Ιστός (βιολογία)

Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί. Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 31/01/2014.

Ο ιστός στη βιολογία είναι ένα σύνολο κυττάρων με παρόμοια μορφή και λειτουργία, που συνδέονται και συνεργάζονται για την πραγματοποίηση της ίδιας λειτουργίας.

Στο ζωικό βασίλειο υπάρχουν συνολικά τέσσερις διαφορετικοί τύποι ανάλογων κυττάρων, συνεπώς τέσσερα είδη ιστών. Αυτοί είναι ο επιθηλιακός ιστός, ο ερειστικός ιστός, ο νευρικός ιστός και ο μυϊκός ιστός. Καθένας από αυτούς διαφοροποιείται σ�� επιμέρους τύπους κατά ειδικότερη δομή και φυσιολογία των κυττάρων τους.

Γενικά η επιστήμη που εξετάζει τους ιστούς λέγεται ιστολογία. Ειδικότερα η επιστήμη που μελετά και εξετάζει την κατανομή των διαφόρων ουσιών στους ιστούς λέγεται ιστοχημεία, η οποία και περιλαμβάνεται στις βιολογικές επιστήμες.

Ο ρόλος του επιθηλιακού ιστού είναι κυρίως προστατευτικός. Απομακρύνει βλέννα και σκόνη και επιτρέπει τη διάχυση και την απορρόφηση ουσιών. Τέλος συμβάλει στην παραγωγή και στην έκκριση προϊόντων.

Ο επιθηλιακός ιστός αποτελείται από κύτταρα στενά συνδεδεμένα μεταξύ τους, που σχηματίζουν επιφάνειες, οι οποίες καλύπτουν εξωτερικά το σώμα ή επενδύουν εσωτερικά διάφορες κοιλότητες. Τα επιθηλιακά κύτταρα έχουν ποικίλη μορφολογία. Για παράδειγμα, αυτά που σχηματίζουν το τοίχωμα των τριχοειδών αγγείων ή των κυψελίδων είναι πεπλατυσμένα.

Ο ερειστικός ιστός ή συνδετικός ιστός, με την ευρεία έννοια του όρου, αποτελείται από κύτταρα που βρίσκονται σε άφθονη μεσοκυττάρια ουσία. Η μεσοκυττάρια ουσία είναι γνωστή να περιέχει 2 τύπους πρωτεϊνικών ινιδίων, τα ινίδια κολλαγόνου, τα οποία προσφέρουν στη μεσοκυττάρια ουσία αντοχή και ελαστικότητα, και ελαστίνης, τα οποία αποδίδουν περισσότερη ελαστικότητα.

Όπως υπαινίσσεται το όνομα του [έρεισμα = στήριγμα], ο ερειστικός ιστός έχει στηρικτικό ρόλο, καθώς επίσης, συνδέει δομές μεταξύ τους και προσδίδει επιπρόσθετη προστασία.

Παρατηρούμε ότι ο συνδετικός ιστός υπάρχει σε χαλαρό και πυκνό.

• Ο χαλαρός συνδετικός ιστός συναντάται στην επιδερμίδα. Η μεσοκυττάρια ουσία του περιέχει ινίδια κολλαγόνου και ελαστίνης. Ένας ειδικός τύπος συνδετικού χαλαρού ιστού είναι ο λιπώδης ιστός που αποτελείται από κύτταρα τα οποία έχουν τη δυνατότητα αποθήκευσης λίπους (λιποκύτταρα).

• Ο πυκνός συνδετικός ιστός συναντάται στους αρθρικούς συνδέσμους και τένοντες που συνδέουν τους σκελετικούς μυς με τα οστά. Η μεσοκυττάρια ουσία του περιέχει ινίδια κολλαγόνου σε δεσμίδες.

Ο χόνδρινος ιστός χαρακτηρίζεται ως συμπαγής, αλλά και εύκαμπτος. Τα κύτταρα του (Χονδροβλάστες) και ίνες κολλαγόνου βρίσκονται σε κοιλότητες της μεσοκυττάριας ουσίας του. Ο ιστός αυτός συναντάται στους αρθρικούς χόνδρους, πτερύγιο του αυτιού και μεσοσπονδύλιους δίσκους.

Ο οστίτης ιστός συναντάται αποκλειστικά στα οστά και αποτελείται από εξαιρετικά σκληρή μεσοκυττάρια ουσία. Η ουσία αυτή περιέχει, στις κοιλότητες της, ινίδια κολλαγόνου και άλατα, αλλά και τα κύτταρα του οστίτη ιστού (οστεοκύτταρα).

Τέλος, το αίμα θεωρείται από πολλούς ερμηνευτές ως ιδιαίτερος τύπος χαλαρού συνδετικού ιστού, ο οποίος αποτελείται από 3 είδη κυττάρων:

Τα ερυθρά αιμοσφαίρια, τα οποία αποσκοπούν στη μεταφορά οξυγόνου. Τα λευκά αιμοσφαίρια, τα οποία συμβάλλουν στην ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού. Τα αιμοπετάλια, κύρια λειτουργία των οποίων αποτελεί η πήξη του αίματος, σε περίπτωση ανοιχτής πληγής. Επίσης, ως μεσοκυττάρια ουσία σε αυτή την περίπτωση θεωρείται το πλάσμα του αίματος.

Ο νευρικός ιστός αποτελεί την βάση του νευρικού συστήματος το οποίο αποτελεί το σύστημα επικοινωνίας του σώματος. Η βάση του νευρικού ιστού είναι κάποια εξειδικευμένα κύτταρα που ονομάζονται νευρώνες και μεταφέρουν την πληροφορία μέσα στον οργανισμό.

Ο μυϊκός ιστός αποτελείται από κύτταρα με σχετικά μεγάλο μήκος, που ονομάζονται μυϊκές ίνες. Είναι εξειδικευμένος για συσπάσεις και παραγωγή δύναμης. Χάρη στην ικανότητα των μυϊκών ινών να συστέλλονται, επιτυγχάνονται οι διάφορες κινήσεις των ζωικών οργανισμών. Στηρίζεται στην λειτουργία του μηχανισμού δύο ινωδών πρωτεϊνών της μυοσίνης και της ακτίνης. Στον άνθρωπο διακρίνουμε τρεις τύπους μυϊκού ιστού: το σκελετικό (απαντάται στους γραμμωτούς ή σκελετικούς μυς), τον καρδιακό (μυϊκός ιστός της καρδιάς) και τον λείο (απαντάται στο τοίχωμα των αγγείων και των σπλάχνων).

Η συνεργασία δύο ή περισσότερων τύπων ιστών δημιουργεί τα όργανα του σώματος. Ο επιθηλιακός ιστός υπάρχει σε όλα τα συστήματα οργάνων. Ο νευρικός ιστός είναι χαρακτηριστικός του νευρικού συστήματος αλλά συναντάται και σε άλλα συστήματα. Στο ερειστικό σύστημα από την άλλη κυριαρχεί ο συνδετικός ιστός. Τα τυπικά συστήματα οργάνων ενός οργανισμού που συγκροτούνται από ιστούς είναι το αναπνευστικό σύστημα, το νευρικό σύστημα, το καρδιαγγειακό σύστημα, το πεπτικό σύστημα, το απεκκριτικό σύστημα, το ερειστικό σύστημα, το μυϊκό σύστημα, το αναπαραγωγικό σύστημα, το ενδοκρινές σύστημα, το ανοσοποιητικό σύστημα (μυελός των οστών θύμος) και το λεμφικό σύστημα (λεμφαδένες).

• Καστορίνης Α., Κωστάκη-Αποστολοπούλου Μ., Μπαρώνα-Μαμάλη Φ., Περάκη Β., Πιαλόγλου Π., Βιολογία Α' Λυκείου, ΟΕΔΒ, 2011

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Ιστός (βιολογία)

Το Βικιλεξικό έχει σχετικό λήμμα:   ιστός

Αυτό το λήμμα σχετικά με τη Βιολογία χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.