Zhangye
| Zhangye | |
|---|---|
| Prefektura mailako hiria | |
 | |
| Administrazioa | |
| Estatu burujabe |  Txinako Herri Errepublika |
| Txinako probintzia | Gansu |
| Izen ofiziala | 张掖市 张掖地区 张掖专区 |
| Posta kodea | 734000 |
| Geografia | |
| Koordenatuak | 38°56′08″N 100°27′19″E / 38.93545°N 100.45529°E |
 | |
.png) | |
| Azalera | 38.592,06 km² |
| Demografia | |
| Biztanleria | 1.199.515 (2010) 1.131.016 (2020) Adierazpen errorea: Ustekabeko < eragileaAdierazpen errorea: Hitz ezezaguna "br" (2010) |
| Dentsitatea | 31 bizt/km² |
| Informazio gehigarria | |
| Telefono aurrizkia | 936 |
| Ordu eremua | UTC+08:00 |
| Matrikula | 甘G |
| zy.gansu.gov.cn | |
.jpg)
Zhangye (txinera sinplifikatuaz: 张掖; pinyineraz: Zhāngyè), Gansu probintzian kokatutako prefektura mailako hiria da. Prefekturak 1.200.000 biztanle inguru dauzka eta 42.000 kilometro karratuko azalera. Zetaren Bidean hiri garrantzitsua izan zen.
Etimologia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Antzina Ganzhou izena izan zuen bere oasia zela eta (甘泉, Gānquán, "ur gozoa"). Marco Polok Campichu izena erabili zuen bere liburuan[1].
K.a. 111 urtean Zhangye komandantzia ezarri zen gaur egungo Wuwei hirian, baina izenaren jatorria ordea argitu gabe dago. Teoria herrikoi batek dio "luzatzen den besoa" esan nahi duela, mendebalderantz luzatzen den eremua dela erakutsiz.
Historia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Hexi korridorearen erdian kokaturik dago Zhangye eta urte askotan Txinako inperioaren muga izan zen. Oso gotorturik izan zuten ipar-mendebaldeko Xiongnu nomaden erasoetatik babesteko. Ondorengo urteetan Zetaren Bidearen iparraldeko adarreran posta-hiria izan zen.
Mendebaldeko Xiak agindu zuen bertan eta X. mendearen inguruan uigurrek eskuratu zuten[2]. 1219an Mongolen Inperioak eskuratu zuen. Diotenez Kublai Khan enperadorea Zhangyeko Dafo tenpluan jaio zen, egiaztaturik ez badago ere. XII. mendean bertan Marco Polo bidaiari veneziarra urtebetez izan zen hirian eta bere liburuan Dafo tenpluko Buda erraldoia deskribatu zuen[3].
1879 urtean misiolari kristauak iritsi ziren Zhangyera, Jiuquan-etik ihesean etorrita[4].
Babao mendietako pinudiak oso garrantzitsuak ziren Ruo eta Hei Shui ibaien emaria kontrolatzen zutelako, uholdeak ekidinez eta nekazarientzako ura urte guztian mantenduaz. 1880. hamarkadan Txinako telegrafo konpainiak baso guztiak soildu zituen eta berehala uholdeak agertu ziren udan eta lehorteak udazkenean[5]. Honen eraginez nekazaritzak asko sufritu zuen eta hiria despopulatzen hasi zen.
Geografia eta klima
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kokapena
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Gansu probintziaren ipar-mendebaldean kokaturik dago. 42.000 km2-ko azalera hartzen duen arren erdigunea antzinako oasiaren inguruan du, Ganzhou barrutian.
Hiriaren erdigunetik 30 kilometro mendebaldera Zhangye Danxia geoparkea dago, 510 km2-ko azalera duen ingurune espektakularra[6]. Koloretako arrokak direla eta Txinako paisaia politena bozkatua izan da hainbat alditan.
Klima
[aldatu | aldatu iturburu kodea]  Datu klimatikoak (Zhangye (1971−2000)) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 0.1 | 3.6 | 10.0 | 17.9 | 23.5 | 27.2 | 29.3 | 28.2 | 23.2 | 16.3 | 8.0 | 1.7 | 15.8 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | −16.2 | −12.2 | −4.8 | 2.2 | 7.8 | 11.6 | 14.2 | 13.3 | 7.8 | 0.1 | −6.9 | −13.7 | 0.3 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 1.4 | 1.2 | 3.8 | 4.8 | 11.7 | 24.1 | 29.6 | 29.2 | 16.6 | 4.6 | 2.0 | 1.4 | 130.4 |
| Prezipitazio egunak (≥ 0.1 mm) | 2.4 | 1.8 | 2.8 | 3.0 | 4.4 | 7.4 | 9.4 | 8.3 | 5.4 | 2.5 | 1.8 | 2.4 | 51.6 |
| Iturria: Weather China | |||||||||||||
Banaketa administratiboa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Ganzhou Barrutia (甘州区)
- Linze Konderria (临泽县)
- Gaotai Konderria (高台县)
- Shandan Konderria (山丹县)
- Minle Konderria (民乐县)
- Sunan Yugur Konderri Autonomoa (肃南裕固族自治县)
Demografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Hiriaren erdiguneak 260.000 biztanle ditu, prefekturak aldiz 1.200.000 biztanle inguru. 26 etnia bizi dira bertan, Han etniaz gain nagusienak Hui, Yugur eta Tibetarrak dira.
Ondasun nabarmenak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Dafo tenplua: 1100 urtearen inguruan eraiki zen eta barneak 35 metrotako luzera duen etzandako Budaren estatua erraldoia dago[7].
- Zhangye Danxia geoparkea
Iruditegia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]-
-
Dafo tenpluko Buda etzana. -
Mati tenplua. -
Mutà, egurrezko pagoda. -
Xilai tenplua. -
.jpg)
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ (Ingelesez) admin. (2014-11-18). «Zhangye, the Everyday Marco Polo Town» Journey Jot (Noiz kontsultatua: 2019-07-09).
- ↑ (Ingelesez) Kapstein, Matthew Tom; Dotson, Brandon. (2007). Contributions to the Cultural History of Early Tibet. BRILL ISBN 9789004160644. (Noiz kontsultatua: 2019-07-09).
- ↑ (Ingelesez) Photographer, Adam Rainoff. (2018-04-11). «In Marco Polo’s Footsteps: The Giant Buddha of Zhangye» Medium (Noiz kontsultatua: 2019-07-09).
- ↑ (Ingelesez) Wei-Ying, Ku; Ridder, Koen De. (2001). Authentic Chinese Christianity: Preludes to Its Development (nineteenth and Twentieth Centuries). Leuven University Press ISBN 9789058671028. (Noiz kontsultatua: 2019-07-09).
- ↑ Elvin, Mark. (2004). The Retreat of the Elephants: An Environmental History of China. , 26-27 or..
- ↑ (Ingelesez) «Colourful rock formations in the Zhangye Danxia Landform Geological Park» The Telegraph 2016-02-05 ISSN 0307-1235. (Noiz kontsultatua: 2019-07-09).
- ↑ Sonya S. Lee. (2010). Surviving Nirvana: Death of the Buddha in Chinese Visual Culture. Hong Kong University Press, 265 or..
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- (Txineraz) Zhangyeko gobernuaren webgunea.
|
Gansu probintziako udalerriak |
|
|---|---|---|
|
Baiyin • Dingxi • Gannan • Jiayuguan • Jinchang • Jiuquan • Lanzhou • Linxia • Longnan • Pingliang • Qingyang • Tianshui • Wuwei • Zhangye | ||