Eskoziako Eliza

Eskoziako Eliza
Datuak
Mota	eliza nazionala eta estatu-eliza
Herrialdea	Erresuma Batua
Jarduera
Kidetza	World Communion of Reformed Churches (en) eta Communion of Protestant Churches in Europe (en)
Honen parte	Protestantismo, Presbiterianismo eta Eliza Erreformatuak
Agintea
Egoitza nagusi	Church of Scotland Offices 55°56′59″N 3°11′42″W / 55.949722°N 3.195°W / 55.949722; -3.195
Historia
Sorrera	1560ko abuztua
Sortzailea	John Knox
webgune ofiziala

Eskoziako Eliza (ingelesez The Church of Scotland, eskozieraz The Scots Kirk eta Eskoziako gaeleraz Eaglais na h-Alba), informalki The Kirk deitua, Eskoziako eliza ofiziala da. Bere goiburua latinez: "Nec tamen consumebatur", "Halere ez zen kontsumitu" – Exodoa 3:2". Protestantismoaren presbiterianismoaren adarreko Eliza bat da.

Eskoziako Elizak erlijioa herrialde horretako azken txokoraino hedatzearen ardura bere gain hartu du. Ondorioz, Eskoziako komunitate guztietan dago, baita isolatu edo urrunenetan ere. Ez die bere kideei bakarrik zerbitzua eskeintzen, baita eskoziar guztiei ere (Eskoziako hileta gehienak bere artzainek ospatu ohi dituzte).

Erdi Aroan, Ingalaterrako Koroak tronuaren jaurespena eta gurtza eskatu zuen. Eskozian, baina, besterik ziren gauzak, erregeak primus inter pares bat izateko joera zuen, non Elizako ordezkarien taldeak protagonismo berezia zuen. Ingalaterrako kultura politikoa, baina, gero eta nabarmenagoa egin zen Eskoziarren Erresumako erregeen artean.

Bi kultura horien arteko tentsioak agerian geratu ziren XIII. mende bukaerako Eskoziako independentzia gerren garaian. Une horretan nabarmendu zen Joan Duns Eskoto teologoa, eta berehala etorri ziren Elizjendearen Deklarazioa eta Arbroatheko Aldarrikapena. Elizjendea, Eskoziako Elizaren ordezkariek gogor egin zieten erregeen botere absolutuari, bereziki ingelesei.

Eliza horrek, Europako eliza erreformaren epelean, covenant, hitzarmena hartu zuen oinarri, eta covenanter mugimendua sortu zen. Eskoziako Erresuma eta Erromatar Eliza Katolikoaren arteko haustura jazo eta John Knox apaiz eta teologoaren gidaritzapean presbiterianismoa sortu zen.

• Eskoziako Elizaren webgunea (Ingelesez)