باستان، از آناتولی تا ایران، محققان امروزه از او با عنوان «خدای جهان‌وطن» یاد می‌کنند.[۴]
در مطالعات پیشین به اشتباه او با کریریشا یکی دانسته می‌شد در حالی که آخری الهه دیگری[۷] از بخش متفاوتی از عیلام بود.[۸]
نام
[ویرایش]ویلفرد جی. لمبرت منشأ پینیکیر را عیلامی می‌دانست.[۹]
گری بکمن (هیتی‌شناس) پیشنهاد می‌کند که ریشه نام او سومری است.[۱۰]
شخصیت و شمایل‌نگاری
[ویرایش]پینیکیر خدایی ستاره‌ای، احتمالاً نماد سیاره زهره بود.[۱۱] در عیلام، او را به کیکی گالیرا («بانوی آسمان») می‌شناختند.[۱۲]
علاوه بر این، چنین فرض می‌شود که او یک الهه عشق و سکس بود.[۱۳]
ارتباط با سایر خدایان
[ویرایش]پینیکیر ارتباط نزدیکی با ایشتار داشت.[۴] در متنی که به زبان اکدی نوشته شده اما در مجموعه‌ای از مناسک هوری-هیتی به دست آمده‌است نام پینیکیر با لوگوگرام dIŠTAR نوشته شده و سین، نینگال و شمش به ترتیب به عنوان والدین و برادر دوقلوی او ظاهر می‌شوند.[۱۴] هم در این متن و هم حداقل در یک منبع دیگر، سوکال (وزیر (همراه) الهی) او ایلابرات/نینشوبور است.[۱۵] علاوه بر این، دنیل پاتس در سال ۱۹۸۱ این نظر را مطرح کرد که ممکن است به دلیل ارتباط بین پینیکیر و ایشتار، همسر احتمالی اولی (نقشی که او به هومبان محول می‌کند) ویژگی‌های شبیه به تموز پیدا کرده باشد، اما خودش چنین نتیجه می‌گیرد که این «گمانه‌زنی محض» است.[۱۶]
یک فهرست خدایان که در امار پیدا شده، پینیکیر را با نینسیانا[۵] (الهه بین‌النهرینی که نماد سیاره زهره است) برابر می‌کند.[۱۷] نینسیانا نیز به نوبه خود به عنوان dIŠTAR.MUL («ایشتار ستاره») شناخته می‌شود.[۳] این مسئله نشانگر آن است که احتمالاً پینیکیر نیز به عنوان یک جرم سماوی در نظر گرفته می‌شده‌است.[۱۱] جنسیت نینسیانا در منابع، متفاوت است،[۱۸] جنسیت پینیکر نیز در منابع هوری همین وضعیت را دارد.[۵]
پرستش
[ویرایش]در عیلام
[ویرایش]پینیکیر، مانند خدایانی چون منزات و لاگامار، بخشی از پانتئون غرب عیلام در نظر گرفته می‌شود.[۱۹] مکان‌های مرتبط با او شامل شهرهای شوش[۱۹][۲۰] و آوان[۸] هستند.
در سوریه و آناتولی
[ویرایش]پینیکیر علاوه بر حضور در عیلام، مورد پرستش هوری‌ها نیز بود. به عقیده الفونسو آرچی، او در پانتئون هوری «جایگاه خاصی اشغال کرد».[۲۱]
پانویس
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Beckman 1999, p. 30.
- ↑ Taracha 2009, p. 95.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ Taracha 2005, p. 570.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ Beckman 1999, p. 25.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ Beckman 1999, p. 27.
- ↑ Beckman 1999, p. 39.
- ↑ Henkelman 2008, p. 354.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ Vallat 2012.
- ↑ Potts 1999, p. 111.
- ↑ Beckman 1999, p. 28.
- ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ Beckman 2002, p. 37.
- ↑ Henkelman 2008, p. 266.
- ↑ Abdi 2017, p. 10.
- ↑ Beckman 1999, pp. 27–28.
- ↑ Taracha 2005, pp. 570–571.
- ↑ Potts 1981, p. 141.
- ↑ Asher-Greve & Westenholz 2013, p. 86.
- ↑ Asher-Greve & Westenholz 2013, pp. 92–93.
- ↑ ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ Álvarez-Mon 2015, p. 19.
- ↑ Miller 2008, p. 69.
- ↑ Archi 2013, p. 8.
منابع
[ویرایش]- Abdi, Kamyar (2017). "Elamo-Hittitica I: An Elamite Goddess in Hittite Court". The Digital Archive of Brief Notes & Iran Review (DABIR). Jordan Center for Persian Studies. 3. Retrieved 2022-01-29.
- Álvarez-Mon, Javier (2015). "Like a thunderstorm: storm-gods 'Sibitti' warriors from Highland Elam". AION: Annali dell'Università degli Studi di Napoli "L'Orientale". 74 (1–4): 17–46. ISSN 0393-3180. Retrieved 2022-01-29.
- Archi, Alfonso (2013). "The West Hurrian Pantheon and Its Background". In Collins, B. J.; Michalowski, P. (eds.). Beyond Hatti: a tribute to Gary Beckman. Atlanta: Lockwood Press. ISBN 978-1-937040-11-6. OCLC 882106763.
- Asher-Greve, Julia M.; Westenholz, Joan G. (2013). Goddesses in Context: On Divine Powers, Roles, Relationships and Gender in Mesopotamian Textual and Visual Sources (PDF). ISBN 978-3-7278-1738-0.
- Beckman, Gary (1998). "Ištar of Nineveh Reconsidered". Journal of Cuneiform Studies. American Schools of Oriental Research. 50: 1–10. doi:10.2307/1360026. ISSN 0022-0256. JSTOR 1360026. S2CID 163362140. Retrieved 2022-01-28.
- Beckman, Gary (1999). "The Goddess Pirinkir and Her Ritual from Ḫattuša (CTH 644)". Ktèma: Civilisations de l'Orient, de la Grèce et de Rome antiques. PERSEE Program. 24 (1): 25–39. doi:10.3406/ktema.1999.2206. hdl:2027.42/77419. ISSN 0221-5896.
- Beckman, Gary (2002). "Babyloniaca Hethitica: The "babilili-Ritual" from Boǧazköy(CTH 718)". Recent Developments in Hittite Archaeology and History. Penn State University Press. pp. 35–42. doi:10.1515/9781575065267-004. hdl:2027.42/77465. ISBN 978-1-57506-526-7. S2CID 140806448.
- Garrison, Mark A. (2007), "Ninkhursaga" (PDF), Iconography of Deities and Demons in the Ancient Near East, retrieved 2022-01-28
- Haas, Volkert (2015). Geschichte der hethitischen Religion. Handbook of Oriental Studies. Section 1: The Near and Middle East (به آلمانی). Brill. ISBN 978-90-04-29394-6. Retrieved 2022-03-02.
- Hawkins, J. D. (1981). "Kubaba at Karkamiš and Elsewhere". Anatolian Studies. British Institute at Ankara, Cambridge University Press. 31: 147–176. doi:10.2307/3642766. JSTOR 3642766. S2CID 163910722. Retrieved 2022-01-29.
- Henkelman, Wouter F. M. (2008). The other gods who are: studies in Elamite-Iranian acculturation based on the Persepolis fortification texts. Leiden: Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten. ISBN 978-90-6258-414-7.
- Hinz, Walther (1973). The lost world of Elam: re-creation of a vanished civilization. New York: New York University Press. ISBN 0-283-97863-5. OCLC 633902.
- Koch, Heidemarie (1995). "Theology and worship in Elam and Achaemenid Iran". Civilizations of the Ancient Near East. 3: 1959–1969.
- Koch, Heidemarie (2005), "Pinengir", Reallexikon der Assyriologie, retrieved 2022-01-28
- Lambert, Wilfred G. (1987), "Manziʾat/Mazziʾat/Mazzât/Mazzêt", Reallexikon der Assyriologie, retrieved 2022-01-28
- MacGinnis, John (2012). "Evidence for a Peripheral Language in a Neo-Assyrian Tablet from the Governor's Palace in Tušhan". Journal of Near Eastern Studies. University of Chicago Press. 71 (1): 13–20. doi:10.1086/664450. ISSN 0022-2968. S2CID 164078488.
- Malbran-Labat, Florence (2018). "Elamite Royal Inscriptions". The Elamite World. Abingdon, Oxon New York, NY: Routledge, Taylor & Francis Group. ISBN 978-1-315-65803-2. OCLC 1022561448.
- Miller, Jared L. (2004). Studies in the Origins, Development and Interpretation of the Kizzuwatna Rituals. Studien zu den Boğazköy-Texten. Harrassowitz. ISBN 978-3-447-05058-6. Retrieved 2022-01-29.
- Miller, Jared L. (2008). "Setting Up the Goddess of the Night Separately". Anatolian interfaces: Hittites, Greeks, and their neighbours: proceedings of an International Conference on Cross-cultural Interaction, September 17-19, 2004, Emory University, Atlanta, GA. Oxford: Oxbow Books. ISBN 978-1-84217-270-4. OCLC 880878828.
- Potts, Daniel T. (1981). "Echoes of Mesopotamian Divinity on a Cylinder Seal from South-Eastern Iran". Revue d'Assyriologie et d'archéologie orientale. Presses Universitaires de France. 75 (2): 135–142. ISSN 0373-6032. JSTOR 23282325. Retrieved 2022-01-29.
- Potts, Daniel T. (1999). The Archaeology of Elam. Cambridge University Press. doi:10.1017/cbo9780511489617. ISBN 978-0-521-56358-1.
- Potts, Daniel T. (2010). "Elamite Temple Building". From the foundations to the crenellations: essays on temple building in the Ancient Near East and Hebrew Bible. Münster: Ugarit-Verlag. ISBN 978-3-86835-031-9. OCLC 618338811.
- Sharlach, Tonia (2002). "Foreign Influences on the Religion of the Ur III Court". General studies and excavations at Nuzi 10/3. Bethesda, Md: CDL Press. ISBN 1-883053-68-4. OCLC 48399212.
- Taracha, Piotr (2005), "Pirengir", Reallexikon der Assyriologie, retrieved 2022-01-28
- Taracha, Piotr (2009). Religions of Second Millennium Anatolia. Harrassowitz. ISBN 978-3-447-05885-8.
- Vallat, François (2012), "ELAM vi. Elamite religion", Encyclopædia Iranica, retrieved 2022-01-28
- Wegner, Ilse (1980). Gestalt und Kult der Ištar-Šawuška in Kleinasien (به آلمانی). Kevelaer Neukirchen-Vluyn: Butzon und Bercker Neukirchener Verlag. ISBN 3-7666-9106-6. OCLC 7807272.