ársaigh

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Irish

[edit]

Alternative forms

[edit]

Etymology 1

[edit]

From arsa (“says”) +‎ -igh.

Verb

[edit]

ársaigh (present analytic ársaíonn, future analytic ársóidh, verbal noun ársaí, past participle ársaithe)

  1. (transitive) to tell, relate
    Synonym: inis
Conjugation
[edit]
conjugation of ársaigh (second conjugation)
singular plural relative autonomous
first second third first second third
indicative present ársaím ársaíonn tú;
ársaír† 		ársaíonn sé, sí ársaímid;
ársaíonn muid 		ársaíonn sibh ársaíonn siad;
ársaíd† 		a ársaíonn; a ársaíos /
a n-ársaíonn* 		ársaítear
past d'ársaigh mé; d'ársaíos /
ársaigh mé‡; ársaíos‡ 		d'ársaigh tú; d'ársaís /
ársaigh tú‡; ársaís‡ 		d'ársaigh sé, sí /
ársaigh sé, sí‡ 		d'ársaíomar; d'ársaigh muid /
ársaíomar‡; ársaigh muid‡ 		d'ársaigh sibh; d'ársaíobhair /
ársaigh sibh‡; ársaíobhair‡ 		d'ársaigh siad; d'ársaíodar /
ársaigh siad‡; ársaíodar‡ 		a d'ársaigh /
ar ársaigh* 		ársaíodh;
hársaíodh†
past habitual d'ársaínn /
ársaínn‡; n-ársaínn‡‡ 		d'ársaíteá /
ársaíteá‡; n-ársaíteᇇ 		d'ársaíodh sé, sí /
ársaíodh sé, sí‡; n-ársaíodh sé, s퇇 		d'ársaímis; d'ársaíodh muid /
ársaímis‡; ársaíodh muid‡; n-ársaímis‡‡; n-ársaíodh muid‡‡ 		d'ársaíodh sibh /
ársaíodh sibh‡; n-ársaíodh sibh‡‡ 		d'ársaídís; d'ársaíodh siad /
ársaídís; ársaíodh siad‡; n-ársaídís‡‡; n-ársaíodh siad‡‡ 		a d'ársaíodh /
a n-ársaíodh* 		d'ársaítí /
ársaítí‡; n-ársaít퇇
future ársóidh mé;
ársód;
ársóchaidh mé† 		ársóidh tú;
ársóir†;
ársóchaidh tú† 		ársóidh sé, sí;
ársóchaidh sé, sí† 		ársóimid;
ársóidh muid;
ársóchaimid†;
ársóchaidh muid† 		ársóidh sibh;
ársóchaidh sibh† 		ársóidh siad;
ársóid†;
ársóchaidh siad† 		a ársóidh; a ársós; a ársóchaidh†; a ársóchas† /
a n-ársóidh*; a n-ársóchaidh*† 		ársófar; ársóchar†
conditional d'ársóinn; d'ársóchainn† / ársóinn‡; ársóchainn†‡; n-ársóinn‡‡; n-ársóchainn†‡‡ d'ársófá; d'ársóchthᆠ/ ársófá‡; ársóchthᆇ; n-ársófᇇ; n-ársóchthᆇ‡ d'ársódh sé, sí; d'ársóchadh sé, s토/ ársódh sé, sí‡; ársóchadh sé, s톇; n-ársódh sé, s퇇; n-ársóchadh sé, s톇‡ d'ársóimis; d'ársódh muid; d'ársóchaimis†; d'ársóchadh muid† / ársóimis‡; ársódh muid‡; ársóchaimis†‡; ársóchadh muid†‡; n-ársóimis‡‡; n-ársódh muid‡‡; n-ársóchaimis†‡‡; n-ársóchadh muid†‡‡ d'ársódh sibh; d'ársóchadh sibh† / ársódh sibh‡; ársóchadh sibh†‡; n-ársódh sibh‡‡; n-ársóchadh sibh†‡‡ d'ársóidís; d'ársódh siad; d'ársóchadh siad† / ársóidís‡; ársódh siad‡; ársóchadh siad†‡; n-ársóidís‡‡; n-ársódh siad‡‡; n-ársóchadh siad†‡‡ a d'ársódh; a d'ársóchadh† /
a n-ársódh*; a n-ársóchadh*† 		d'ársófaí; d'ársóchtha토/ ársófaí‡; ársóchtha톇; n-ársófa퇇; n-ársóchtha톇‡
subjunctive present go n-ársaí mé;
go n-ársaíod† 		go n-ársaí tú;
go n-ársaír† 		go n-ársaí sé, sí go n-ársaímid;
go n-ársaí muid 		go n-ársaí sibh go n-ársaí siad;
go n-ársaíd† 		— go n-ársaítear
past dá n-ársaínn dá n-ársaíteá dá n-ársaíodh sé, sí dá n-ársaímis;
dá n-ársaíodh muid 		dá n-ársaíodh sibh dá n-ársaídís;
dá n-ársaíodh siad 		— dá n-ársaítí
imperative ársaím ársaigh ársaíodh sé, sí ársaímis ársaígí;
ársaídh† 		ársaídís — ársaítear
verbal noun ársaí
past participle ársaithe

* indirect relative
† archaic or dialect form
‡ dependent form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis (except an)

Further reading

[edit]

Etymology 2

[edit]

From Middle Irish arsaidid,[1] re-formed from Old Irish arsadaigidir.[2] By surface analysis, ársa +‎ -igh.

Verb

[edit]

ársaigh (present analytic ársaíonn, future analytic ársóidh, verbal noun ársú, past participle ársaithe)

  1. (transitive) to grow old
Conjugation
[edit]
conjugation of ársaigh (second conjugation)
singular plural relative autonomous
first second third first second third
indicative present ársaím ársaíonn tú;
ársaír† 		ársaíonn sé, sí ársaímid;
ársaíonn muid 		ársaíonn sibh ársaíonn siad;
ársaíd† 		a ársaíonn; a ársaíos /
a n-ársaíonn* 		ársaítear
past d'ársaigh mé; d'ársaíos /
ársaigh mé‡; ársaíos‡ 		d'ársaigh tú; d'ársaís /
ársaigh tú‡; ársaís‡ 		d'ársaigh sé, sí /
ársaigh sé, sí‡ 		d'ársaíomar; d'ársaigh muid /
ársaíomar‡; ársaigh muid‡ 		d'ársaigh sibh; d'ársaíobhair /
ársaigh sibh‡; ársaíobhair‡ 		d'ársaigh siad; d'ársaíodar /
ársaigh siad‡; ársaíodar‡ 		a d'ársaigh /
ar ársaigh* 		ársaíodh;
hársaíodh†
past habitual d'ársaínn /
ársaínn‡; n-ársaínn‡‡ 		d'ársaíteá /
ársaíteá‡; n-ársaíteᇇ 		d'ársaíodh sé, sí /
ársaíodh sé, sí‡; n-ársaíodh sé, s퇇 		d'ársaímis; d'ársaíodh muid /
ársaímis‡; ársaíodh muid‡; n-ársaímis‡‡; n-ársaíodh muid‡‡ 		d'ársaíodh sibh /
ársaíodh sibh‡; n-ársaíodh sibh‡‡ 		d'ársaídís; d'ársaíodh siad /
ársaídís; ársaíodh siad‡; n-ársaídís‡‡; n-ársaíodh siad‡‡ 		a d'ársaíodh /
a n-ársaíodh* 		d'ársaítí /
ársaítí‡; n-ársaít퇇
future ársóidh mé;
ársód;
ársóchaidh mé† 		ársóidh tú;
ársóir†;
ársóchaidh tú† 		ársóidh sé, sí;
ársóchaidh sé, sí† 		ársóimid;
ársóidh muid;
ársóchaimid†;
ársóchaidh muid† 		ársóidh sibh;
ársóchaidh sibh† 		ársóidh siad;
ársóid†;
ársóchaidh siad† 		a ársóidh; a ársós; a ársóchaidh†; a ársóchas† /
a n-ársóidh*; a n-ársóchaidh*† 		ársófar; ársóchar†
conditional d'ársóinn; d'ársóchainn† / ársóinn‡; ársóchainn†‡; n-ársóinn‡‡; n-ársóchainn†‡‡ d'ársófá; d'ársóchthᆠ/ ársófá‡; ársóchthᆇ; n-ársófᇇ; n-ársóchthᆇ‡ d'ársódh sé, sí; d'ársóchadh sé, s토/ ársódh sé, sí‡; ársóchadh sé, s톇; n-ársódh sé, s퇇; n-ársóchadh sé, s톇‡ d'ársóimis; d'ársódh muid; d'ársóchaimis†; d'ársóchadh muid† / ársóimis‡; ársódh muid‡; ársóchaimis†‡; ársóchadh muid†‡; n-ársóimis‡‡; n-ársódh muid‡‡; n-ársóchaimis†‡‡; n-ársóchadh muid†‡‡ d'ársódh sibh; d'ársóchadh sibh† / ársódh sibh‡; ársóchadh sibh†‡; n-ársódh sibh‡‡; n-ársóchadh sibh†‡‡ d'ársóidís; d'ársódh siad; d'ársóchadh siad† / ársóidís‡; ársódh siad‡; ársóchadh siad†‡; n-ársóidís‡‡; n-ársódh siad‡‡; n-ársóchadh siad†‡‡ a d'ársódh; a d'ársóchadh† /
a n-ársódh*; a n-ársóchadh*† 		d'ársófaí; d'ársóchtha토/ ársófaí‡; ársóchtha톇; n-ársófa퇇; n-ársóchtha톇‡
subjunctive present go n-ársaí mé;
go n-ársaíod† 		go n-ársaí tú;
go n-ársaír† 		go n-ársaí sé, sí go n-ársaímid;
go n-ársaí muid 		go n-ársaí sibh go n-ársaí siad;
go n-ársaíd† 		— go n-ársaítear
past dá n-ársaínn dá n-ársaíteá dá n-ársaíodh sé, sí dá n-ársaímis;
dá n-ársaíodh muid 		dá n-ársaíodh sibh dá n-ársaídís;
dá n-ársaíodh siad 		— dá n-ársaítí
imperative ársaím ársaigh ársaíodh sé, sí ársaímis ársaígí;
ársaídh† 		ársaídís — ársaítear
verbal noun ársú
past participle ársaithe

* indirect relative
† archaic or dialect form
‡ dependent form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis (except an)

Synonyms
[edit]

Further reading

[edit]

References

[edit]
  1. ^ Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “arsaidid”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
  2. ^ Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “arsadaigidir”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=ársaigh&oldid=78300283"