Aŝela kulturo

Aŝela kulturo aŭ aĉeŭleo (france: Acheuléen) estas prahistoria periodo de la frua paleolitiko kaj la ŝtonindustrio, kiu karakterizas tiun periodon.

La nomo Aŝela devenas de kvartalo Saint-Acheul, en la oriento de Amiens, (Francio) kie oni trovis spurojn, priskribataj de Gabriel de Mortillet en 1872

Aŝela kulturo postsekvas la olduvajan, ĉirkaŭ 1,7 milionoj da jaroj antaŭ nuntempo; unue en Tanzanio kaj Kenjo, kaj poste en la tuta Afriko.

La ŝtonaj iloj de aŝela kulturo estas pugnokojnoj kaj hakilumoj.

• La pugnokojnoj estas iloj, tajlitaj ĉe ambaŭ lateroj, por igi iliajn randojn tranĉantaj.
• La hakilumoj estas karakterizaj iloj de la ŝtonindustrio de la aŝela kulturo. Estas grandaj ŝtonaj splitaĵoj kun tre akra tranĉanto ĉe ilia fino.

Tiuj iloj estas foje asociitaj kun ĵetbuloj kaj malgrandaj iloj el prilaboritaj splitaĵoj.

Aŝela kulturo vidis verŝajne la eltrovadon de fajro: Plej malnovaj nedubindaj spuroj de lignofajroj datiĝas de 400 000 jaroj, kaj plioftiĝas je 200 000 jaroj antaŭ nuntempo.

La specio de Homenoj, kiuj fabrikis tiajn ilojn ne estas precize konata. En la pli malnova fazo de ĉi-tiu epoko, eble estis Paranthropus robustus, Homo ergaster aŭ Homo erectus. Por la pli nova fazo en Eŭropo, estis verŝajne Homo erectus aŭ Homo heidelbergensis.

v • d • r Plejstocenaj kulturoj Frua paleolitiko (2600–200 mil jaroj) Olduvejeno • Aŝelejeno • Klaktonejeno Meza paleolitiko (300–30 mil jaroj) Musterejeno • Aterejeno Malfrua paleolitiko (50-10 mil jaroj) Baradostejeno • Ŝatelperonejeno • Aŭrinjakejeno • Gravetejeno • Solutrejeno • Magdalenejeno • Hamburgejeno • Arensburgejeno • Sviderejeno

El la franclingva paĝaro Hominides.com Arkivigite je 2009-09-16 per la retarkivo Wayback Machine

• france La malfrua paleolitiko
• france Homo eltrovis la fajron^{[rompita ligilo]}

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo. Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton). Bonvolu aldoni parametron por plibone kategoriigi la paĝon.