Epigrama

Epigrama (antzinako grezieraz: ἐπί-γραφὼ: gain-idatzi) edo ziri-bertsoa esaten zaie poema labur umoretsu edo ironiatsuei.

Esaten da Grezia Klasikoan zenbait objektutan idazten ziren testuei esaten zitzaiela epigrama eta hortik datorrela hitza baina Antzineko Grezian bertan objektuetatik harago joan zen epigramak idazteko joera. Erdi Aroan, epigramen zenbait antologia egin ziren^[1] eta garrantzi berezia ematen zaio Bizanzion, X. mendean Constantí Cèfales jaunak egin zuenari, Antologia Palatina delakoari. Horren eskuizkribu bat, kodex bat, Heidelbergeko Unibertsitateko liburutegian gordetzen da.

Antzinako Erromako poeta batzuek ere epigramak idatzi zituzten, esaterako: Lukano, Katulo eta Martzial.

Berpizkundeko literaturan eta geroagokoan ere epigrama moldeak bizirik iraun du.

Euskal ahozko tradizioan ziri-bertso asko ekoiztu izan dira. Epigrama hitza, baina, idatzizko poema laburrekin besterik ez da erabiltzen. Hona adibide bat:

Zure bertsoak ekarri zenizkidan,

Paulo, iritzia eman niezazun.

Oraino erabakitzeke nago

zer nahiago dudan gorde:

zure adiskidantza ala

egiarekiko fideltasuna.

Angel Erro. Eta harkadian ni. 2002. ISBN 84-8331-936-5