Harry Potter

Harry Potter
Irudi gehiago
Jatorria
Egilea(k)	J. K. Rowling
Argitaratze-data	1997
Izenburua	Harry Potter
Jatorrizko herrialdea	Erresuma Batua
Ekoizpen lekua	Erresuma Batua
Ilustratzailea	Mary GrandPré (en) , Jim Kay (en) , Kazu Kibuishi (en) , Jonny Duddle (en) eta Andrew Davidson (en)
Argitaletxea	Bloomsbury Publishing (mul) , Scholastic Corporation (en) , Salamandra (en) , Azbuka (en) , Rosman (mul) , A-ba-ba-ha-la-ma-ha (en) , Raincoast Books (en) , Egmont Bulgaria (en) , Zangak (mul) eta Qanun (mul)
OCLC	1085412199
Honen izena darama	Harry Potter
Ezaugarriak
Genero artistikoa	fantasia, young adult fiction (en) , developmental novel (en) eta children's fiction (en)
Hizkuntza	Ingeles britainiarra eta ingelesa
Deskribapena
Fikzioa
Kontakizunaren tokia	Ingalaterra
ikusi Harry Potter, Ron Weasley, Hermione Granger, Albus Dumbledore, Severus Snape, Lord Voldemort, Lily Potter (en) , James Potter (en) , Minerva McGonagall eta Ginny Weasley
Fikzio-unibertsoa	Harry Potterren unibertsoa
Argumentu nagusia	adiskidetasuna, Adorea, nerabezaroa, self-discovery (en) , heriotza eta magic in Harry Potter (en)
wizardingworld.com

Harry Potter fantasiazko eleberrien sail bat da, J. K. Rowling idazle britainiarrak idatzia. Zazpi eleberri dira guztira. Harry Potter mutikoaren eta haren adiskide Ron Weasley eta Hermione Grangerren zazpi urteko istorioa azaltzen du, Hogwarts magia eta azti eskolan. Hariaren korapiloa Harry Potterren eta Lord Voldemort azti maltzurraren arteko borroka da, Voldemortek Harryren gurasoak hil baitzituen, mundu magikoa bereganatu nahian.

Lehenengo liburuaren argitalpenetik, Harry Potter eta Sorgin Harria, 1997ko ekainaren 26an, liburuek sekulako ospea, kritika positiboak eta arrakasta komertzialak lortu dituzte mundu osoan. Publiko heldua nahiz irakurle gazteak erakarri dituzte eta, askotan, gazte helduen literaturaren giltzarritzat jotzen dira.^[1] 2018ko otsaila arte 500 milioi liburu-ale baino gehiago saldu ziren mundu osoan, historiako liburu salduenen serie onena bihurtuz, eta laurogei hizkuntzatara itzuliak izan dira.^[2] Azken lau liburuek elkarren segidan errekorra lortu zuten historiako liburu salduenen arloan, azkenengo argitalpenak ia 2.7 milioi kopien salmentarekin Erresuma Batuan eta 8.3 milioi kopiarekin Estatu Batuetan, argitalpenaren ondorengo lehen 24 orduetan.

Euskaraz liburu guztiak argitaratu dira, Elkar eta Salamandra argitaletxeek batera plazaratuak. Itzulpenak Iñaki Mendiguren ezkiotarrak egin ditu.^[3]

• Harry Potter eta Sorgin Harria (1997)
• Harry Potter eta Sekretuen Ganbera (1998)
• Harry Potter eta Azkabango presoa (1999)
• Harry Potter eta Suaren Kopa (2000)
• Harry Potter eta Fenixaren Ordena (2003)
• Harry Potter eta Odol Nahasiko Printzea (2006)
• Harry Potter eta Herioaren erlikiak (2007)
• Harry Potter eta Ume madarikatua (2016)

Historia mundu magikoaren ospakizunarekin hasten da. Urte askoan, aztiak izututa bizi izan ziren Lord Voldemort azti gaiztoarekin. Urriaren 31ko gauean, Lily eta James Potter hil zituen. Hala ere, urtebeteko semea, Harry, hiltzen saiatzen denean, kedavra izeneko madarikazio hiltzailea bere aurka itzultzen da. Voldemorten gorputza suntsitua da, baina bizirik dirau: mamu bat baino sotilagoa bihurtzen da, bere hitzetan, ez hilik ez bizirik ez dagoena. Harryri, berriz, Voldemorten madarikazioaren hondar fisiko bakarra den bekokian izpi forma duen orbain bakarra geratzen zaio. Orbainaz gain, Harryk garun-lotura bitxi bat du Voldemortekin, Harryk Voldemorten emozioak senti ditzan eta parsel hitz egin dezake, sugeen hizkuntza. Harry da madarikazio hiltzailetik bizirik atera den bakarra, eta Voldemorten porrot misteriotsuaren ondorioz, mundu magikoa "bizirik iraun zuen haurra" deitzen hasi zaio.

Azaroaren 2an, Rubeus Hagrid erdi-erraldoiak Harry utziko du geratzen zaizkion ahaide bakarrekin, Dursleytarrak. Hauek dira osaba Vernon, izeba Petunia eta lehengusu gaiztoa. Ezkutatu egiten diote aztia dela, eta esaten diote gurasoak auto istripu batean hil direla. Harry gogor zigortzen dute edozein jokabide arraroren ondoren. Hala ere, hamaikagarren urtebetetzearen bezperan, Harryk mundu magikoarekin izan zuen lehen harremana, Hogwarts Magia eta Sorginkeria Ikastetxetik gutunak jaso zituenean. Gutunak hontzek ematen zizkioten, baina osabak ezin izan zituen irakurri. Bere urtebetetzean, Hagrid agertzen da eta Harryri mundu magiko bat existitzen dela esaten dio, eta, bera aztia denez, Hogwarts Magia eta Sorginkeria eskolara joateko gonbidatua izan da.

• Harry James Potter: Harry Potter 1980ko uztailaren 1ean jaio zen. James Potter eta Lily Evansen semea da. Bere gurasoek Fenixaren Ordenakoak ziren, beraz, Lord Voldemort eta bere mortifagoen aurka borrokatu behar zuten. Harry Potter urte bat zuela, Halloweeneko gauean Voldemort Potterren etxean azaldu eta mutikoaren gurasoak hiltzen ditu. Harry hil ezinean, gaiztoak bere burua nahigabe hil zuen. Harry bere osaba-izebarekin bizitzera joaten da, Vernon eta Petunia Dursley, eta baita bere adin bereko lehengusuarekin ere, Dudley. Han hamar ilun urte pasatzen ditu Hagrid atezaina bere bila etorri eta Hogwarts eta magia mundua erakusten dio arte. Hogwartsen Ron eta Hermione ezagutzen ditu. Quiddich kiroleko bilatzaile bihurtzen da nahi gabe, bihurrikeria baten ondorioz. Hogwartsen igarotzen dituen urteetan, bere familiaren historia ezagutzen hasten da, baita etorkizunean aurre egin beharko dizkien arazoak ere.

• Ronald Weasley: Ron bere familiako mutilik txikiena da. Haren gainetik bere anaiak Charlie, Bill, Percy, Fred eta George daude. Arreba txiki bat ere du, Ginny. Ron triste sartzen da Hogwartsen, bere burua anaia zaharragoek izan duten arrakasta berdindu ezinean ikusten duelako. Eskolako trenean Harry ezagutzen du eta segituan lagunak egiten dira. Harryri oso interesgarria iruditzen zaio Ron, hura magiaz inguratua hazi delako. Liburuetan zehar Ronek eta Harryk bere elkartasuna finkatzen dute. Haien artean haserre batzuk dituzte, Ronek azpian gelditzeko beldurra du eta.

• Hermione Jane Granger: Hermione muggle familia batetik dator, hau da, familia ez magiko batetik. Oso buruargia da, baita pixka bat beldurtia ere, baina azkenean bere ausartasuna frogatzen du. Hermionek, Harryk eta Ronek trenean ezagutzen dute elkar. Hasieran ondo ez konpondu arren, azkenean lagun oso onak bilakatzen dira. Hermione pertsona zintzoa eta zuzena da, eta beldurra izan arren, beti esaten ditu bere iritziak. Honek haserreak sortzen ditu Harryrekin, baina azkenean Hermionek izaten du arrazoia.

• Beste pertsonaiak

Harry Potterren mundua jendartean ezagutarazten eragin handia izan dute filmek. Lehenengo filma 2001. urtean heldu zen Euskal Herrira. Harry Potter eta Sorgin Harria zinemaren historiako film arrakastatsuenetako bat izan zen.

Film bakoitzean zuzendaria aldatu da, eta bakoitzak bere estilo pertsonala eman dio. Azken filma bi zatitan banandu zen, zazpigarren liburuan azaltzen den istorioa luzeegia zelakoan film bakar batean emateko.

1. ↑ (Ingelesez) Potter's place in the literary canon. 2003-06-18 (Noiz kontsultatua: 2022-03-29).
2. ↑ (Ingelesez) «500 million Harry Potter books have now been sold worldwide | Wizarding World» www.wizardingworld.com (Noiz kontsultatua: 2022-03-29).
3. ↑ «Iñaki Mendiguren: "Harry Potter-en fenomenoaren atzean literatura ona dago"» www.argia.eus (Noiz kontsultatua: 2022-03-30).