Kapok-arbo
 | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Biologia klasado | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Ceiba pentandra (L.) Gaertn. | ||||||||||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj
| ||||||||||||||
Kapok-arbo , tiel oni nomas parencajn tropikajn speciojn Ceiba pentandra aŭ Bombax ceiba aŭ Bombax malabaricum, aŭ Salmalia malabarica), estas granda (ĝis 25 metrojn alta), falfolia (la folioj falas fine de januaro kaj post tiam ĝi ekfloras dum februaro) arbo kun 5-9-fingraj folioj kaj grandaj infloreskoj de floroj, blankaj ĉe iuj specioj, vigle ruĝaj ĉe la hindia specio Bombax ceiba, foje flavaj (la flavflora arbo estas rigardata de hinduoj kiel havanta miraklajn povojn) kaj kun kapsuloj enhavantaj multajn, flavajn oleoriĉajn grajnojn kaj sur la interna surfaco de ovario silkobrilajn, ofte flavecajn harojn, utiligitajn kiel remburaĵo por kusenoj, matracoj, naĝozonoj. (La planta lanugo, prenita el la kapsuloj de kapokarbo kaj parencaj arboj nomatas kapoko).
La arbo foje nomatas "flamo de la arbaro", kvankam tiu nomo devas estis rezervita je palao Butea monosperma. En Barato ties plej vulgara nomo estas simul, el sanskrito salmali aŭ ŝalmali kaj en la tradicio estas la arbo sub kiu la "Granda Patro" ripozis post kreado de l'mondo.
Uzoj
[redakti | redakti fonton]En Afriko kapok-arbo ofte trovatas plantita en placoj de la vilaĝoj, en Hindio laŭ avenuoj kaj stratoj de la urboj, kie ties viglekoloraj floroj kaj ombrivo plaĉas. Kultivado facilas, ĉu per semoj ĉu per stikoj eblas planti ĝi en preskaŭ ĉia grundo, pro moleco de ties ligno protekto kontraŭ fortaj ventoj necesas.
La ligno uzatas en Barato por elfari alumetojn. Ĝi estas sufiĉe mola, tamen ĝi estis uzata en arĥitekturo: en Uzbekio, en plej malnova moskeo de la urbo Ĥiva la preĝsalono subtenatas de fortaj pilieroj el ulmoligno sed estas unu piliero el kapok-arba ligno alcele venigita el Hindio.
Fibroj de kapoko tro mallongas por ŝpinati kaj fari fadenojn sed ĝi estis multe uzata kiel kusenoremburaĵo.
La rezino Moĉarauzatas en la Ajurveda medicino