Lankide:LizardiBHI75/Proba orria

BOBSLEIGH
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Bobsleigh XIX. mendearen amaieran suitzarrek asmatutako neguko kirola da. kirol olinpikoa da eta lerako jaitsiera modalitateetako bat. Suitzako mendietan hasi zen eta grabitatea lagungarri duen lera batean okertutako izotz-pista estu batetik jaistean datza. Hasieran, egurrezko lerak erabiltzen ziren, baina, ondoren, bobsleighs izeneko metalezko lerak erabili ziren.Bobsleighean erabilitako materialak goi teknologiako lera metalikoak eta atletentzako jantzi bereziak ditu. Gaitasunak izotz-pista artifizialetan egiten dira, eta taldeek hainbat abiadura- eta koordinazio-proba gainditu behar dituzte denborarik onena lortzeko. Bobsleigh-a kirol zirraragarria da, eta nazioartean lehiatzeko trebetasuna eta erabakitasuna eskatzen ditu.
Lehen kluba
[aldatu | aldatu iturburu kodea]1897an sortu zen lehen bobsleigh kluba St. Moritz, Suitza, eta ordutik Europako beste herrialde batzuetara hedatu da. 1924an Neguko Olinpiar Jokoetan debutatu zuen Chamonixen, Frantzian. 1932tik aurrera, bi pertsonaren bobsleigh modalitatea gehitu zen. 2002ko Salt Lake Cityko Olinpiar Jokoetan bobsleigheko emakumezkoen lehen lehiaketa olinpikoa sartu zen.
Non egiten da gehien eta zergaitik?
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Espainian, Ricardo Soriano aitzindaria izan zen kirol honetan eta aldaketak egin zituen leretan. Beste espainiar batzuk ere, hala nola Alfonso Cabeza de Vacak, bobsleighean sartu ziren, eta emaitza nabarmenak lortu zituzten nazioartean. Teknologian eta diseinuan aurrerapenak izan diren arren, bobsleigh-a kostu handiko kirola da oraindik, eta batez ere Europako herrialdeetan eta Estatu Batuetan egiten da. Pista modernoek gutxienez 1,200 metroko luzera dute eta hainbat bira eta jaitsiera kontrolatu dituzte.
Zenbat irauten dute lasterketek?
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Pista gehienek milia bat (1,6 km) inguruko luzera dute eta kirolariek minutu eskasean egiten dute distantzia hori. Azken denborak lau lasterketa batuz kalkulatzen dira.
Egin den denborarik hoberena
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Inoiz grabatutako bobsleigh azkarrena 156 km/h (97 mph) iristen da.
Ekipoak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Pistak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Gaur egungo pista modernoak, hormigoiez eginda daude. Gutxienez zuzengune bat eta bihurgune jarraituak dituen labirinto bat izatea eskatzen da. 1.200 eta 1.300 metroko luzera izatea da egokia, hori bai gutxienez 15 bihurgune izatea eskatzen da.
Nazioarteko lasterketetarako ibilbideek 1.500 metroko luzera eta bost bihurgune hartzen dituzte gutxienez, 25 metrotik gorako erradioa dutenak. Bihurgune bakoitza kanpoko kurba peraltatu batek osatzen du, eta sarrerako eta irteerako zuzenari «koilara» izeneko gainazal inklinatu baten bidez lotzen zaio (koilara posizio horizontaletik bertikalerako trantsizioa errazteko erabiltzen da). Bihurgune peraltatuen goiko aldea ahurra da, bobsleigh-a pistatik kanpora irten ez dadin. Pistaren hondoa elur irabiatuz egina dago, eta gauez ureztatzen da, guztiz laua den izotzezko geruza lodi bat osatuz Hozte artifizialeko sistemak sartzeak (lehenengoa Alemaniako Königssee hirian eraiki zen 1968an) iraultza ekarri du kirol honetan, kirolariek edozein urtarotan entrenatu ahal izango dutelako.
Leraren ezaugarriak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Bob-a lera metalezko bastidore bat da, altzairuzko bi patin pareren gainean muntatua dagoena. Kapota koniko batez estalia dago eta alboetan heldulekuak ditu, irteeran bultzada errazteko. Aurreko patin parea polea sistema baten bidez biratu daiteke, eta ibilgailua oso abiadura handian gidatzea ahalbidetzen du; atzeko pareak palanka balaztak ditu, izotzaren gainean metalezko hortzekin eragiten dutenak. Bob modernoek metal arinen aleazioak, altzairuzko patinak eta material konposatuko gorputz aerodinamikoak konbinatzen dituzte. Lehiaketako lauko bobsleigh-ak gehienez 3,80 metroko luzera izan behar du eta bikoak aldiz 2,70 metroko luzera. Bi kasuetan, gehieneko zabalera 0,67 metrokoa da. Gehienezko pisua (tripulazioa barne) 630 kg-koa da lauko bobsleigh-erako eta 390 kg-koa biko bobsleigh-erako. Pisu gehiago gehitu daiteke; izan ere, zenbat eta pisu handiagoa izan, orduan eta azkarragoa izango da ibilgailua.
Euskal Herria eta bobsleigha
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Egun, Euskal Herriko lurretan ez dago bobsleigha praktikatzeko inongo pistarik, hori dela eta klub eta federaziorik ere ez dago.