Zianoakrilato

Zianoakrilato
Aurkitzailea	Harry Coover (en)
Mota	carboxylate (en) , Nitrilo eta substituted acrylate (en)
Identifikatzaileak
MeSH	D003487

Zianoakrilatoak erreakzio azkarreko itsasgarri-familia bat da, erabilera zabala duena etxean, medikuntzan eta industrian. Loctite ezaguna zianoakrilato bat da^[1].

Azido 2-zianoakrioikoaren esterrak dira, hala nola, metil 2-zianoakrilatoa, etil 2-zianoakrilatoa eta butil 2-zianoakrilatoa. Zianoakrilatoak azkar polimerizatzen dira uraren presentzian eta kate luze eta sendoak formatzen dituzte.

Etil 2-zianoazetatoa da itsasgarrien formulazioan usatzen den monomerorik ohikoena. Zianoazetatoaren C=C loturek kate-polimerizazio azkarra pairatzen dute uraren hidroxido ioien presentzian. Finean, anioi-polimerizazioa gertatzen da.

Hezetasun-maila normal batek pizten du erreakzioa eta segundo gutxiren buruan irekitako itsasgarri-ontzian azala eratzen hazten da. Horren ondorioz, fabrikatu ondoren zianoakrilatoak urte beteko bizia du itxitako ontzian eta hilabetekoa behin irekiz gero^[2].

Zianoakrilatoak itsasgarri gisa usatzen dira nagusiki. Eragintasun handiz itsasten dituzte substantzia asko portzelana, plastikoak, metalak, giza azala, zuntz naturalak, kotoia, artilea eta larrua besteak beste.

Zianoakrilatoek, butil eta oktil zianoakrilatoek bereziki, albaitaritzan eta medikuntzan erabilera zabala dute^[3][4]. Jada 1970eko hamarkada baino lehen hezurrak lotzeko erabiltzen ziren animaliengan. Zianoakrilato-sprayak Vientnamgo Gerran baliatu zituzten AEBetako indar armatuek zauritutako soldaduen odol-jarioak murrizteko ospitalera eramateko bidean. Zauri, ebaki eta urradurak suturarik gabe sendatzeko ere baliatzen dira.

Auzi-medikuntzan gainazal ez-porotsuetan hatz-marka latenteak agerrarazeko baliatzend ira zianoakriolatoak.

Zianoakrilato sendotua kentzeko azetona oso disolbatzaile egokia da^[5].