وحید دستگردی
حسن وحید دستگردی | |
|---|---|
 | |
| زادهٔ | ۱۲۹۸ ه. ق ۱۲۵۸ خورشیدی |
| درگذشت | ۸ دی ۱۳۲۱ خورشیدی ۲۹ دسامبر، ۱۹۴۲ |
| آرامگاه | امامزاده عبدالله، شهر ری |
| ملیت | ایرانی |
| دیگر نام‌ها | وحید |
| آثار | سرگذشت اردشیر ره آورد وحید |
| فرزندان | ۳ از جمله هوشنگ وحید دستجردی |
حسنِ وحیدِ دستگِردی (۱۲۵۸–۸ دی ۱۳۲۱)، متخلص به وحید و معروف به وحید دستگردی یکی از شاعران و سخنوران اواخر سده نوزدهم و اوایل سده بیستم ایران است. او از احمدشاه لقب سلطان الشعراء دریافت کرده بود.[۱]
زندگی و تحصیلات
[ویرایش]وحید دستگردی در ۱۲۹۸ قمری برابر با ۱۲۵۸ خورشیدی در روستای دستگرد اصفهان متولد شد. تحصیلات مقدماتی را در زادگاهش فراگرفت و در پانزده سالگی به اصفهان رفت و در مدرسه میرزا حسین علوم ادبی و علوم دینی را آموخت: ادبیّات را مخصوصاً مطوّل و حاشیه و مغنی را در محضر درس آقا میرزا یحیی مدرس و تحصیل حکمت مدّتها را در محضر جهانگیرخان قشقایی آموخت.[۲]
فرزندان
[ویرایش]وحید دستگردی با سیده زهرا فیاض دستگردی فرزند میرزا محمد صادق ازدواج کرد و حاصل این ازدواج سه پسر بنام‌های محمود، بهرام، هوشنگ (رئیس کل شهربانی کشور که درحادثه انفجار در دفتر نخست‌وزیری جمهوری اسلامی ایران کشته شد) و یک دختر بنام فاطمه بود.[۳]
فعالیت‌های ادبی
[ویرایش]وحید در آغاز نهضت مشروطیت به جرگه آزادی‌خواهان پیوست و شعرهای و مقاله‌هایی در این زمینه در روزنامه‌های اصفهان منتشر می‌کرد. دستگردی در آغاز جنگ بین‌الملل اول، روزنامهٔ درفش کاویان را در اصفهان منتشر نمود. او همچنین با روزنامه‌های پروانه، زاینده‌رود و مفتش ایران نیز همکاری می‌کرد. در ۱۳۳۸ قمری به تهران آمد و انجمن ادبی ایران و انجمن ادبی حکیم نظامی را تأسیس کرد و همچنین در سال ۱۲۹۸ خورشیدی مجله ادبی ارمغان را در تهران تأسیس کرد که مدت بیست و دو سال (با فواصل) منتشر می‌شد[۴]. در همین دوران جلسات درس و بحث دایر کرد و کتاب‌های بسیاری تصحیح و تحشیه و چاپ کرد. وحید در اوایل ورود خود به تهران در حلقهٔ مریدان صفی علی شاه درآمد. وی مدتی در ادارهٔ «انطباعات وزارت معارف» مش��ول کار شد. وحید دستگردی در شعر ابتدا «لمعه» تخلص می‌کرد، ولی بعدها تغییر تخلص داد.
نمونه شعر
[ویرایش]بخشی از قصیده معروف وحیدِ دستگردی که در وصف اصفهان سروده است:
| به زاد و بوم جی اندر شتافتم از ری | چنان به شوق، که کودک به جانب مادر | |
| سواد شهر صفاهان چو گشت سرمه چشم | به هرچه دید دگرگونه آمدش به نظر | |
| شکسته‌باره از این پیش بود و تنگ فضای | کنون درست و قوی‌باره است و پهناور | |
| همیشه بوده هنر کودک اصفهان مادر | اگر نبود صفاهان نبود فضل و هنر |
| موسم گل، دورهٔ حسن | ||
| یک دو روز است در زمانه | ||
| ای به دل آرامی با عالم فسانه | ||
| ای که ز تو مانده نکویی نشانه | ||
| خاطر عاشقان را میازار | ||
| خوش نباشد ز معشوقه آزار | ||
| گر بسوزد شمع پروانه را با زبانه | ||
| چون شود روز، شمع و شب را نبینی نشانه | ||
| می‌کنی صید، مرغ بسته | ||
| می‌زنی سنگ بر شکسته | ||
| می‌کشی با تیغ ستم یار خسته | ||
| خسته دلان یکسره در خون نشسته | ||
| می‌کشی با تیغ ستم یار خسته |
آثار
[ویرایش]وحید دستگردی علاوه بر چند کتب مستقل و نگارش مقالات متعدد درزمینه تصحیح کتب گذشتگان به ویژه کتب ادبی و شعر، فعالیت فراوانی داشت. آثار وی بدین قرار است:
- تصحیح و تحشیه خمسه حکیم نظامی
- تصحیح و تحشیه دیوان جمال‌الدین
- تصحیح و تحشیه دیوان بابا طاهر
- تصحیح و تحشیه دیوان هاتف اصفهانی
- تصحیح و تحشیه دیوان ادیب‌الممالک فراهانی
- تصحیح و تحشیه دیوان قائم‌مقام فراهانی
- تصحیح و تحشیه تذکره نصرآبادی
- تصحیح و تحشیه تحفه سامی
- کتاب سرگذشت اردشیر بابکان
- ره آورد وحید (دو جلد)
- زبان و نثر
- صد اندرز وحید
- سخن دلنشین
- انقلاب ادبی
- شعرای پارسی و تازی
درگذشت
[ویرایش]
وحید دستگردی از نزدیکترین دوستان عبرت نائینی بود و درگذشت این دو به فاصله ده روز از هم در تاریخ دی ماه ۱۳۲۱ رخ داد. تاریخ وفات وحید در ۸ دی ۱۳۲۱ در ۶۴ سالگی در تهران بود و پیکرش در امامزاده عبدالله شهرری دفن شد.[۵]
جستارهای وابسته
[ویرایش]پانویس
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ دیوان وحید دستگردی-ص28-چاپ افتاب- تهران 1374- به کوشش س وحید نیا
- ↑ جناب، علی، 1385، رجال و مشاهیر اصفهان (الاصفهان)، تدوین و تصحیح: پور عصار، رضوان، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، ص 601
- ↑ دیوان وحید دستگردی-ص29-چاپ افتاب- تهران 1374- به کوشش س وحید نیا
- ↑ البته در این مورد اختلاف نظر موجود است، برای دیدن منابع به انجمن ادبی ایران مراجعه کنید
- ↑ هشتاده وفات ۵۰ شخصیت ما، محمدعلی نجفی، ص 325 و 344.
منابع
[ویرایش]- لوح فشرده لغت‌نامه دهخدا
- فرهنگ عمید
پیوند به بیرون
[ویرایش]
