لالی‌بلا
لالی‌بلا
ላሊበላ | |
|---|---|
شهر | |
| فهرست کشورهای مستقل |  اتیوپی |
| استان | الگو:Country data امهارا |
| زون | شمال ولو |
| جمعیت (۲۰۰۷) | |
| • کل | ۱۷۳۶۷ |
| منطقهٔ زمانی | یوتی‌سی +۳ (زمان شرق آفریقا) |
.jpg)
.jpg)
لالی‌بلا (امهری: ላሊበላ، آوانگاری: Lalibäla) شهری در منطقه امهارا در اتیوپی است. این شهر در بخش لَستا و زون شمال ولو واقع شده و به دلیل معماری صخره‌ای معروف خود، که شامل کلیساهای یکپارچه صخره‌ای است، جاذبه‌ای گردشگری به‌شمار می‌رود. این کلیساها در تضاد با کلیساهای یکپارچه قدیمی‌تر اتیوپی طراحی شده‌اند.[۱]
لالی‌بلا به‌طور کلی یکی از مهم‌ترین مکان‌های باستانی و نمایانگر تمدن‌های دوران باستان، قرون وسطی و پس از آن در اتیوپی است.[۱] برای مسیحیان، لالی‌بلا یکی از مقدس‌ترین شهرهای اتیوپی و مرکزی برای سفر زیارتی است.
اتیوپی از نخستین کشورهایی بود که در نیمه اول قرن چهارم مسیحیت را پذیرفت و ریشه‌های تاریخی آن به دوران حواریون بازمی‌گردد. کلیساهای لالی‌بلا متعلق به قرن‌های هفتم تا سیزدهم میلادی هستند و به‌طور سنتی به دوران حکومت پادشاهی زَگوه و پادشاه گبْره مسکل لالی‌بلا (حکومت تقریباً بین ۱۱۸۱ تا ۱۲۲۱ میلادی) نسبت داده می‌شوند.[۲]
چیدمان و نام‌های ساختمان‌های اصلی در لالی‌بلا، به ویژه از سوی روحانیون محلی، به‌عنوان نمادی از اورشلیم پذیرفته شده است.[۳] این موضوع باعث شده برخی از کارشناسان ساخت کنونی کلیساها را به سال‌های پس از تصرف اورشلیم در ۱۱۸۷ میلادی توسط رهبر مسلمان، صلاح‌الدین ایوبی، نسبت دهند.[۴]
لالی‌بلا تقریباً در ارتفاع ۲٬۵۰۰ متر (۸٬۲۰۰ فوت) از سطح دریای آزاد قرار دارد و شهر اصلی منطقه لَستا به‌شمار می‌رود که پیش‌تر بخشی از ناحیه بوگنا بوده است. کلیساهای کنده‌شده در صخره لالی‌بیلا در سال ۱۹۷۸ به‌عنوان میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیدند.[۱]
تاریخچه
[ویرایش]منشأ
[ویرایش]دربارهٔ زمان ساخت برخی از کلیساهای لالی‌بلا اختلاف‌نظرهایی وجود دارد. بر اساس سنت محلی، پیش از به تخت نشستن گبْره مسکل لالی‌بلا، او به‌وسیله عیسی در سفری به اورشلیم راهنمایی شد و مأمور شد که اورشلیمی دوم در اتیوپی بنا کند.[۵]: 115 بر این اساس، لالی‌بلا (که به‌طور سنتی به نام «روها» شناخته می‌شد) در دوران پادشاهی زَگوه و تحت سلطنت پادشاه گبْره مسکل لالی‌بلا (تقریباً بین سال‌های ۱۱۸۱ تا ۱۲۲۱ میلادی) تأسیس شد.[۶] با این حال، احتمال دارد که این کلیساها طی چندین مرحله ساخت و تغییر در سازه‌های پیشین، به شکل کنونی درآمده باشند.[۷]
دیوید رودن باکستون، با تعیین زمان‌بندی مورد قبول عموم، بیان کرد که «دو کلیسا به‌طور دقیق از سنتی که توسط دبرا دامو و یمراهانا کریستوس تعدیل شده است، پیروی می‌کنند.»[۸] او معتقد بود که زمان لازم برای حجاری این سازه‌ها از صخره‌های زنده، بیش از چند دهه حکومت گبْره مسکل لالی‌بلا طول کشیده و احتمالاً ساخت آنها تا قرن چهاردهم ادامه یافته است.[۹]
با این حال، دیوید فیلیپسون، استاد باستان‌شناسی آفریقا در دانشگاه کمبریج، پیشنهاد داده است که کلیساهای مرکوریوس، گابریل-روفائل، داناگل در اصل به‌عنوان استحکامات یا سازه‌های کاخی بین سال‌های ۶۰۰ تا ۸۰۰ میلادی در دوران امپراتوری حبشه از صخره تراشیده شده‌اند، و نام لالی‌بلا بعدها به آنها نسبت داده شد.[۱۰]
از سوی دیگر، تاریخ‌نگار محلی، گتچو مکونن، مسکل کبرا، همسر لالی‌بلا، را عامل ساخت کلیسای بِیت آبا لیبانوس به‌عنوان یادبودی برای شوهرش پس از مرگ او می‌داند.[۱۱]
کاوش‌های باستان‌شناسی اخیر در لالی‌بلا بقایای سفالی و جانوری بسیاری از دوره ۹۰۰ تا ۱۱۰۰ میلادی را آشکار کرده‌اند که نشان می‌دهد این مکان پیش از تبدیل شدن به یک مرکز مذهبی توسط پادشاه لالی‌بلا، عمدتاً سکونتگاهی سکولار بوده است. نقش‌برجسته‌های حیوانی پیشامسیحی نیز در دیوارهای پایینی غار وشا میکائیل کشف شده که بعدها نقاشی‌های مسیحی روی دیوارهای بالایی آن اضافه شده‌اند، نشان‌دهنده این که منطقه هنوز در فرایند مسیحی‌سازی قرار داشت.[۱۲]
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ "Rock-Hewn Churches, Lalibela". UNESCO World Heritage Centre. Archived from the original on Dec 24, 2023.
- ↑ Windmuller-Luna, Kristen (September 2014), "The Rock-hewn Churches of Lalibela", Heilbrunn Timeline of Art History, New York: The Metropolitan Museum of Art, retrieved 27 July 2017
- ↑ Phillipson, David (2009). Ancient Churches of Ethiopia: Fourth-fourteenth Centuries. Yale University Press. p. 181. ISBN 978-0-300-14156-6.
- ↑ Phillipson, David (2009). Ancient Churches of Ethiopia: Fourth-fourteenth Centuries. Yale University Press. p. 179. ISBN 978-0-300-14156-6.
- ↑ Taddesse, Tamrat (1977). "Ethiopia, the Red Sea and the Horn". The Cambridge History of Africa: Volume 3 (PDF). pp. 98–182. doi:10.1017/CHOL9780521209816.004. ISBN 978-1-139-05457-7.
- ↑ Sani, Federico; Moratti, Giovanna; Coli, Massimo; Laureano, Pietro; Rovero, Luisa; Tonietti, Ugo; Coli, Niccolò (March 27, 2012). "Integrated geological-architectural pilot study of the Biet Gabriel-Rufael rock hewn church in Lalibela, northern Ethiopia". Italian Journal of Geosciences. 131 (2): 171–186. doi:10.3301/IJG.2011.26 – via Silverchair.
- ↑ Fauvelle-Aymar, François-Xavier; Bruxelles, Laurent; Mensan, Romain; Bosc-Tiessé, Claire; Derat, Marie-Laure; Fritsch, Emmanuel (2010-12-01). "Rock-cut stratigraphy: sequencing the Lalibela churches". Antiquity (به انگلیسی). 84 (326): 1135–1150. doi:10.1017/S0003598X00067132. ISSN 0003-598X. S2CID 130648151.
- ↑ Buxton, The Abyssinians (New York: Praeger, 1970), p. 110
- ↑ Buxton, The Abyssinians, p. 108
- ↑ "Medieval Houses of God, or Ancient Fortresses?" Archaeology (November/December, 2004), p. 10.
- ↑ Getachew Mekonnen Hasen, Wollo, Yager Dibab (Addis Ababa: Nigd Matemiya Bet, 1992), p. 24.
- ↑ Derat, Marie-Laure (2021). "The rock-cut churches of Lalibela and the cave church of Washa Mika'el: troglodytism and the Christianisation of the Ethiopian Highlands". Antiquity. 95 (380): 467–486. doi:10.15184/aqy.2021.20.
پیوند به بیرون
[ویرایش]
در میان واژهها از ویکیواژه
در میان تصاویر و رسانهها از ویکیانبار
در میان راهنماهای سفر از ویکیسفر
در میان داده‌ها از ویکیداده
| عمومی | |
|---|---|
| کتابخانه‌های ملی | |
| سایر | |
