Γιώργος Φωτιάδης

Ο Γιώργος Φωτιάδης (1872-1909) ήταν Έλληνας λογοτέχνης που ασχολήθηκε με το δοκίμιο, το μυθιστόρημα και τη συγγραφή θεατρικών έργων^[1].

Γεννήθηκε το 1872 στην Κρώμνη Χαλδίας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ήταν το τέταρτο από τα πέντε παιδιά των Κωνσταντίνου και Ζ��φίρας Φωτιάδη. Αφού τελείωσε το δημοτικό στη γενέτειρά του στη συνέχεια φοίτησε στο Γυμνάσιο Τραπεζούντας από το οποίο εξήλθε παιδαγωγός^[2]. Στη συνέχεια λόγω οικονομικών προβλημάτων μετανάστευσε στο Μπατούμι όπου εργάστηκε σε ιδιωτική επιχείρηση. Αργότερα κατάφερε να συνεχίσει τις σπουδές του φοιτώντας πρώτα στο Φροντιστήριο Τραπεζούντας και έπειτα στη νομική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών από όπου αποφοίτησε με άριστα το 1896. Το επόμενο έτος πολέμησε ως εθελοντής στον ελληνοτουρκικό πόλεμο όπου μάλιστα τραυματίστηκε^[2].

Το 1898 επέστρεψε στην Τραπεζούντα και την επόμενη χρονιά μετανάστευσε εκ νέου στο Μπατούμι όπου εγκαταστάθηκε μόνιμα μετά από ένα σύντομο και άτυχο επαγγελματικό πέρασμα από τη Μόσχα και την Αγία Πετρούπολη που συν τοις άλλοις επιβάρυνε και την υγεία του. Στο Μπατούμ άσκησε αρχικά τη δικηγορία την οποία όμως εγκατέλειψε γρήγορα απογοητευμένος και προσλήφθηκε στην επιχείρηση Έλληνα εμπόρου, ασχολούμενος παράλληλα με τη λογοτεχνία. Πέθανε στις 2 Ιανουαρίου του 1909 στο Αχαλτσύχ της σημερινής Γεωργίας από φυματίωση^[2].

Ο Φωτιάδης ασχολήθηκε από νεαρή ηλικία με τη λογοτεχνία γράφοντας αρχικά ποιήματα τα οποία δημοσίευσε με φιλολογικό ψευδώνυμο στην εφημερίδα Αστήρ του Πόντου^[2]. Το ίδιο χρονικό διάστημα έγραψε και κάποια θεατρικά έργα που παίχτηκαν από μαθητές σχολείων της Τραπεζούντας σε δική του σκηνοθεσία. Μετά από χρόνια, όταν ήταν πια μόνιμα εγκατεστημένος στη Γεωργία ασχολήθηκε εκ νέου με τη λογοτεχνία γράφοντας τα σπουδαιότερα από τα έργα του. Αν και έγραψε γύρω στα είκοσι έργα από αυτά σώζονται ολόκληρα μόνο τα θεατρικά «Η προξενεία», «Τα σκοτάδια» και τα «Τα μισόφωτα» ενώ το τελευταίο του πόνημα με τίτλο «Το φως» έμεινε ανολοκλήρωτο εξαιτίας του πρόωρου θανάτου του^[2].

Από όλη τη λογοτεχνική παραγωγή του Φωτιάδη, το σημαντικότερο έργο του είναι «Τα σκοτάδια», γνωστό και ως «Λαζάραγας»^[2][3][4]. Γράφτηκε την ποντιακή διάλεκτο^[4][5], θεωρείται το πρώτο ελληνικό αντικαπιταλιστικό θεατρικό^[6] και παίχτηκε για πρώτη φορά λίγο καιρό πριν ο συγγραφέας του πεθάνει, αποκτώντας μεγάλη απήχηση^[7] και προβολή κυρίως μετά την εγκαθίδρυση της ΕΣΣΔ.

Η ιδεολογία του Φωτιάδη διαμορφώθηκε μέσα από την επιρροή που του άσκησαν τα ρεύματα του σοσιαλισμού και του δημοτικισμού που συνάντησε κατά την παραμονή του στην Ελλάδα σε συνδυασμό με τις επαναστατικές ιδέες που κυριαρχούσαν στη Ρωσία των αρχών του 20ού αιώνα και οδήγησαν στην αποτυχημένη εξέγερση του 1905, την οποία υποστήριξε και ο ίδιος ως μενσεβίκος ενώ λίγο καιρό αργότερα προσήλθε στις τάξεις των μπολσεβίκων. Παράλληλα είχε διαμορφώσει αντιπολεμικές και ρομαντικές απόψεις^[5].

Ο Φωτιάδης συνέβαλε αποφασιστικά στη διάδοση των σοσιαλιστικών ιδεών στον Πόντο και επηρέασε αρκετούς διανοούμενους που μετά το 1918 αναγκάστηκαν να καταφύγουν στη Ρωσία λόγω της επιστροφής των εδαφών του ανατολικού Πόντου στην Τουρκία^[8]. Παράλληλα θεωρείται σημαντική μορφή της ελληνικής λογοτεχνίας της Σοβιετικής Ένωσης^[9].