Προίτος

Στην Αρχαία ελληνική μυθολογία ο Προίτος γιος του Άβαντα ήταν βασιλιάς στο Άργος και στην Τίρυνθα. Ο πατέρας του ήταν γιος του Αιγυπτιάδη Λυγκέως και της Υπερμνήστρας, της μοναδικής από τις 50 Δαναΐδες που δεν δολοφόνησε τον σύζυγο της. Η σύζυγος του Άβαντα ήταν η Ωκάλεια ή Αγλαία, τα παιδιά τους ήταν οι δίδυμοι Ακρίσιος και Προίτος, είχε επιπλέον ο Άβας έναν νόθο γιο με μια άγνωστη γυναίκα τον Λύρκο που ίδρυσε την Λύρκεια.^[4][5] Ο Απολλόδωρος έγραψε ότι ο Προίτος ήταν πατέρας του Περσέα.^[6] Ο Προίτος παντρεύτηκε την Ανταία ή Σθενέβοια και απέκτησε τρεις θυγατέρες που ονομαζόντουσαν Προιτίδες και έναν γιο τον Μεγαπένθη που τον διαδέχθηκε, τα ονόματα των θυγατέρων του σύμφωνα με την Βιβλιοθήκη Απολλόδωρου ήταν Λυσίππη, Ιφινόη και Ιφιάνασσα.^[7][8] Ο Μαύρος Σέρβιος Ονοράτος καταγράφει τα ονόματα των θυγατέρων του ως Ιππονόη και Κυριάνασσα, ο Κλαύδιος Αιλιανός ως Ελέγη και Κελαένη.^[9]

Ο Αρκίσιος και ο Προίτος βρίσκονταν σε συνεχή σύγκρουση από την εποχή που βρίσκονταν στην κοιλιά της μητέρας του, η σύγκρουση έγινε πιο έντονη όταν ενηληκιώθηκαν ιδιαίτερα όταν ο Προίτος προσπάθησε να παραπλανήσει την κόρη του Ακρίσιου Δανάη.^[10][11] Ο Προίτος κληρονόμησε τον θρόνο του Άργους και κυβέρνησε 17 χρόνια μέχρι την χρονιά που ο Ακρίσιος τον νίκησε και τον έστειλε εξορία. Ο Προίτος κατέφυγε στον βασιλιά της Λυκίας Ιοβάτη με τον οποίο συμμάχησε και πήρε σύζυγο την κόρη του Αντεία ή Σθενέβοια.^[7] Ο Ιοβάτης αποφάσισε ν�� επαναφέρει τον γαμπρό του με στρατό στον θρόνο του Άργους, νίκησε τον Ακρίσιο. Το βασίλειο μοιράστηκε στα δύο, ο Προίτος πήρε το ανατολικό τμήμα της Αργολίδας με έδρα την Τίρυνθα, περιείχε το Ηραίον Άργους και την Μιδέα.^[4][12] Η Τίρυνθα εξοπλίστηκε και οχυρώθηκε από τους Κύκλωπες.^[13][14] Ο Κορίνθιος πρίγκιπας Βελλεροφόντης σκότωσε άθελα του τον αδελφό του και κατέφυγε ως ικέτης στην αυλή του Προίτου που τον υποδέχθηκε θερμά. Η σύζυγος του Σθενέβοια τον ερωτεύτηκε και προσπάθησε να τον φέρει στο κρεβάτι μαζί της, εκείνος το αρνήθηκε και η Σθενέβοια για να τον εκδικηθεί τον κατηγόρησε στον σύζυγο της ότι επιχείρησε να την βιάσει. Ο Προίτος δεν ήθελε να τον σκοτώσει ο ίδιος επειδή ήταν φιλοξενούμενος, τον έστειλε στον πεθερό του στην Λυκία με την οποία του εξηγούσε την πράξη του Βελλεροφόντη απέναντι στην κόρη του για να τον σκοτώσει. Ο Ιοβάτης έστειλε τον Βελλεροφόντη σε μια σειρά από σκληρούς άθλους που κατάφερε να τους νικήσει όλους με την βοήθεια των θεών.^{[15][16] [17]}

Την εποχή που οι κόρες του Προίτου ενηλικιώθηκαν κυριεύθηκαν από τρέλα για διάφορους λόγους, μερικοί συγγραφείς αναφέρουν ότι τις τιμώρησε ο Διόνυσος επειδή δεν του είχαν προσφέρει θυσίες.^[18] Άλλοι συγγραφείς αναφέρουν ότι τιμωρήθηκαν από την Ήρα επειδή υπερηφανεύτηκαν ότι ήταν πιο όμορφες από τις θεές.^[19] Ο Προίτος ζήτησε από τον μάντη Μελάμποδα να γιατρέψει τις κόρες του, ο Μελάμποδας ζήτησε από τον βασιλιά σαν ανταμοιβή το ένα τρίτο του βασιλείου του αλλά εκείνος το αρνήθηκε. Η τρέλα εξαπλώθηκε σε τέτοιο βαθμό που μεταδόθηκε στους κατοίκους του Άργους, οι γυναίκες της πόλης δολοφονούσαν τους συζύγους τους. Ο Μελάμποδας ζήτησε αυτή την φορά τα δύο τρίτα του βασιλείου, το ένα για τον ίδιο και το δεύτερο για τον αδελφό του Βίαντα, ο Προίτος αναγκάστηκε να το δεχτεί.^[20][21] Ο Μελάμποδας τις καταδίωξε, η Ιφινόη πέθανε, οι άλλες δύο θεραπεύτηκαν και παντρεύτηκαν τον ίδιο και τον αδελφό του Βίαντα.^[22] Σύμφωνα με μια παράδοση τα πιθανότερα μέρη της θεραπείας ήταν ένα ιερό της Ήρας ανάμεσα στην Σικυώνα και την Τιτάνη Κορινθίας ή ένα ιερό του Απόλλων στην Σικυώνα.^[23] Μια παράδοση που ασπάζεται ο Αναξαγόρας αναφέρει ότι τις θεράπευσε ο Ασκληπιός.^[24][25] Το βασίλειο μοιράσθηκε σε τρία ίσα μέρη, του Αναξαγόρα (γιου του Μεγαπένθη), του Βίαντα και του Μελάμποδα. Με αυτό τον τρόπο, οι απόγονοι του Προίτου βρέθηκαν τελικώς να βασιλεύουν στο Άργος. Από αυτούς προήλθαν τα τρία βασιλικά γένη του Άργους: οι Αναξαγορίδες, οι Μελαμποδίδες και οι Βιαντίδες.

• Emmy Patsi-Garin: «Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας», εκδ. οίκος Χάρη Πάτση, Αθήνα 1969
• Apollodorus, The Library with an English Translation by Sir James George Frazer, F.B.A., F.R.S. in 2 Volumes, Cambridge, MA, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1921.
• Claudius Aelianus, Varia Historia translated by Thomas Stanley (d.1700) edition of 1665. Online version at the Topos Text Project.
• Claudius Aelianus, Claudii Aeliani de natura animalium libri xvii, varia historia, epistolae, fragmenta, Vol 2. Rudolf Hercher. In Aedibus B.G. Teubneri. Lipsiae. 1866.
• Diodorus Siculus, The Library of History translated by Charles Henry Oldfather. Twelve volumes. Loeb Classical Library. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press; London: William Heinemann, Ltd. 1989. Vol. 3. Books 4.59–8.
• Diodorus Siculus, Bibliotheca Historica. Vol 1–2. Immanel Bekker. Ludwig Dindorf. Friedrich Vogel. in aedibus B. G. Teubneri. Leipzig. 1888–1890.
• Herodotus, The Histories with an English translation by A. D. Godley. Cambridge. Harvard University Press. 1920. Online version at the Topos Text Project.
• Homer, The Iliad with an English Translation by A.T. Murray, Ph.D. in two volumes. Cambridge, MA., Harvard University Press; London, William Heinemann, Ltd. 1924.
• Homer, Homeri Opera in five volumes. Oxford, Oxford University Press. 1920.
• Gaius Julius Hyginus, Fabulae from The Myths of Hyginus translated and edited by Mary Grant. University of Kansas Publications in Humanistic Studies.
• John Tzetzes, Book of Histories, Book VII-VIII translated by Vasiliki Dogani from the original Greek of T. Kiessling's edition of 1826. Online version at theio.com
• Maurus Servius Honoratus, In Vergilii carmina comentarii. Servii Grammatici qui feruntur in Vergilii carmina commentarii; recensuerunt Georgius Thilo et Hermannus Hagen. Georgius Thilo.
• Pausanias, Description of Greece with an English Translation by W.H.S. Jones, Litt.D., and H.A. Ormerod, M.A., in 4 Volumes. Cambridge, MA, Harvard University Press; London, William *Heinemann Ltd. 1918.
• Pausanias, Graeciae Descriptio. 3 vols. Leipzig, Teubner. 1903.
• Pindar, Odes translated by Diane Arnson Svarlien. 1990.
• Pindar, The Odes of Pindar including the Principal Fragments with an Introduction and an English Translation by Sir John Sandys, Litt.D., FBA. Cambridge, MA., Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1937.
• Publius Ovidius Naso, Metamorphoses translated by Brookes More (1859–1942). Boston, Cornhill Publishing Co. 1922.
• Publius Ovidius Naso, Metamorphoses. Hugo Magnus. Gotha (Germany). Friedr. Andr. Perthes. 1892.
• Strabo, The Geography of Strabo. Edition by H.L. Jones. Cambridge, Mass.: Harvard University Press; London: William Heinemann, Ltd. 1924.
• Strabo, Geographica edited by A. Meineke. Leipzig: Teubner. 1877. Greek text available at the Perseus Digital Library.