Neidio i'r cynnwys

Niwcleotid

Oddi ar Wicipedia
Strwythur ATP
Bas Nitrogen Ribonucleosid Deoxyribonucleosid
Chemical structure of adenine
Adenin
Chemical structure of adenosine
Adenosin
A
Chemical structure of deoxyadenosine
Deoxiadenosin
dA
Chemical structure of guanine
Gwanin
Chemical structure of guanosine
Gwanosin
G
Chemical structure of deoxyguanosine
Deoxigwanosin
dG
Chemical structure of thymine
Thymin
Chemical structure of 5-methyluridine
5-Methyluridin
m5U
Chemical structure of thymidine
Thymidin
dT
Chemical structure of uracil
Wracil
Chemical structure of uridine
Wridin
U
Chemical structure of deoxyuridine
Deoxiwridin
dU
Chemical structure of cytosine
Cytosin
Chemical structure of cytidine
Cytidin
C
Chemical structure of deoxycytidine
Deoxicytidin
dC

Dosbarth o folecylau cemeg organig a biocemeg yw'r niwcleotidau. Fe'i enwir ar ôl cnewyllyn celloedd (nucleus), oherwydd presenoldeb polymerau ohonynt yn yr organnyn hwnnw ar ffurf DNA ac RNA (yr asidau niwclëig). Dim ond niwcleotidau sydd yn macro-molecylau'r asidau niwclëig, ond hefid ceir niwcleotidau yn rhan o nifer o fiocemegolion eraill, megis NAD a CoA.

Cyfansoddir pob niwleotid o dair rhan[1].

Yn unigol gelwir hwynt yn mononiwcleoditau. Oligoniwcleotidau a pholyniwcleotidau yw'r termau ar gyfer y polymerau. Gelwir y molecylau cyfatebol heb y ffosffad yn niwcleosidau.

A (mono)niwcleotidau mwyaf cyffredin yn y gell yw ATP (adenosin triffosffad) ac ADP  (adenosin deuffosffad). Y rhain sydd wrth wraidd un o brif gyfundrefnau egnibiocemeg.

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. Michael Kent (cyf Lynwen Rees Jones) (2005) Bioleg Uwch. Oxford/CBAC (tud 36)