Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ζαβιτζάβα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ζαβιτζάβα (β Παρθένου)
Αστερισμός: Παρθένος
Συντεταγμένες
(εποχή 2000.0)[1]: 		α = 11h:50m:41,7s,
δ = +01°.45′.53″
Φαινόμενο μέγεθος: 3,604[2]
Φασματικός τύπος: F9 V[3]
Απόσταση από τη Γη: 35,65 ± 0,09 έτη φωτός[1]
Εναλλακτικές ονομασίες: 5 Παρθένου, BD+02°2489, HD 102870,
HIP 57757, HR 4540[4],
SAO 119076

Με την ιδιαίτερη ονομασία Ζαβιτζάβα (Zavijava)[5][6][7] είναι γνωστός ο αστέρας β (βήτα) του αστερισμού Παρθένου, ο β Παρθένου (διεθνώς Beta Virginis, συντομογρ. β Vir). Το φαινόμενο μέγεθος του Ζαβιτζάβα είναι[2] +3,60, κάτι που το καθιστά τον πέμπτο φωτεινότερο αστέρα της Παρθένου. Απέχει από τη Γη 35,65 έτη φωτός[1] Η θέση του μόλις 41 λεπτά της μοίρας βορείως της εκλειπτικής σημαίνει ότι υφίσταται επιπροσθήσεις από τη Σελήνη και (σπανίως) από πλανήτες. Ο β Παρθένου ωστόσο εμφανίζει σχετικώς μεγάλη ιδία κίνηση, 0,7881 δευτερόλεπτο της μοίρας ανά έτος προς τα ανατολικά-νοτιοανατολικά[1], οπότε σε λίγους αιώνες η θέση του στην ουράνια σφαίρα θα έχει μετατοπισθεί σημαντικά.

Αστροφυσικά δεδομένα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο β Παρθένου είναι νάνος αστέρας της Κύριας ακολουθίας με φασματικό τύπο F9 V[3]. Ο τύπος αυτός αντιστοιχεί σε κιτρινόλευκο αστέρα, και ο συγκεκριμένος έχει δείκτη χρώματος (B−V) του φωτός του[2] ίσο με +0,553, που αντιστοιχεί σε επιφανειακή ή ενεργό θερμοκρασία[8] 6.132 ± 26 K. Σε συνδυασμό με τη διάμετρό του, που εκτιμάται[8] ως 68% μεγαλύτερη από εκείνη του Ήλιου, αυτή η θερμοκρασία τού δίνει απόλυτη λαμπρότητα (φωτιστική ισχύ) 3,6 φορές μεγαλύτερη[8] της λαμπρότητας του Ήλιου. Η λαμπρότητα αυτή αντιστοιχεί σε απόλυτο μέγεθος[9] ίσο με +3,41. Στον β Vir έχουν ανιχνευθεί με ανάλυση του φωτός του ταλαντώσεις παρόμοιες με τις ηλιακές, γεγoνός που επιτρέπει την αναπαράσταση της εσωτερικής δομής του με μεγαλύτερη λεπτομέρεια.[10] Η ηλικία του β Παρθένου εκτιμάται[9] σε 2,9 δισεκατομμύρια έτη, οπότε πρέπει να πλησιάζει προς το τέλος της ζωής του στην Κύρια ακολουθία[11], καθώς έχει περίπου 41% μεγαλύτερη μάζα[11] από τον Ήλιο. Η μεταλλικότητά του είναι λίγο μεγαλύτερη της ηλιακής[12], με [Fe/H] = +0,20.

Εκτός από τη σημαντική του μεταλλικότητα, η μικρή ταχύτητα περιστροφής του αστέρα περί τον άξονά του, με ελάχιστη τιμή[13] 4,3 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο, σημαίνει ότι θα μπορούσε κάλλιστα να έχει πλανήτες. Σύμφωνα με τους Nelson & Angel (1998)[14] ο β Παρθένου θα μπορούσε να διαθέτει πλανητικό σύστημα με δύο ή τρεις γιγάντιους πλανήτες σε μεγάλες τροχιές γύρω του, με άνω όρια μάζας 1,9, 5 και 23 μάζες Δία και υποθετικές περιόδους περιφοράς 15, 25 και 50 γήινα έτη αντιστοίχως. Επίσης, οι Campbell κ.ά.[15] εξήγαγαν εμμέσως ως πόρισμα την ύπαρξη πλανητικών σωμάτων ή ακόμα και φαιών νάνων περί τον β Παρθένου. Ωστόσο πιο πρόσφατες έρευνες δεν έχουν κατορθώσει να ανιχνεύσουν οποιοδήποτε υποαστρικό σώμα γύρω από τον αστέρα. Μια ομάδα στο Αστεροσκοπείο Μακντόναλντ έθεσε όρια για την παρουσία ενός ή περισσότερων πλανητών[16]: μάζες μεταξύ 0,16 και 4,2 μάζες Δία και μέσο διαχωρισμό από τον αστέρα μεταξύ 0,05 και 5,2 αστρονομικές μονάδες.

Ο β Παρθένου απομακρύνεται από τη Γη (και γενικότερα από το Ηλιακό Σύστημα) με ταχύτητα 4,1 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο, δηλαδή περίπου 14.800 χιλιόμετρα την ώρα (ακτινική ταχύτητα).[9]

Ονομασίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο β Παρθένου έφερε τις παραδοσιακές ονομασίες Zavijava (απαντώμενη και με τις γραφές Zavijah, Zavyava και Zawijah) και Αλαράφ (Alaraph).[17] προέρχεται από την αραβική φράση زاوية العواء = zāwiyat al-cawwa, που σημαίνει «γωνία του [σκύλου] που γαβγίζει». Το 2016 η Διεθνής Αστρονομική Ένωση (IAU) όρισε μια «Ομάδα Εργασίας επί των ονομασιών αστέρων» (Working Group on Star Names, WGSN)[18] προκειμένου να αποδεχθεί ως επίσημες, να προτυποποιήσει και να καταλογογραφήσει τις παραδοσιακές ιδιαίτερες ονομασίες για αστέρες. H WGSN ενέκρινε την ονομασία «Ζαβιτζάβα» με την απόδοση Zavijava στο λατινικό αλφάβητο για τον β Παρθένου στις 21 Αυγούστου 2016 και αναφέρεται πλέον με αυτή στον Κατάλογο Αστρικών Ονομάτων της IAU.[7]

Στην παραδοσιακή κινεζική αστρονομία ο όρος 太微右垣) (Tài Wēi Yòu Yuán), που σημαίνει «δεξιό τείχος του Ανώτατου ανακτόρου», αναφέρεται σε μια μικρή ομάδα αστέρων που αποτελείται από τους β Παρθένου, σ Λέοντος, ι Λέοντος, θ Λέοντος και δ Λέοντος.[19] Ο ίδιος ο βήτα Παρθένου είναι έτσι γνωστός ως 太微右垣一 (Tài Wēi Zuǒ Yuán yī), δηλαδή «ο πρώτος (αστέρας) του δεξιού τείχος του Ανώτατου Ανακτόρου».[20]. Συμβολίζει τον 右執法 (Yòuzhífǎ), δηλαδή τον «νομικό διοικητή της δεξιάς πλευράς».[21] Ο όρος Yòuzhífǎ στο έργο αναφοράς του Ρίτσαρντ Χίνκλυ Άλεν Star Names (1899) μεταγράφεται ως Yew Chi Fa και μεταφράζεται «the Right-hand Maintainer of Law».[22]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 van Leeuwen, F. (Νοέμβριος 2007). «Validation of the new Hipparcos reduction». Astronomy and Astrophysics 474 (2): 653-664. doi:10.1051/0004-6361:20078357. Bibcode: 2007A&A...474..653V. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Gutierrez-Moreno, Adelina; Moreno, Hugo (Ιούνιος 1968), «A photometric investigation of the Scorpio-Centaurus association», Astrophysical Journal Supplement 15: 459, doi:10.1086/190168 
  3. ↑ 3,0 3,1 Morgan, W.W.; Keenan, P.C. (1973), «Spectral Classification», Annual Review of Astronomy and Astrophysics 11 (1): 29, doi:10.1146/annurev.aa.11.090173.000333 
  4. ↑ «* bet Vir». SIMBAD. Centre de données astronomiques de Strasbourg. Ανακτήθηκε στις 20 Μαρτίου 2012. 
  5. ↑ Kunitzsch, Paul· Smart, Tim (2006). A Dictionary of Modern star Names: A Short Guide to 254 Star Names and Their Derivations (2η αναθεωρημένη έκδοση). Cambridge, Massachusetts: Sky Pub. ISBN 978-1-931559-44-7. 
  6. ↑ Davis, George A. (1944). «The pronunciations, derivations, and meanings of a selected list of star names». Popular Astronomy 52: 8-30. Bibcode: 1944PA.....52....8D. https://archive.org/details/sim_popular-astronomy_1944-01_52_1/page/8. 
  7. ↑ 7,0 7,1 «IAU Catalog of Star Names». Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2016. 
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Boyajian, Tabetha S.; McAlister, Harold A.; van Belle, Gerard; Gies, Douglas R.; ten Brummelaar, Theo A.; von Braun, Kaspar; Farrington, Chris; Goldfinger, P.J. και άλλοι. (Φεβρουάριος 2012), «Stellar Diameters and Temperatures. I. Main-sequence A, F, and G Stars», The Astrophysical Journal 746 (1): 101, doi:10.1088/0004-637X/746/1/101 
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 Holmberg, J.; Nordström, B.; Andersen, J. (Ιούλιος 2009), «The Geneva-Copenhagen survey of the solar neighbourhood. III. Improved distances, ages, and kinematics», Astronomy and Astrophysics 501 (3): 941-947, doi:10.1051/0004-6361/200811191 
  10. ↑ Eggenberger, P.; Carrier, F. (Απρίλιος 2006). «Modeling β Virginis using seismological data». Astronomy and Astrophysics 449 (1): 293-303. doi:10.1051/0004-6361:20052882. Bibcode: 2006A&A...449..293E. 
  11. ↑ 11,0 11,1 North, J.R. και άλλοι. (Φεβρουάριος 2009). «The radius and other fundamental parameters of the F9V star β Virginis». Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 393 (1): 245-252. doi:10.1111/j.1365-2966.2008.14216.x. Bibcode: 2009MNRAS.393..245N. 
  12. ↑ Gehren, T. (1978). «On the chemical composition and age of Beta VIR». Astronomy and Astrophysics 65 (3): 427-433. Bibcode: 1978A&A....65..427G. 
  13. ↑ Carrier, F. και άλλοι. (2005). «Solar-like oscillations in the F9 V β Virginis». New Astronomy 10 (4): 315-323. doi:10.1016/j.newast.2004.11.003. Bibcode: 2005NewA...10..315C. 
  14. ↑ Nelson, A.F.; Angel, J.R.P. (Ιούνιος 1998). «The Range of Masses and Periods Explored by Radial Velocity Searches for Planetary Companions». The Astrophysical Journal 500 (2): 940-957. doi:10.1086/305741. Bibcode: 1998ApJ...500..940N. 
  15. ↑ Murdoch, Kaylene A. και άλλοι. (Αύγουστος 1993). «A Search for Substellar Companions to Southern Solar-Type Stars». Astrophysical Journal 413: 349. doi:10.1086/173003. Bibcode: 1993ApJ...413..349M. 
  16. ↑ Wittenmyer, Robert A. και άλλοι. (Ιούλιος 2006). «Detection Limits from the McDonald Observatory Planet Search Program». The Astronomical Journal 132 (1): 177-188. doi:10.1086/504942. Bibcode: 2006AJ....132..177W. https://archive.org/details/sim_astronomical-journal_2006-07_132_1/page/177. 
  17. ↑ Antonín Bečvář: Atlas of the Heavens, Μέρος II, Κατάλογος
  18. ↑ «IAU Working Group on Star Names (WGSN)». Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2016. 
  19. ↑ 中國星座神話, έργο του 陳久金, εκδ. 台灣書房出版有限公司, 2005, ISBN 978-986-7332-25-7
  20. ↑ 香港太空館 - 研究資源 - 亮星中英對照表 Αρχειοθετήθηκε 2010-08-19 στο Wayback Machine., Μουσείο Διαστήματος του Χονγκ Κονγκ. Ανακτήθηκε on line στις 23 Νοεμβρίου 2010.
  21. ↑ English-Chinese Glossary of Chinese Star Regions, Asterisms and Star Names Αρχειοθετήθηκε 2010-08-10 στο Wayback Machine., Μουσείο Διαστήματος του Χονγκ Κονγκ. Ανακτήθηκε on line στις 23 Νοεμβρίου 2010
  22. ↑ Allen, Richard Hinckley (1963). Virgo. Star Names, Their Lore and Meaning (Dover έκδοση). Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2021. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Kaler, James B. (2007). «Zavijava». STARS. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2021. 
  • «Zavijah». Alcyone. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2007. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ζαβιτζάβα&oldid=10679290"