ایزیدور خاراکسی
ایزیدور خاراکسی (یونانی باستان: Ἰσίδωρος Χαρακηνός, Isídōros Kharakēnós; لاتین: Isidorus Characenus) جغرافیدان روزگار باستان است، که کتاب‌هایی در باره جغرافیای عالم باستان به زبان یونانی نوشته است. پلین در نوشته‌ها ش فراوان از او نام برده است. گمان قوی این است، که این جغرافیدان در سده نخست میلادی می‌زیسته است. ایستگاه‌های پارث نام کتابی است، که از او به‌جا مانده و در باره فلات ایران است. ویلفرد شاف که این کتاب را به انگلیسی ترجمه کرده است[۱]، نام خارکسی را منسوب به منطقه کرخینیا دانسته است. ترجمه او از نوشته‌های ایزیدور خاراکسی دارای بخش‌های زیر است:
- آپولونیاتیس[به لاتین ۱] (سرزمینی در میان بابل و آشور. پلین آن را میان حلوان و پارس می‌داند.)
- خلانیتس[به لاتین ۲](حلوان)
- ماد
- کامبادنا[به لاتین ۳]
- ابر ماد[به لاتین ۴]
- ماد راگیانا[به لاتین ۵](ری)
- خوارنا[به لاتین ۶]
- کُمیزنا[به لاتین ۷]
- هیرکانیا[به لاتین ۸]
- آستاونا[به لاتین ۹]
- پارثینا[به لاتین ۱۰]
- آپاوارتیکنا[به لاتین ۱۱]
- مارگیانا[به لاتین ۱۲]
- آریا[به لاتین ۱۳]
- آناوا[به لاتین ۱۴]
- زرنگیا[به لاتین ۱۵]
- سکاستانا[به لاتین ۱۶]
- آراخُزیا[به لاتین ۱۷]
در آبخوستی در شاخاب پارس مروارید فراوان یافته می‌شود. پیرامون آبخوست سوار بر کَلَک‌های نیین تا ژرفای ۲۰ متری فرومی‌روند و صدف‌هایی دوپوسته برمی‌آورند. ایشان می‌گویند که هر گاه تندر و آذرخش بزند و باران فراوان ببارد، صدف‌ها نوترین مرواریدها را بار می‌آورند و ایشان بهترین و درشت‌ترین مرواریدها را می‌گیرند. صدف‌ها در زمستان لای چال‌های کف دریا فرومی‌روند، اما شب‌های تابستان را با دهان باز شناور اند و روزها دهان می‌بندند.
— ایستگاه‌های پارث