ton

Cymraeg

Wicipedia

Mae gan Wicipedia erthygl ar:

ton

Cynaniad

/tɔn/

Geirdarddiad

Cymraeg Canol tonn o’r Gelteg *tundā o’r gwreiddyn Indo-Ewropeg *(s)teud- ‘gwthio, curo, gyrru’, fel yn cystudd, neu o’r Gelteg *tusnā o’r gwreiddyn *teu̯h₂- ‘(ym)chwydd’, fel yn tyfu.^[1]^[2] Cymharer â’r Gernyweg tonn ‘ton’, y Llydaweg tonn ‘moryn, caseg fôr’ a’r Wyddeleg tonn ‘ton’.

Enw

ton b (lluosog: tonnau)

Aflonyddwch symudol mewn gwastadedd corff o ddŵr.
(ffiseg) Aflonyddwch symudol mewn gwastadedd egni maes.
Croen ar wyneb y tir h.y. tir sydd wedi magu croen am nad yw wedi aredig ers blynyddoedd. Mae i raddau yn gyfyngedig i dde-ddwyrain Cymru. Ceir mewn enwau lleoedd fel Ton-Du, Ton-teg, Tonypandy a Tonyrefail.

Termau cysylltiedig

tarddeiriau: di-don, tonnell, tonni, tonnog
meicrodon
cyfansoddeiriau: blaendon, tonbaced, tondiwb, tonfecaneg, tonfedd, tonfesurydd, tonfudiant, tonffurf, tonffwythiant, tonleolwr, tonrif, tonystod

Cyfieithiadau

Almaeneg: Welle b
Cernyweg: tonn b
Eidaleg: onda b
Ffrangeg: 1. vague b; 2. onde b
Gaeleg yr Alban: tonn g
Groeg: κύμα (kíma) d
Gwyddeleg: tonn b
Iseldireg: golf g

Llydaweg: gwagenn b
Pwyleg: fala b
Saesneg: wave
Sbaeneg: ola b

Cyfeiriadau

↑ Ranko Matasović: Etymological dictionary of Proto-Celtic, d.g. ‘*tunda-’, Leiden: Brill, 2009, tud. 394.
↑ Nicholas Zair: The reflexes of the Proto-Indo-European laryngeals in Celtic, Leiden: Brill, 2012, tud. 155.

[1] Ranko Matasović: Etymological dictionary of Proto-Celtic, d.g. ‘*tunda-’, Leiden: Brill, 2009, tud. 394.

[2] Nicholas Zair: The reflexes of the Proto-Indo-European laryngeals in Celtic, Leiden: Brill, 2012, tud. 155.

[1]