Abortatzeko eskubideen aldeko mugimendu

Abortatzeko eskubideen aldeko mugimendua gizaki guztiek izan behar dute askatasuna seme-alabarik izan nahi duten ala ez eta zein unetan erabakitzeko.^[1] Aukeratzeko askatasunaren jatorria norbanakoaren askatasuna da, eta horrek barne hartuko lituzke ugalketa-askatasuna, Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) ezarritako ugalketa-autonomia eta ugalketa-eskubideak bete-betean baliatuta.

Ugalketa eskubideak eta abortatzeko sarbide seguru askea defendatzen dituzten nazioarteko erakundeen artean daude Osasunaren Mundu Erakundea (OME)^[2], Amnistia Internazionala (AI)^[3], Human Rights Watch (HRW)^[4], eta, zehazkiago, Planned Parenthood^[1], Guttmacher Institutua^[5], The Tabbot Foundation^[6], Women on Waves^[7], Women's Link Worldwide^[8] eta Ipas Mexiko^[9].

Aukeratzeko askatasunaren kontzeptua

Liberalismoa, askatasuna, eskubide zibilak eta giza eskubideak

Hautatzeko askatasunaren aldekoen ustez, gizaki guztiek izan behar dute askatasuna seme-alabarik izan nahi duten ala ez eta zein unetan erabakitzeko. Aukeratzeko askatasunaren jatorria norbanakoaren askatasunean dago, eta horrek barne hartuko lituzke, Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) ezarritako ugalketa-autonomia^[10]^[11] eta ugalketa-eskubideak.^[12]^[13]^[14]

Askatasun indibidualaren kontzeptua, zeinatik aipatutako beste kontzeptuak eratortzen diren (ugaltze-autonomia^[11], sexu- eta ugalketa-eskubideak sostengatzen dituzten ugalketa-askatasuna), liberalismoak eraiki zuen^[15]^[16], eta asko erabili da azken mendeetako mugimendu politiko asko deskribatzeko: Frantziako iraultza, esklabotzaren abolizioa, sufragio unibertsala, emakumeen sufragioa, eta Eskubide zibil eta politikoak bezala ezagutzen direnen tradizioaren barruan kokatzen dira, giza eskubide bezala aitortuak izan behar direla kontsideratuz.^[17]

Abortu librea eta behartutako abortua

Aukeratzeko askatasuna norbanakoaren askatasunaren kontzeptuan oinarritzen bada, autonomia osoa duen gizabanakoak defendatuko du askatasun hori haurdunaldia eteteko orduan; hortaz, derrigortutako edo derrigortutako abortua, haurdun dagoenarekin edo haren erantzulea denarekin zerikusirik ez duten pertsonek egindakoa, norbanakoaren askatasuna eta autonomia osoa mugatzen dituela ulertuko da, eta, hala badagokio, emakumearen aurkako indarkeriatzat jo daiteke.^[18]

Sexu- eta antisorgailu-hezkuntza

Sakontzeko, irakurri: «Antisorgailu»

Nahi ez den haurdunaldi baten aurrean aukeratzeko askatasuna defendatzen dutenek, sexu heziketarako sarbidea eta emakume eta gizonen kontrazepzioa defendatzen dute, sexu eta ugalketa osasun ona izateko helburuarekin. Gainera, hezkuntza horri esker, nahi ez diren haurdunaldien kopurua murriztuko litzateke, eta ez litzateke haurdunaldiarekin jarraitzeko edo ez jarraitzeko aukeraren aurrean egon beharko.^[19]^[20]

Bibliografia

Silvina Álvarez Medina, Ugalketa eskubideak oinarrizko eskubide gisa?, ugalketa-autonomia. Genero harremanak, seme-alabatasuna eta justizia, Madrilgo Unibertsitate Autonomoko Aldizkari Juridikoa, 35. zk., 2017ko azaroaren 30a. Artikulu osoa
Pamela Eguiguren Bravo, Genero indarkeria eta osasuna, Elkarrizketa filosofikoa 59, 2004, 261-274.
Laura Fuentes Belgrave, Ugalketa-autonomia baieztatzea disidentzia erlijiosoan, Íconos: Gizarte Zientzien Aldizkaria, ISSN-e 1390-1249, zk. 5, 2013, orr. 59-74
Juana María González Moreno, Emakumeen ugalketa-autonomia eta zigor-zuzenbidea. Espainiako azken erreforma penalen interpretazio feminista, Ikerketa eta generoa. Gaur egun eta etorkizunean banaezinak: "Ikerketa eta Generoa" Unibertsitate Biltzar Nazionala. Sevilla, 2012ko ekainak 21 eta 22 / koord. by Isabel Vázquez Bermúdez, 2012, ISBN 978-84-954-9987-5, orr. 751-768.
María Teresa López de la Vieja de la Torre, Autonomia eta ugalketa-osasuna, Dilemata, ISSN-e 1989-7022, zk. 17, 2015 (Honi eskainitako alea: Ugalketa-eskubideak eta abortua), orr. 51-64.

Kanpo loturak

espainieraz

Osasunaren Mundu Erakundea (OME) - OME - Abortua - Osasuna
Amnistia Internazionala (AI) - Amnistia Internazionalak abortuari buruzko politika eguneratua argitaratu du, Amnistia Internazionala, 2022
Human Rights Watch (HRW), Hiru arrazoi abortua despenalizatzeko Kolonbian, HRW, 2020
Planned Parenthood. Zer esan nahi du “pro-choice” eta “provida” (pro-life) hitzek? Planned Parenthood.
Ipas Mexiko - Ipas - Mexiko
Women on Waves - WoW, gaztelaniaz
Women's Lind World Wide - euskaraz
The Tabbot Foundation - Abortoa Australian - euskaraz

ingelesez

Guttmacher Institute
Ipak
Abortion Rights Campaign
Tabbot Foundation (Australia) artxibatua .

Erreferentziak

↑ ^a ^b https://www.plannedparenthood.org/es/blog/que-significa-proeleccion-pro-choice-y-provida-pro-life ¿Qué significa “proelección” (pro-choice) y “provida” (pro-life)? ] Planned Parenthood
↑ [https://www.who.int/es/health-topics/abortion#tab=tab_1 Organización Mundial de la Salud - Aborto - Salud
↑ Amnistía Internacional publica su política actualizada sobre el aborto, Amnistía Internacional, 28 de septiembre de 2022
↑ Tres razones para despenalizar el aborto en Colombia, Human Rights Watch HRW, 2 de diciembre de 2020
↑ Guttmacher Institute
↑ The Tabbot Foundation - Aborto en Australia
↑ (Gaztelaniaz) «Aborto con Misoprostol» Women on Waves (Noiz kontsultatua: 2024-12-04).
↑ (Ingelesez) «Women’s Link Worldwide - Using law to promote women’s rights» https://womenslinkworldwide.org/ (Noiz kontsultatua: 2024-12-04).
↑ (Gaztelaniaz) «Ipas México» Ipas México (Noiz kontsultatua: 2024-12-04).
↑ Afirmar la autonomía reproductiva en la disidencia religiosa, Laura Fuentes Belgrave, Íconos: Revista de Ciencias Sociales, ISSN-e 1390-1249, Nº. 45, 2013, págs. 59-74
↑ ^a ^b Autonomía y salud reproductiva, López de la Vieja de la Torre, Ma Teresa, Dilemata, ISSN-e 1989-7022, Nº. 17, 2015 (Ejemplar dedicado a: Derechos reproductivos y aborto), págs. 51-64.
↑ (Gaztelaniaz) Singh, Jyoti Shankar. (2001-04-20). Un Nuevo Consenso Sobre Poblacion. Icaria Editorial ISBN 978-84-7426-491-3. (Noiz kontsultatua: 2024-12-04).
↑ Recomendaciones de la OMS sobre salud y derechos sexuales y reproductivos de los adolescentes, OMS, 2019
↑ (Gaztelaniaz) «Adolescent pregnancy» www.who.int (Noiz kontsultatua: 2024-12-04).
↑ Liberalismo y aborto, Fundación Von Humboldt
↑ El aborto a debate. Análisis de los argumentos de liberales y conservadores, Rosario Taracena, Desacatos: Revista de Ciencias Sociales, ISSN-e 2448-5144, ISSN 1607-050X, Nº. 17, 2005 (Ejemplar dedicado a: Aborto: el debate pendiente), págs. 15-32
↑ Derechos reproductivos como derechos fundamentales?, La autonomía reproductiva. Relaciones de género, filiación y justicia, Silvina Álvarez Medina, Revista Jurídica de la Universidad Autónoma de Madrid, nº 35, 30 de noviembre de 2017
↑ Violencia de género y salud, Pamela Eguiguren Bravo, Diálogo filosófico 59, 2004, 261-274
↑ J. Joseph Speidel, Cynthia C. Harper, and Wayne C. Shields. (septiembre de 2008). «The Potential of Long-acting Reversible Contraception to Decrease Unintended Pregnancy» Contraception.
↑ Sedgh, Gilda; Singh, Susheela; Hussain, Rubina. (2014). «Intended and Unintended Pregnancies Worldwide in 2012 and Recent Trends» Studies in Family Planning 45 (3): 301–314. doi:10.1111/j.1728-4465.2014.00393.x. ISSN 1728-4465. OCLC .4727534 PMID 25207494..

Kanpo estekak

Datuak: Q1331070
Multimedia: Pro-choice movement / Q1331070

[Planned_pro-choice-provida-1] ttps://www.plannedparenthood.org/es/blog/que-significa-proeleccion-pro-choice-y-provida-pro-life ¿Qué significa “proelección” (pro-choice) y “provida” (pro-life)? ] Planned Parenthood

[2] [https://www.who.int/es/health-topics/abortion#tab=tab_1 Organización Mundial de la Salud - Aborto - Salud

[3] Amnistía Internacional publica su política actualizada sobre el aborto, Amnistía Internacional, 28 de septiembre de 2022

[HRW_razones_aborto_colombia-4] Tres razones para despenalizar el aborto en Colombia, Human Rights Watch HRW, 2 de diciembre de 2020

[5] Guttmacher Institute

[6] The Tabbot Foundation - Aborto en Australia

[7] (Gaztelaniaz) «Aborto con Misoprostol» Women on Waves (Noiz kontsultatua: 2024-12-04).

[8] (Ingelesez) «Women’s Link Worldwide - Using law to promote women’s rights» https://womenslinkworldwide.org/ (Noiz kontsultatua: 2024-12-04).

[9] (Gaztelaniaz) «Ipas México» Ipas México (Noiz kontsultatua: 2024-12-04).

[autonomía_reproductiva_L_Fuentes-10] Afirmar la autonomía reproductiva en la disidencia religiosa, Laura Fuentes Belgrave, Íconos: Revista de Ciencias Sociales, ISSN-e 1390-1249, Nº. 45, 2013, págs. 59-74

[autonomía_salud_reproductiva_López_Vieja-11] Autonomía y salud reproductiva, López de la Vieja de la Torre, Ma Teresa, Dilemata, ISSN-e 1989-7022, Nº. 17, 2015 (Ejemplar dedicado a: Derechos reproductivos y aborto), págs. 51-64.

[12] (Gaztelaniaz) Singh, Jyoti Shankar. (2001-04-20). Un Nuevo Consenso Sobre Poblacion. Icaria Editorial ISBN 978-84-7426-491-3. (Noiz kontsultatua: 2024-12-04).

[13] Recomendaciones de la OMS sobre salud y derechos sexuales y reproductivos de los adolescentes, OMS, 2019

[14] (Gaztelaniaz) «Adolescent pregnancy» www.who.int (Noiz kontsultatua: 2024-12-04).

[15] Liberalismo y aborto, Fundación Von Humboldt

[16] El aborto a debate. Análisis de los argumentos de liberales y conservadores, Rosario Taracena, Desacatos: Revista de Ciencias Sociales, ISSN-e 2448-5144, ISSN 1607-050X, Nº. 17, 2005 (Ejemplar dedicado a: Aborto: el debate pendiente), págs. 15-32

[17] Derechos reproductivos como derechos fundamentales?, La autonomía reproductiva. Relaciones de género, filiación y justicia, Silvina Álvarez Medina, Revista Jurídica de la Universidad Autónoma de Madrid, nº 35, 30 de noviembre de 2017

[18] Violencia de género y salud, Pamela Eguiguren Bravo, Diálogo filosófico 59, 2004, 261-274

[speidel-19] J. Joseph Speidel, Cynthia C. Harper, and Wayne C. Shields. (septiembre de 2008). «The Potential of Long-acting Reversible Contraception to Decrease Unintended Pregnancy» Contraception.

[20] Sedgh, Gilda; Singh, Susheela; Hussain, Rubina. (2014). «Intended and Unintended Pregnancies Worldwide in 2012 and Recent Trends» Studies in Family Planning 45 (3): 301–314. doi:10.1111/j.1728-4465.2014.00393.x. ISSN 1728-4465. OCLC .4727534 PMID 25207494..

[1]