Δήμοι της Κυπριακής Δημοκρατίας
Οι δήμοι αποτελούν το δεύτερο επίπεδο διοικητικής διαίρεσης της Κύπρου (μαζί με τις κοινότητες), μετά τις επαρχίες. Σήμερα η Κύπρος έχει 39 δήμους οι οποίοι λειτουργούν με βάση τον περί Δήμων νόμο του 1985.[1]
Ιστορικό
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ίδρυση των πρώτων δήμων στην Κύπρο πραγματοποιήθηκε με την έναρξη της Αγγλοκρατίας στην Κύπρο.[2][3][4] Την εποχή αυτή τα δημαρχεία αποτελούσαν τα κυριότερα όργανα της τοπικής αυτοδιοίκησης. Οι πρώτοι δήμοι που δημιουργήθηκαν ήταν οι δήμοι των πόλεων, δηλαδή οι δήμοι Λευκωσίας, Λεμεσού, Αμμοχώστου, Λάρνακας, Κερύνειας και Πάφου. Την ίδια χρονιά ιδρύθηκε και ο Δήμος Λαπήθου,
Το 1880 θεσπίστηκε νόμος που προνοούσε την έκδοση ισολογισμού και απολογισμού του εκλεγμένου δημοτικού συμβουλίου, το οποίο είχε διετή θητεία.[5] Το 1882 θεσπίστηκε νόμος για αναλογική εκπροσώπηση Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων στα δημοτικά συμβούλια. Τα Δημοτικά Συμβούλια εκλέγονταν από τους κατοίκους των δήμων κάθε τέσσερα χρόνια. Οι εκλεγμένοι δημοτικοί σύμβουλοι εξέλεγαν τον Δήμαρχο και τον Αντιδήμαρχο.[4] Μετέπειτα, οι κακές σχέσεις μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων οδήγησαν στη δημιουργία χωριστών καταλόγων, ανάλογα με τον πληθυσμό κάθε Δήμου.[4] Επιπλέον, ο νόμος προνοούσε πως ο αρμοστής είχε την εξουσία να ιδρύει ή να καταργεί δήμους μετά από αίτηση των κατοίκων μιας περιοχής.[6]
Το 1885 οι Άγγλοι καταργούν όλους του νόμους που θέσπισαν οι Οθωμανοί σχετικά με τους Δήμους. Έδωσαν το δικαίωμα στα Δημοτικά Συμβούλια να επιβάλουν τέλη και καθόρισαν τα καθήκοντα και τις εξουσίες τους.[5]
Μετά το 1908 οι εκλογές διεξάγονταν κάθε τρία χρόνια. Λόγω της Οκτωβριανής εξέγερσης του 1931, δεν πραγματοποιούνται εκλογές.[5] Τα Δημοτικά Συμβούλια διορίζονταν από τους Άγγλους έως το 1943.[4] Την χρονιά αυτή επανήρχισαν οι εκλογές λόγω της νέας πολιτικής φιλικής προσέγγισης προς τον ελληνικό πληθυσμό της Κύπρου ώστε να πολεμήσει μαζί με τους Άγγλους κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.[5][4] Οι εκλογές αναστάληκαν και πάλι το 1955 λόγω του αγώνα της ΕΟΚΑ.[5][4] Στις μέχρι τότε εκλογές δικαίωμα ψήφου είχαν μόνο οι άνδρες.[4]
Το 1960 η Κύπρος αποκτά την ανεξαρτησία της. Την 1η Ιανουαρίου 1963 καταργείται ο νόμος για τους Δήμους. Όλες οι περιοχές των Δήμων ανακηρύχθηκαν ως περιοχές διοίκησης και βελτίωσης. Καθήκοντα δημάρχων εκτελούσαν οι έπαρχοι κάθε επαρχίας. Τον Ιανουάριο του 1965, λόγω έκτακτης ανάγκης που δημιούργησε η τουρκοκυπριακή ανταρσία, ψηφίζεται νόμος για διορισμό Δημοτικών Επιτροπών. Τον Ιούνιο του 1986 τέθηκε σε εφαρμογή ο υφιστάμενος περί Δήμων νόμος του 1985, με βάση των οποίων πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες Δημοτικές Εκλογές στην Κυπριακή Δημοκρατία. Πλέον ο Δήμαρχος εκλεγόταν από τους δημότες και όχι από το Δημοτικό Συμβούλιο.[5] Με βάση αυτό το νόμο ιδρύθηκαν την 1η Ιουνίου 1986 έντεκα νέοι δήμοι. Τα επόμενα χρόνια ιδρύθηκαν ακόμη 12 δήμοι. Οι υπόλοιποι 16 δήμοι είχαν ιδρυθεί πριν την ανεξαρτησία της Κύπρου (και συνεπώς πριν τη ψήφιση του νέου νόμου), με εξαίρεση τον Δήμο Λύσης που ιδρύθηκε το 1962. Οι 16 αυτοί προϋπάρχοντες δήμοι εξαιρούνται από τα κριτήρια που τέθηκαν για τη δημιουργία νέου δήμου ή για την κατάργηση δήμου.[1]
Προϋποθέσεις για δημιουργία δήμου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το δεύτερο επίπεδο διοικητικής διαίρεσης της Κύπρου αποτελούν οι δήμοι και οι κοινότητες. Με βάση τον περί Δήμων νόμο, μία κοινότητα μπορεί να μετεξελιχθεί σε δήμο αν:[7][1]
- έχει πληθυσμό πέραν των 5000 κατοίκων
- εφόσον έχει πληθυσμό πέραν των 5000 κατοίκων, αν το Υπουργικό Συμβούλιο κρίνει ότι έχει την οικονομική δυνατότητα να λειτουργεί ως δήμος
Εφόσον μια κοινότητα πληροί τα πιο πάνω κριτήρια, απαιτείται τοπικό δημοψήφισμα ώστε να ανακηρυχθεί σε δήμο.[7][1]
Ωστόσο, πριν την θέσπιση νομοθεσίας της υφιστάμενης νομοθεσίας το 1985, υπήρχαν ήδη κάποιοι δήμοι. Οι δήμοι αυτοί μπορεί να μην πληρούσαν το 1985 ή να μην πληρούν σήμερα το κριτήριο του πληθυσμού πέραν το 5000 κατοίκων, ωστόσο δεν καταργήθηκαν ή δεν καταργούνται με βάση της διατάξεις του νόμου, αφού εξαιρούνται στο σημείο αυτό από τη νομοθεσία.[1]
Κατεχόμενοι δήμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, η διοικητική έκταση εννέα δήμων της Κύπρου καταλήφθηκε από τον τουρκικό στρατό. Λόγω αυτού, οι δήμοι αυτοί δεν ασκούν πλέον τις συνηθισμένες δημοτικές εξουσίες και αρμοδιότητες. Ωστόσο, διατηρούν τη νομική τους υπόσταση και έχουν την έδρα τους στις περιοχές που ελέγχονται από την Κυπριακή Δημοκρατία.[7]
Δήμαρχος και δημοτικά συμβούλια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι Δήμαρχοι και τα Δημοτικά Συμβούλια εκλέγονται απευθείας από τους πολίτες, μέσω των δημοτικών εκλογών, για πενταετή θητεία.[7][1] Οι εκλογές πραγματοποιούνται Δεκέμβριο και το νέο εκλεγμένο Δημοτικό Συμβούλιο αναλαμβάνει καθήκοντα την 1η Ιανουαρίου.[1] Το Δημοτικό Συμβούλιο διορίζει από τα μέλη του τη διαχειριστική επιτροπή. Οι πίνακες που ακολουθούν παρουσιάζουν τα καθήκοντα του δημάρχου και της διαχειριστικής επιτροπής.[7][1]
| Δήμαρχος | Διαχειριστική επιτροπή (δημοτικό συμβούλιο) |
|---|---|
| εκπροσωπεί το Δήμο ενώπιον οποιασδήποτε Αρχής της Δημοκρατίας | ετοιμασία των προϋπολογισμών του Δήμου, της ετήσιας έκθεσης και των ετήσιων λογαριασμών |
| προεδρεύει των συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου, της Διαχειριστικής Επιτροπής και οποιασδήποτε άλλης Δημοτικής Επιτροπής | παροχή βοήθειας και συμβουλών στον Δήμαρχο κατά την άσκηση των εξουσιών και την εκτέλεση των καθηκόντων του |
| εκτελεί τις αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου | συντονισμός του έργου των διαφόρων επιτροπών που διορίζονται από το συμβούλιο |
| προΐσταται όλων των υπηρεσιών του Δήμου, τις οποίες καθοδηγεί, κατευθύνει και ελέγχει | εκτέλεση οποιωνδήποτε άλλων καθηκόντων που ανατίθενται σ΄αυτήν από το Δημοτικό Συμβούλιο ή τον Δήμαρχο |
Αρμοδιότητες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σύμφωνα με την νομοθεσία, οι κύριες αρμοδιότητες των δήμων της Κύπρου είναι:[7]
- κατασκευή, συντήρηση και φωτισμός των δρόμων
- συλλογή, απόθεση και επεξεργασία των σκουπιδιών
- προστασία και βελτίωση του περιβάλλοντος και της καλής εμφάνισης του Δήμου
- κατασκευή, βελτίωση και συντήρηση πάρκων και χώρων πρασίνου και προστασία της δημόσια υγείας
- προώθηση των τεχνών, της παιδείας, του αθλητισμού και των κοινωνικών υπηρεσιών.
Επιπλέον, οι δήμοι μπορούν να ονομάζουν οδούς, να εκδίδουν άδειες οικοδομής[8] και πολεοδομικές άδειες[9], να τελούν πολιτικούς γάμους[10] ενώ είναι και συναρμόδιοι για το αποχετευτικό σύστημα της περιοχής τους[11].
Έσοδα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα έσοδα των δήμων προέρχεται από:[7]
- δημοτικές φορολογίες
- τέλη και δικαιώματα (επαγγελματικές άδειες, τέλος ακίνητης ιδιοκτησίας, τέλη διανυκτέρευσης σε ξενοδοχεία, δικαιώματα έκδοσης αδειών, τέλη αποκομιδής σκυβάλων, πρόστιμα)
- κρατικές χορηγίες (το κράτος επιχορηγεί έργα υποδομής των δήμων)
Οι ετήσιοι προϋπολογισμοί των δήμων υποβάλλονται στους Έπαρχους, ο οποίος τους μεταφέρει στο Υπουργικό Συμβούλιο για έγκριση. Οι λογαριασμοί των δήμων υπόκεινται σε ετήσιο έλεγχο από το Γενικό Ελεγκτή της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Δείτε ακόμη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Διοικητική διαίρεση της Κυπριακής Δημοκρατίας
- Κατάλογος δήμων της Κυπριακής Δημοκρατίας
- Ένωση Δήμων Κύπρου
- Δημοτικές εκλογές Κύπρου
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 «Ο περί Δήμων Νόμoς τoυ 1985 - 111/1985». www.cylaw.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Ιανουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 1 Δεκεμβρίου 2018.
- ↑ «Τουρκοκύπριοι στο Δημοτικό Συμβούλιο Λεμεσού». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουλίου 2018.
- ↑ «Δήμαρχοι Λεμεσού: Χριστόδουλος Καρύδης». www.foni-lemesos.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουλίου 2018.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 «Ιστορία». www.famagusta.org.cy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2018.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Αλέξης, Μιχαηλίδης. «Ιστορία του Δήμου Λάρνακας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2018.
- ↑ «Πότε ιδρύθηκε ο Δήμος Μόρφου». 2017-03-16. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-09-07. https://web.archive.org/web/20180907001320/https://www.newsbomb.com.cy/kypros/story/682525/pote-idrythike-o-dimos-morfoy-tosoi-antres-moysoylmanoi-katoikoysan-tote-stin-perioxi-eggrafa. Ανακτήθηκε στις 2018-09-07.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 «Επαρχιακές Διοικήσεις - Ιστορικό». www.moi.gov.cy. Υπουργείο Εσωτερικών. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2017.
- ↑ «Ο περί Ρυθμίσεως Οδών και Οικοδομών Νόμος - ΚΕΦ.96». www.cylaw.org. Ανακτήθηκε στις 1 Δεκεμβρίου 2018.
- ↑ «Ο περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμος του 1972 - 90/1972». www.cylaw.org. Ανακτήθηκε στις 1 Δεκεμβρίου 2018.
- ↑ «Ο περί Γάμου Νόμος του 2003 - 104(I)/2003». www.cylaw.org. Ανακτήθηκε στις 1 Δεκεμβρίου 2018.
- ↑ «Ο περί Αποχετευτικών Συστημάτων Νόμος του 1971 - 1/1971». www.cylaw.org. Ανακτήθηκε στις 1 Δεκεμβρίου 2018.
