Ραφαϊέλ Πατκανιάν

Ραφαϊέλ Πατκανιάν
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	8ιουλ. / 20  Νοεμβρίου 1830γρηγ.[1] Ναχιτσεβάν επί του Ντον[2][1]
Θάνατος	26  Αυγούστου 1892[1] Ναχιτσεβάν επί του Ντον[2][1]
Τόπος ταφής	Holy Cross Church, Rostov-na-Donu
Ψευδώνυμο	Քամառ Քաթիպա
Χώρα πολιτογράφησης	Ρωσική Αυτοκρατορία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Aρμενικά[3]
Σπουδές	Ινστιτούτο ανατολικών γλωσσών Λαζάρεφ (1843–1849)[1] αυτοκρατορικό πανεπιστήμιο του Ντόρπατ (από 1851)[1] Αυτοκρατορικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας (από 1851)[1] σχολή ανατολικών σπουδών του Πανεπιστημίου της Αγίας Πετρούπολης (από 1866)[1]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	ποιητής[1] πεζογράφος[1] δημόσιο πρόσωπο[1] μεταφραστής
Οικογένεια
Γονείς	Gabriel Patkanyan[1]
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Ραφαϊέλ Πατκανιάν (αρμενικά: Ռափայել Պատկանյան, Νορ Ναχιτσεβάν, Ρωσική Αυτοκρατορία, 8 Νοεμβρίου 1830 - 22 Αυγούστου 1892), γνωστός και με το λογοτεχνικό ψευδώνυμο Καμάρ Κατίμπα ή Γκαμάρ Κατίπα^[4] ήταν Αρμένιος ποιητής, συγγραφέας και εκπαιδευτικός που άκμασε στη Ρωσία. Αναγνωρίζεται ως μια από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες των αρμενικών γραμμάτων του 19ου αιώνα^[5].

Ο Πατκανιάν γεννήθηκε το 1830 στη Ρωσική Αυτοκρατορία και συγκεκριμένα στο Νορ Ναχιτσεβάν^[6], μια πόλη κοντά στον ποταμό Ντον και την Αζοφική θάλασσα που ιδρύθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα από Αρμένιους της Κριμαίας και η οποία το 1928 ενσωματώθηκε στη σημερινή πόλη του Ροστόφ επί του Ντον. Ο ίδιος προερχόταν από οικογένεια λογίων: συγκεκριμένα ήταν γιος του κληρικού, συγγραφέα και εκπαιδευτικού Γαβριήλ Πατκανιάν^[7][8][9] (1802-1889), εγγονός του ποιητή και - επίσης - εκπαιδευτικού Στροβμπέ Πατκανιάν^[8] (1770-1836), καθώς και ανιψιός του Μικαϊέλ Πατκανιάν (1814-1895) που διακρίθηκε για την πνευματική και πολιτιστική του δραστηριότητα εντός των κόλπων της αρμενικής κοινότητας της Τιφλίδας^[7].

Διδάχτηκε τα πρώτα γράμματα στην ιδιωτική σχολή του πατέρα του και συνέχισε στο Λαζαριανό Κολλέγιο της Μόσχας για να ολοκληρώσει τις εγκύκλιες σπουδές του στην Τιφλίδα, όπου είχε διοριστεί ως καθηγητής ο πατέρας του. Κατόπιν φοίτησε σε διάφορα πανεπιστήμια της Ρωσικής Αυτοκρατορίας: πρώτα στο Ντόρπατ (νυν Τάρτου, 1851-1852) από το οποίο αποχώρησε λόγω προσωπικών οικονομικών προβλημάτων, έπειτα στο αντίστοιχο της Μόσχας μέχρι το 1854 και τέλος στο πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης (1856-1860), όπου ειδικεύτηκε στον τομέα των ανατολικών σπουδών^[8]. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, κατά την παραμονή του στη Μόσχα δεν φοίτησε στο πανεπιστήμιο της πόλης^[10].

Επέστρεψε το 1866 στη γενέτειρά του όπου εργάστηκε ως δάσκαλος, ενώ το 1879 συνέβαλε στην ίδρυση επαγγελματικού σχολείου για παιδιά που προέρχονταν από φτωχές οικογένειες, αναλαμβάνοντας παράλληλα τη διεύθυνσή του^[11]. Ακόμη δίδαξε στο γειτονικό Ροστόφ και την περιοχή της Βεσσαραβίας, ενώ το 1890 επισκέφτηκε την Κωνσταντινούπολη, όπου έγινε δεκτός με ιδιαίτερες τιμές από την αρμενική κοινότητα^[12]. Απεβίωσε στις 22 Αυγούστου του 1892 στο Νορ Ναχιτσεβάν, λίγο καιρό πριν τα εξηκοστά δεύτερα γενέθλιά του. Ήταν πατέρας εννιά παιδιών^[13].

Τα πρώτα ποιήματα του Πατκανιάν δημοσιεύθηκαν την περίοδο 1850-1851, στο περιοδικό Αραράτ ιδιοκτησίας του πατέρα του, Γαβριήλ^[8]. Λίγο αργότερα, την περίοδο της παραμονής του στη Μόσχα, δημιούργησε μαζί με τους συμπατριώτες του Μινάς Τιμουριάν και Γκεβόρκ Κανανιάν τη λογοτεχνική ομάδα Καμάρ Κατίμπα ή Γκαμάρ Κατίπα, η οποία μέσα από τα έργα των συντελεστών της τασσόταν υπέρ της χρήσης της καθομιλουμένης αρμενικής γλώσσας^[11]. Μετά τη διάλυση της ομάδας, ο Πατκανιάν χρησιμοποίησε την εν λόγω ονομασία ως λογοτεχνικό ψευδώνυμο^[10].

Η πρώιμη λογοτεχνική παραγωγή του Πατκανιάν χαρακτηρίζεται ως ανάλαφρου περιεχομένου με τον ίδιο να εξυμνεί έννοιες όπως τα νιάτα και οι χαρές της ζωής, σύντομα όμως το έργο του απέκτησε έντονα πολιτικοποιημένο και πατριωτικό χαρακτήρα^[14]. Η πρώτη ποιητική συλλογή του εκδόθηκε το 1864 αποσπώντας θετικές κριτικές. Το 1878 εκδόθηκε η δεύτερη συλλογή του, υπό τον τίτλο Ελεύθερα τραγούδια, ως μια αντίδραση στην καταπίεση που βίωναν οι υπόδουλοι πληθυσμοί εντός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας^[11]. Στα έργα του Πατκανιάν περιλαμβάνονται ακόμη νουβέλες, διηγήματα, παιδικά τραγούδια, καθώς και τα απομνημονεύματά του^[15].

Ο Πατκανιάν αποτελεί έναν εκ των σημαντικότερων Αρμενίων συγγραφέων του 19ου αιώνα. Παράλληλα, συμπεριλαμβάνεται από κοινού με άλλες προσωπικότητες όπως οι Μκριτς Χριμιάν, Καρέκιν Σβαρντζιάντς και Ράφι^[16] στους διαμορφωτές του ιδεολογικού υποβάθρου για τη μετάβαση του αρμενικού εθνικού κινήματος από το στάδιο της πολιτιστικής αφύπνισης στον ένοπλο αγώνα^[17].

Επί σοβιετικής περιόδου, ο ίδιος - και κατ' επέκταση το έργο του - τέθηκαν αρχικά στο περιθώριο ως εθνικιστικών αποχρώσεων^[18], ωστόσο τα έργα του επανεκδόθηκαν κατά την περίοδο της αποσταλινοποίησης^[19].

• Adalian, Rouben Paul (2010). Historical Dictionary of Armenia (β΄ έκδοση). Scarecrow Press.
• Bournoutian, George A. (2002). A Concise History of the Armenian People. Costa Mesa, California: Mazda Publishers.
• Hacikyan, Agop Jack (2000). The Heritage of Armenian Literature. From the eighteenth century to modern times. III. Detroit: Wayne State University Press.
• Nalbandian, Louise (1967). The Armenian Revolutionary Movement. University of California Press.
• Payaslian, Simon (2007). The History of Armenia. From the Origins to the Present. New York: Palgrave McMillan.
• Suny, Ronald Grigor (1993). Looking Toward Ararat. Armenia in Modern History. Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press.