Euskal herrizaletasun

Euskal herrizaletasuna^[1], euskozaletasuna^[2]^[3] edo, batzuetan gutxiesgarria^{[erreferentzia behar]}, baskismoa Euskal Herriarekiko nahiz euskal kulturarekiko zaletasun, maitasun edota atxikimendu sentipenari deritzo, ideia politikoak begiratu gabe.

Antzeko sentipena da euskaltzaletasuna.^{[erreferentzia behar]} Euskaltzaletasunak euskararekiko —eta, oro har, euskal kulturarekiko— konpromisoa eta zaletasuna adierazten ditu; euskal herrizaletasunak, ostera, euskararekiko eta euskal kulturarekiko zaletasunaz gainera, erdararekiko eta Euskal Herriko erdal kulturarekiko atxikimendua ere barne har dezake.^{[erreferentzia behar]}

Euskal herrizaletasunaren aldekoari esanahi neutroarekin euskal herrizale^[4] (edo euskalerrizale^[5]) edo euskozale^[6]^[7] deritzo. Bestalde, eskuarki, baskista hitza euskaraz gutxiesgarritzat erabiltzen da, Euskal Herriarekiko atxikimendua agertu bai baina euskara eta euskal kultura bazterrean uzten dituztenak izendatzeko^{[erreferentzia behar]}. Berebat, euzkozale eta euzkotar gaitzesgarritzat erabili izan dira, euskalduna ez den abertzalea izendatzeko^[8].

Politikan

Euskal herrizaletasuna alderdi abertzale nahiz ez abertzaleek euren historian bere egin duten pentsamolde edo adar ideologikoa da; esate baterako, Euskal Autonomia Erkidegoan Ezker Batua, Ahal Dugu eta PSE alderdiek (azken honetan Jesus Egiguren, Odon Elorza edo Gemma Zabaleta politikariak nabarmentzen dira).^{[erreferentzia behar]}

Aldiz, Nafarroako Foru Erkidegoan, PSNek kontraesan garbian UPN eta NPPren eskuindar nabarrismoaren eraginez edo presiopean 1970eko hamarkadako amaieran erakutsi zuen hasierako jarrera euskal herrizaleari muzin egin dio.^{[erreferentzia behar]} Geroa Bai (Nafarroa Bai), EH Bildu, Eusko Alkartasuna, EAJ, Aralar, Batzarre, Ahal Dugu edota Nafarroako Ezker Batua izan dira nabarrismo nagusiki aurrerakoia eta euskal herrizaletasuna uztartu dituzten alderdiak.^{[erreferentzia behar]} Geroa Baik Euskal Herri zaletasun nafartarra^[1] erabili izan du: "euskaltzale, Nafarroako nortasun guztiekiko errespetua gordeko duena, eta Nafarroan errotutako planteamendu politikoak mantenduko dituena"^{[oh 1]}. Salbuespen gisa, CDN alderdia legoke, 1990eko hamarkadan arrakasta handirik gabe nabarrismoaren eta euskal herrizaletasunaren artean kokatzen saiatu zen alderdia.^{[erreferentzia behar]}

Oharrak

↑ Euskal Herri zaletasun nafartarraren gaztelaniazko itzulpena vasquismo navarrista da.

Erreferentziak

↑ ^a ^b «Atarrabia Taldeak Uxue Barkosi (GEROA BAI) ematen dio bere babesa» Atarrabiako Oihua (Zabaltzen.net): 4. 2011ko azaroa
Aipua: «Gure herrian, “Euskal Herri zaletasun nafartarra” ordezkatzen dugu».
↑ «euskozaletasun» Orotariko Euskal Hiztegia. .
↑ Azurmendi, Joxe. (1999). «"La revelación que me fue la historia". Unamunoren Paz en la guerra-z ohar batzuk» Enseiukarrean (Jakin) 14
Aipua: «bere katolizismo eta euskozaletasun probintziano estuekin [...] Katolizismoa eta euskozaletasuna, biak batera elikatu ziren haren bihotzondoan etxean eta eskolan [...] Bere euskozaletasun gartsua ere fantasia eta sentimentu maskal subjektibo bat besterik ez dela».
↑ Azurmendi, Joxe. (1999). «"La revelación que me fue la historia". Unamunoren Paz en la guerra-z ohar batzuk» Enseiukarrean (Jakin) 14: 75.
Aipua: «Unamuno, oso Euskal Herrizale hasirik, geroz eta gehiago mesetarekin identifikatuz joan da».
↑ Nafarroa Bai. (2004-03-05). «Anaitasunan gaur ahotsa izanen dute hondarreko 25 urteotan izan ez dutenek» NafarroaBai.org
Aipua: «ahots euskalerrizale eta aurrerakoiari ere BAI».
↑ «euskozale» Orotariko Euskal Hiztegia. .
↑ Azurmendi, Joxe. (1999). «"La revelación que me fue la historia". Unamunoren Paz en la guerra-z ohar batzuk» Enseiukarrean (Jakin) 14: 28, 36.
Aipua: «euskozale amorratua izan zela gaztetan [...] Foruen ezabaketak 1876an sekulako sualdi euskozale bat piztarazi zuen Euskal Herri osoa [...] Katoliko superkatolikoa eta euskozale amorratua da mutikoa Bilbo artxikatoliko eta euskozale sutsuan».
↑ Aizpuru Joaristi, Alaitz. (2012). «Txillardegi, euskara eta marxismoa» Hegats: literatur aldizkaria (49): 113-136..

Ikus, gainera

Kanpo-estekak

Datuak: Q7284383

[9] Euskal Herri zaletasun nafartarraren gaztelaniazko itzulpena vasquismo navarrista da.

[Atarrabiako_Oihua_2011-1] «Atarrabia Taldeak Uxue Barkosi (GEROA BAI) ematen dio bere babesa» Atarrabiako Oihua (Zabaltzen.net): 4. 2011ko azaroa
Aipua: «Gure herrian, “Euskal Herri zaletasun nafartarra” ordezkatzen dugu».

[Joxe_Azurmendi_1999-2] «euskozaletasun» Orotariko Euskal Hiztegia. .

[3] Azurmendi, Joxe. (1999). «"La revelación que me fue la historia". Unamunoren Paz en la guerra-z ohar batzuk» Enseiukarrean (Jakin) 14
Aipua: «bere katolizismo eta euskozaletasun probintziano estuekin [...] Katolizismoa eta euskozaletasuna, biak batera elikatu ziren haren bihotzondoan etxean eta eskolan [...] Bere euskozaletasun gartsua ere fantasia eta sentimentu maskal subjektibo bat besterik ez dela».

[4] Azurmendi, Joxe. (1999). «"La revelación que me fue la historia". Unamunoren Paz en la guerra-z ohar batzuk» Enseiukarrean (Jakin) 14: 75.
Aipua: «Unamuno, oso Euskal Herrizale hasirik, geroz eta gehiago mesetarekin identifikatuz joan da».

[5] Nafarroa Bai. (2004-03-05). «Anaitasunan gaur ahotsa izanen dute hondarreko 25 urteotan izan ez dutenek» NafarroaBai.org
Aipua: «ahots euskalerrizale eta aurrerakoiari ere BAI».

[6] «euskozale» Orotariko Euskal Hiztegia. .

[7] Azurmendi, Joxe. (1999). «"La revelación que me fue la historia". Unamunoren Paz en la guerra-z ohar batzuk» Enseiukarrean (Jakin) 14: 28, 36.
Aipua: «euskozale amorratua izan zela gaztetan [...] Foruen ezabaketak 1876an sekulako sualdi euskozale bat piztarazi zuen Euskal Herri osoa [...] Katoliko superkatolikoa eta euskozale amorratua da mutikoa Bilbo artxikatoliko eta euskozale sutsuan».

[8] Aizpuru Joaristi, Alaitz. (2012). «Txillardegi, euskara eta marxismoa» Hegats: literatur aldizkaria (49): 113-136..

[1]