Κάστρο του Σπις

Συντεταγμένες: 49°00′02″N 20°46′06″E / 49.00056°N 20.76833°E / 49.00056; 20.76833

κάστρο του Σπις
Spišský hrad[1]
Είδος	ερείπια κάστρου
Αρχιτεκτονική	ρομανική αρχιτεκτονική, αναγεννησιακή αρχιτεκτονική και γοτθική αρχιτεκτονική
Γεωγραφικές συντεταγμένες	49°0′2″N 20°46′6″E
Διοικητική υπαγωγή	Žehra
Χώρα	Σλοβακία
Έναρξη κατασκευής	12ος αιώνας
Προστασία	Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς (από 1993)
Ιστότοπος
Επίσημος ιστότοπος
Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Μνημείο Παγκόσμιας
Κληρονομιάς της UNESCO

Λέβοτσα, κάστρο του Σπις και τα σχετιζόμενα πολιτιστικά μνημεία
Επίσημο όνομα στον κατάλογο μνημείων Π.Κ.
Χώρα μέλος	Σλοβακία
Τύπος	πολιτιστικό
Κριτήρια	iv
Ταυτότητα	620
Ιστορικό εγγραφής
Εγγραφή	1993 (17η συνεδρίαση)

Το κάστρο του Σπις (σλοβακικά: Spišský hrad, ουγγρικά: Szepesi vár, γερμανικά: Zipser Burg) είναι ερειπωμένο κάστρο στην ανατολικά Σλοβακία και ένα από τα μεγαλύτερα κάστρα της κεντρικής Ευρώπης. Το κάστρο είναι κτισμένο πάνω σε ασβεστολιθικό λόφο, σε υψόμετρο 634 μέτρων^[2] και βρίσκεται πάνω από τη κωμόπολη Σπίσκε Ποντχράντιε και το χωριό Ζέχρα, στη περιοχή η οποία είναι γνωστή ως Σπις. Το κάστρο του Σπις έχει ανακηρυχθεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς από την UNESCO το 1993 μαζί με γειτονικές τοποθεσίες, τις Λέβοτσα, Σπίσκα Καπιτουλα, Σπίσκε Ποντχράντιε και Ζέχρα. Με έκταση 41.426 τετραγωνικά μέτρα είναι ένα από τα μεγαλύτερα κάστρα της Ευρώπης.

Ο λόφος στον οποίο είναι κτισμένο είναι το κάστρο κατοικείται εδώ και 40.000 χρόνια.^[3] Στις αρχές της πρώτης χιλιετίας μ.Χ., ο πολιτισμός του Πούτσοβ, ίσως Δάκιοι, Κέλτες και άλλες φυλές, κατασκεύασε στο λόφο μεγάλο περιτειχισμένο οικισμό, τα ίχνη του οποίο ανασκάφησαν τις τελευταίες δεκαετίες. Ο οικισμός αυτός έκοβε και δικό του νόμισμα. Ο οικισμός αυτός πιθανόν ήταν το οικονομικό και διοικητικό κέντρο του ανατολικού Σπις. Ο οικισμός είχε εγκαταλειφθεί μέχρι τα τέλη του 2ου αιώνα μ.Χ. και οι κάτοικοί του μετακινήθηκαν στον γειτονικό λόφο Ντρέβενικ.^[2]

Το σημερινό κάστρο χρονολογείται στο πρώτο μισό του 12ου αιώνα και αναπτύχθηκε γύρω από ένα μεγάλο στρογγυλό πύργο. Στο κέντρο του τοποθετήθηκε ένα μεγάλος κίονας. Δίπλα στον πύργο κατασκευάστηκαν δεξαμενές, κατοικίες και εργαστήρια. Όμως, αυτός ο πύργος καταστράφηκε στο τέλος του 12ου αιώνα ή στις αρχές του 13ου. Ο λόφος στις αρχές του 13ου αιώνα οχυρώθηκε εκ νέου. Εκείνη την περίοδο κατασκευάστηκε το λεγόμενο Ρομανικό Ανάκτορο. Δίπλα του ανεγέρθη νέος πύργος, όπου στεγαζόταν η φρουρά του κάστρου. Το 1241, το κάστρο πολιορκήθηκε ανεπιτυχώς από τους Τατάρους. Πολλές άλλες μάχες έλαβαν χώρα κοντά στο κάστρο στο δεύτερο μισό του 13ου αιώνα. Η ιδιοκτησία του κάστρου συνέχισε να είναι αιτία μαχών και τον 14ο αιώνα. Το κάστρο έγινε έδρα κομητείας. Στα μέσα του 14ου αιώνα κατασκευάστηκε και δεύτερη πτέρυγα στο κάστρο, η σημερινή μεσαία πτέρυγα.^[2]

Το 1443, ο Γιαν Γίσκρα κατέλαβε το κάστρο το 1443 και επέκτεινε τις οχυρώσεις, με αποτέλεσμα το κάστρο να φτάσει στο σημερινό του μέγεθος. Στη δυτική πλαγιά κατασκεύασε επίσης ένα μικρό οχυρό. Οι νέοι προμαχώνες είχαν διαστάσεις 285 επί 115 μέτρα. Η κατώτερη αυλή στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε για εμπορικούς σκοπούς.^[2] Το 1460 το κάστρο κατέλαβε ο βασιλιάς της Ουγγαρίας, ο οποίος το 1464 το δώρισε στους ευγενείς Ίμριχ και Στέφαν Ζαμπόλσκι. Οι αδελφοί Ζαπόλσκι, αν και είχαν στην κατοχή τους 70 κάστρα, επέλεξαν το κάστρο του Σπις για έδρα τους, εκσυγχρονίζοντάς το. Ο Ιωάννης Ζαπόλια, βασιλιάς της Ουγγαρίας, γεννήθηκε στο κάστρο. Το 1528, το κάστρο πέρασε στην κατοχή των Αψβούργων, οι οποίοι το 1531 το δώρισαν στον Αλέξιο Τούρτσο. Η οικογένεια Τούρτσο ανακατασκεύασε το κάστρο σε αναγεννησιακό ρυθμό. Μετά το θάνατο του τελευταίου κληρονόμου το 1636, η οικογένεια Τσάκι κατέλαβε το κάστρο, το οποίο παρέμεινε στην κατοχή της μέχρι το 1945.^[3]

Το 1780, το κάστρο καταστράφηκε από πυρκαγιά και παρέμεινε ερειπωμένο. Το 1961 ανακηρύχθηκε Εθνικό Πολιτιστικό Μνημείο και άρχισε η αναστήλωσή του. Στο κάστρο έλαβαν χώρα συστηματικές αρχαιολογικές και αρχιτεκτονικές μελέτες από το 1969 μέχρι το 1979.^[2] Στη συνέχεια ανακαινίστηκε και το 1983 η κάτω πτέρυγα έγινε προσβάσιμη στο κοινό.^[3] To 2005, το κάστρο δέχθηκε 170.000 επισκέπτες.^[4]

Σήμερα το κάστρο αποτελεί μουσείο. Στο παρεκκλήσι στεγάζεται μουσείο για την ιστορία του κάστρου, ενώ στα εκθέματα υπάρχουν πανοπλίες και μια έκθεση για τη δικαιοσύνη στον Μεσαίωνα.^[2]

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Κάστρο του Σπις

• Ιστοσελίδα του κάστρου