Εκλογές στην Τόνγκα
Οι Νήσοι Τόνγκα είναι συνταγματική μοναρχία, με τον Βασιλιά να είναι αρχηγός κράτους και επικεφαλής των Ενόπλων Δυνάμεων. Ο Πρωθυπουργός διορίζεται από τον Βασιλιά και προέρχεται από το κόμμα που συγκέντρωσε τις περισσότερες ψήφους στις βουλευτικές εκλογές. Η εκτελεστική εξουσία ασκείται από το Υπουργικό Συμβούλιο, η νομοθετική από τον Βασιλιά στο Κοινοβούλιο και η δικαστική εξουσία από το Ανώτατο Δικαστήριο.
Το εκλογικό σύστημα άλλαξε τον Απρίλιο του 2010, με τους 17 από τους συνολικά 26 αντιπροσώπους (βουλευτές) να εκλέγονται με άμεση εκλογή.[1]
Τον Ιούλιο του 2008, 3 ημέρες πριν τη στέψη του, ο βασιλιάς Τζορτζ Τουπόου Ε΄ ανακοίνωσε ότι θα εκχωρήσει τις περισσότερες εξουσίες του και θα τον συμβουλεύει πλέον ο πρωθυπουργός για τα περισσότερα ζητήματα.[2]
Η Νομοθετική Συνέλευση (Fale Alea) αποτελείται από αντιπροσώπους των ευγενών, από εκπροσώπους του λαού και από μέλη του υπουργικού συμβουλίου. Η σύνθεση αυτή θεσμοθετήθηκε με το Άρθρο 59 του Συντάγματος, το οποίο αναθεωρήθηκε με την Πράξη του 2010. [3] To Άρθρο 51 της ίδιας Πράξης επιτρέπει στον Πρωθυπουργό να προτείνει για διορισμό και στον Βασιλιά να διορίζει μέχρι και 4 επιπλέον εξωκοινοβουλευτικά μέλη στο υπουργικό συμβούλιο.
Η σημερινή σύνθεση της Βουλής είναι:
- 9 ευγενείς
- 9 αντιπρόσωποι του λαού
- 8 εξωκοινοβουλευτικά μέλη
Πρόσφατες εκλογές (2021)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βουλευτικές εκλογές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]1978 - 1984
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στις εκλογές που έγιναν από το 1978 έως και το 1984, όλοι οι υποψήφιοι έλαβαν μέρος ως ανεξάρτητοι. Στις γενικές εκλογές που έγιναν στις 14 Απριλίου 1978, την 1η Μαΐου 1981 και στις 7 Μαΐου 1984, εξελέγησαν 7 ευγενείς από τους συναδέρφους τους, ενώ 7 αντιπρόσωποι του λαού εξελέγησαν από τον λαό.[4]
1987
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στις 18 και 19 Φεβρουαρίου 1987 διεξήχθησαν γενικές εκλογές και εξελέγησαν 9 ευγενείς από τους συναδέρφους τους και άλλοι 9 αντιπρόσωποι από τον λαό. Οι 5 από τους τελευταίους ήταν υπέρ των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων.[5]
| Κόμμα | Ψήφοι | % | Έδρες |
|---|---|---|---|
| Φιλοδημοκρατικοί υποψήφιοι | 5 | ||
| Υποψήφιοι εναντίον των μεταρρυθμίσεων | 4 | ||
| Άκυρα/λευκά | - | - | |
| Σύνολο | 25.281 | 9 | |
| Πηγή: Nohlen et al. | |||
1990
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στις 14 και στις 15 Μαΐου 1990 εξελέγησαν 9 ευγενείς και 9 αντιπρόσωποι του λαού. Οι 7 από τους τελευταίους ήταν υπέρ των δημοκρατικών αλλαγών.[6] Η συμμετοχή στις εκλογές ήταν 65,4%.[6]
| Κόμμα | Ψήφοι | % | Έδρες | +/- |
|---|---|---|---|---|
| Φιλοδημοκρατικοί υποψήφιοι | 35.116 | 57,3 | 7 | +2 |
| Υποψήφιοι εναντίον των μεταρρυθμίσεων | 26.127 | 42,7 | 2 | -2 |
| Άκυρα/λευκά | 1.154 | - | - | |
| Σύνολο | 27.381 | 100 | 9 | 0 |
| Πηγή: Nohlen et al. | ||||
1993
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι επόμενες εκλογές έγιναν στις 3 και στις 4 Φεβρουαρίου 1993. Εξελέγησαν 9 ευγενείς και 9 αντιπρόσωποι του λαού. Οι 6 από τους τελευταίους ήταν υπέρ των δημοκρατικών αλλαγών.[6]
| Κόμμα | Ψήφοι | % | Έδρες | +/- |
|---|---|---|---|---|
| Φιλοδημοκρατικοί υποψήφιοι | 44.499 | 64,9 | 6 | -1 |
| Υ��οψήφιοι εναντίον των μεταρρυθμίσεων | 24.102 | 35,1 | 3 | +1 |
| Άκυρα/λευκά | 238 | - | - | - |
| Σύνολο | 28.743 | 100 | 9 | 0 |
| Πηγή: Nohlen et al. | ||||
1996
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στις 24 και 25 Ιανουαρίου 1996 έγιναν εκλογές για Νομοθετική Συνέλευση.[7] Οι ευγενείς εξελέγησαν στις 24 Ιανουαρίου και οι 9 αντιπρόσωποι του λαού την επομένη. Συνολικά 61 υποψήφιοι κατήλθαν στις εκλογές για τους 9 αντιπροσώπους.[8] Η συμμετοχή ήταν 56,1%.[9]
| Κόμμα | Ψήφοι | % | Έδρες | +/- |
|---|---|---|---|---|
| Φιλοδημοκρατικοί υποψήφιοι | 38.196 | 57,3 | 6 | 0 |
| Υποψήφιοι εναντίον των μεταρρυθμίσεων | 28.517 | 42,7 | 3 | 0 |
| Άκυρα/λευκά | 13 | - | - | - |
| Σύνολο | 27.948 | 100 | 9 | 0 |
| Πηγή: Nohlen et al. | ||||
1999
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι εκλογές του 1999 έγιναν στις 10 και στις 11 Μαρτίου 1999.[10] Η συμμετοχή ήταν 50,7%.[11] Οι φιλοδημοκρατικοί υποψήφιοι κέρδισαν την πλειοψηφία των εδρών, παρότι συγκέντρωσαν λιγότερες ψήφους.[12]
| Κόμμα | Ψήφοι | % | Έδρες | +/- |
|---|---|---|---|---|
| Φιλοδημοκρατικοί υποψήφιοι | 40.605 | 60,6 | 4 | +1 |
| Υποψήφιοι εναντίον των μεταρρυθμίσεων (συμπεριλαμβανομένου του Κινήματος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Δημοκρατία) | 26.432 | 39,4 | 5 | -1 |
| Άκυρα/λευκά | - | - | - | |
| Σύνολο | 27.867 | 100 | 9 | 0 |
| Πηγή: Nohlen et al. | ||||
2002
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στις εκλογές που διεξήχθησαν στις 7 Μαρτίου 2002 οι υποστηρικτές του Κινήματος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Δημοκρατία κέρδισαν 7 επί συνόλου 9 εδρών για τους αντιπροσώπους του λαού.[13] Η συμμετοχή ήταν 48,9%.[14] Μετά τις εκλογές, ο ηγέτης του HRDM Σαμουέλα Ακιλίζι Ποχίβα συνελήφθη και του απαγγέλθηκαν κατηγορίες για στάση, αναφορικά με τις καταγγελίες του περί βασιλικής διαφθοράς, οι οποίες δημοσιεύτηκαν πριν διεξαχθούν οι εκλογές. Αργότερα αθωώθηκε.[15]
2005
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι επόμενες εκλογές διεξήχθησαν στις 17 Μαρτίου 2005. Εξελέγησαν μόνο 9 μέλη από το 30μελές κοινοβούλιο, με τα υπόλοιπα να διορίζονται από τον Βασιλιά ή να αποτελούν μέλη της αριστοκρατίας της Τόνγκα. Το Κίνημα για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Δημοκρατία κέρδισε ξανά τις 7 από τις συνολικά 9 έδρες για τους αντιπροσώπους του λαού. Ο γιος του Βασιλιά. Αχοεΐτου Ουνουάκι Ότονγκα Τουκουάχο, αρχικά παρέμεινε στην πρωθυπουργία, όμως το 2006 παραιτήθηκε και νέος πρωθυπουργός ανέλαβε ο Φελέτι Σεβέλε, ένας από τους 2 ανεξάρτητους υποψηφίους που εξελέγησαν το 2005. Ο Σεβέλε έγινε ο πρώτος μη ευγενής που ορκίστηκε πρωθυπουργός στην ιστορία της Τόνγκα.
Στις 5 Μαΐου 2005 διεξήχθησαν και επαναληπτικές εκλογές για να πληρωθούν οι κενές έδρες στην Τονγκατάπου και στη Νίουας μετά τον διορισμό του Φελέτι Σεβέλε και του Σιόνε Χαουκινίμα στην κυβέρνηση. Ο πρώην υπουργός Αστυνομίας Κλάιβε Έντουαρντς εξελέγη στην Τονγκατάπου και ο Λεπόλο Ταουνιζίλα στη Νίουας.[16]
Μία τρίτη επαναληπτική εκλογή έγινε στις 20 Ιουλίου 2006 στο Χααπάι, μετά τον διορισμό του Φινεάζι Φουνάκι ως υπουργού Τουρισμού.[17] Νικητής ήταν ο Όσαϊ Λαάτου.[18]
| Κόμματα | Ψήφοι | % | Έδρες |
|---|---|---|---|
| Κίνημα για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Δημοκρατία | 30.501 | 38,9 | 7 |
| Άλλοι υποψήφιοι | 47.816 | 61,1 | 2 |
| Μέλη που εκλέγονται από και μεταξύ των 33 κληρονομικών ευγενών της Τόνγκα | 9 | ||
| Μέλη του Ανακτοβουλίου (διορισμένα από τον Βασιλιά) | 10 | ||
| Κυβερνήτες (διορισμένοι από τον Βασιλιά) | 2 | ||
| Σύνολο | 78.317 | 30 | |
| Πηγή: http://psephos.adam-carr.net/countries/t/tonga/tonga2005.txt | |||
2008
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι τελευταίες βουλευτικές εκλογές με το παλαιό σύστημα διεξήχθησαν στις 23 και στις 24 Απριλίου του 2008. Η εκλογή των ευγενών έγινε στις 23 Απριλίου και την επόμενη ημέρα εξελέγησαν 9 αντιπρόσωποι του λαού[19]. Συνολικά 32.000 ήταν οι ψηφίσαντες (προσέλευση 48%)[20].Οι περισσότεροι από τους φιλοδημοκρατικούς βουλευτές επανεξελέγησαν, παρότι πολλοί από αυτούς αντιμετώπισαν κατηγορίες για στάση αναφορικά με τις ταραχές στη Νουκουαλόφα που σημειώθηκαν το 2006 και είχαν ως αποτέλεσμα να κηρυχθεί η χώρα σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης.[21]
Επρόκειτο για τις τελευταίες εκλογές με το ίδιο σύστημα, καθώς δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις άρχισαν να εφαρμόζονται το 2010, που θα αλλάξουν την ισορροπία των εδρών ως εξής: 17 βουλευτές εκλέγονται από τον λαό, 9 εκλέγονται από τους ευγενείς και 4 διορίζονται από τον Βασιλέα.[22]
| Κόμματα | Ψήφοι | % | Έδρες |
|---|---|---|---|
| Κίνημα για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Δημοκρατία | 21.914 | 28,36 | 4 |
| Ανεξάρτητοι | 41.798 | 54,09 | 3 |
| Δημοκρατικό Κόμμα του Λαού | 10.798 | 13,97 | 2 |
| Paati Langafonua Tu'uloa | 2.768 | 3,58 | 0 |
| μέλη που εκλέγονται από και μεταξύ των 29 κληρονομικών ευγενών της Τόνγκα | 9 | ||
| Μέλη του Ανακτοβουλίου (διορισμένα από τον Βασιλιά) | 12 | ||
| Κυβερνήτες (διορισμένοι από τον Βασιλιά) | 2 | ||
| Σύνολο | 77.278 | 100,00 | 30 |
| Πηγή: Matangi Tonga | |||
2010
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι βουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν πρόωρα στις 25 Νοεμβρίου 2010 ήταν οι πρώτες γενικές εκλογές κατά τις οποίες τα μέλη της Βουλής εξελέγησαν από τον λαό. Το Δημοκρατικό Κόμμα των Φιλικών Νήσων, που ιδρύθηκε τον Σεπτέμβριο του 2010 με επικεφαλής τον βετεράνο φιλοδημοκρατικό πολιτικό Ακιλίσι Ποχίβα, κέρδισε 12 επί συνόλου 17 εδρών στο Κοινοβούλιο[23], ενώ οι ευγενείς εξέλεξαν 9 βουλευτές. [24]
Για πρώτη φορά η πλειοψηφία των εδρών (17 από τις συνολικά 26) στο κοινοβούλιο της Τόνγκα εξελέγησαν με καθολική ψηφοφορία, με τις υπόλοιπες 9 να προορίζονται για τους ευγενείς. Αυτό σηματοδότησε ένα σημαντικό βήμα για απομάκρυνση από την 165χρονη μοναρχική διακυβέρνηση σε μία πλήρως αντιπροσωπευτική δημοκρατία.[25] Το δίκτυο Taimi Media Network περιέγραψε το Κοινοβούλιο του 2010 ως "το πρώτο που εξελέγη με δημοκρατικό τρόπο στη χώρα".[26]
2014
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι επόμενες εκλογές διεξήχθησαν στις 27 Νοεμβρίου 2014. Το Δημοκρατικό Κόμμα Φιλικών Νήσων κέρδισε 9 έδρες και 8 οι ανεξάρτητοι. [27]
2017
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι εκλογές του 2017 διεξήχθησαν πρόωρα στις 16 Νοεμβρίου 2017 για την εκλογή των 17 από τις συνολικά 26 έδρες στη νομοθετική συνέλευση. Το Δημοκρατικό Κόμμα Φιλικών Νήσων κέρδισε 14 έδρες, αριθμός επαρκής για τον σχηματισμό αυτοδύναμης κυβέρνησης, χωρίς την υποστήριξη των ευγενών ή ανεξάρτητων.[28]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Tonga's pro-democracy movement hails assembly reform». Radio New Zealand International. 21 Απριλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2010.
- ↑ «Tonga's king to cede key powers». BBC. 29 Ιουλίου 2008.
- ↑ Πληροφορίες για την αναθεώρηση του Άρθρου 59 του Συντάγματος Αρχειοθετήθηκε 2013-08-30 στο Wayback Machine. (pdf)
- ↑ Tonga Inter-Parliamentary Union
- ↑ Campbell, Ian C. (2001). «Tonga». Στο: Nohlen, Dieter· Grotz, Florian· Hartmann, Christof. Elections in Asia and the Pacific: A Data Handbook. Volume II: South East Asia, East Asia, and the South Pacific. Oxford University Press. σελ. 820. ISBN 0-19-924959-8.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Campbell, Ian C. (2001). «Tonga». Στο: Nohlen, Dieter· Grotz, Florian· Hartmann, Christof. Elections in Asia and the Pacific: A Data Handbook. Volume II: South East Asia, East Asia, and the South Pacific. Oxford University Press. σελ. 820. ISBN 0-19-924959-8.
- ↑ «Tongan election results 1996 - 1998». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Νοεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2014.
- ↑ Tonga: Elections held in 1996 Inter-Parliamentary Union
- ↑ Nohlen, D, Grotz, F & Hartmann, C (2001) Elections in Asia: A data handbook, Volume II, p818 ISBN 0-19-924959-8
- ↑ Legislative Elections for Tonga 1999 IFES Election Guide
- ↑ James, Kerry (2002). «The Recent Elections in Tonga: Democratic Supporters Win but Does Democracy Follow?». Journal of Pacific History 37 (3): 314. doi:.
- ↑ Nohlen, D, Grotz, F & Hartmann, C (2001) Elections in Asia: A data handbook, Volume II, pp818-820 ISBN 0-19-924959-8
- ↑ James, Kerry (2002). «The Recent Elections in Tonga: Democratic Supporters Win but Does Democracy Follow?». Journal of Pacific History 37 (3): 313–322. doi:.
- ↑ James, p. 314.
- ↑ «MPs acquitted on sedition charges». The Age. 20 Μαΐου 2003. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουλίου 2008.
- ↑ «Matangi Tonga: Tongatapu by-election 5 May 2005». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2014.
- ↑ «Tonga holds by-election». Radio New Zealand International. 20 Ιουλίου 2006. Ανακτήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 2010.
- ↑ «Tongan by-election win for 'Osai Laatu». Radio New Zealand International. 21 Ιουλίου 2006. Ανακτήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 2010.
- ↑ Tonga to hold general elections in April - People's Daily Online
- ↑ «48% turnout for 2008 General Election». Matangi Tonga. 28 Απριλίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2014.
- ↑ «Pro-democracy MPs mostly returned in Tonga». Radio New Zealand. 25 Απριλίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2014.
- ↑ «Tonga heads to polls, but more slowly toward greater democracy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Απριλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2021.
- ↑ Malkin, Bonnie (2010-11-26). «King prepares to hand over powers after election in Tonga». Sydney Morning Herald (Fairfax Media). http://www.smh.com.au/world/king-prepares-to-hand-over-powers-after-election-in-tonga-20101126-18alc.html. Ανακτήθηκε στις 2010-11-26.
- ↑ «Big win for democracy party in Tonga elections». ABC News Australia. 26 Νοεμβρίου 2010.
- ↑ «Strong showing for Tonga democrats in election». BBC News (British Broadcasting Corporation). 2010-11-26. http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-11845570. Ανακτήθηκε στις 2010-11-26.
- ↑ «Absence of PM from opening of Parliament questioned». Taimi Media Network. 9 Ιουνίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2014.
- ↑ «NZ Kaniva Pacific». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ «Tongan Democrat landslide delivers numbers for Pohiva government». Asia Pacific Report. 17 Νοεμβρίου 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Νοεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2017.