Hizb al-Nahda

Hizb al-Nahda
Enghraifft o'r canlynol	plaid wleidyddol
Idioleg	Democratiaeth Islamaidd, Ceidwadaeth, rhyddfrydiaeth economaidd
Rhan o	Clymblaid 18 Hydref dros Hawl a Rhyddid, Troika
Dechrau/Sefydlu	14 Ionawr 2011
Sylfaenydd	Rached Ghannouchi, Hmida Ennaifer, Abdelfattah Mourou
Pencadlys	Tiwnisia
Gwladwriaeth	Tiwnisia
	Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Erthygl am y blaid wleidyddol yw hon; am y mudiad diwylliannol gweler al-Nahda.

Plaid wleidyddol Islamig yn Nhiwnisia yw Hizb al-Nahda neu Hizb Ennahda (Arabeg النهضة "Plaid y Dadeni"; Ffrangeg, Parti de la Renaissance). Ei llywydd presennol yw Rached Ghannouchi. Er mai al-Nahda yw'r enw Arabeg safonol, cyfeirir ati yn Nhiwnisia wrth y ffurf Arabeg llafar Tiwnisaidd, sef En-Nadha (Ennadha) neu "Nahda".

Hanes

Cafodd y blaid ei sefydlu yn wreiddiol dan yr enw Action islamique, wedyn newidiodd ei henw i Fudiad y Tuedd Islamig, ac wedyn yn 1989 i Hizb al-Nahda.^[1] Er iddynt ar y dechrau arddel syniadau Sayyid Qutb a Maududi, o'r 1980au ymlaen dechreuasant eu disgrifio eu hunain fel "plaid Islamig gymhedrol". Dywedant eu bod o blaid democratiaeth a ffurf "Diwnisaidd" ar Islamiaeth a fyddai'n cydnabod lluosogaeth wleidyddol. Galwant hefyd am drafod gyda'r Gorllewin. Fodd bynnag, maent yn gwrthod syniadau arferol y Gorllewin am natur democratiaeth ryddfrydig ac am weld cyfansoddiad gwaelodol Islamaidd yn lle'r un seciwlar presennol yn Nhiwnisia. Mae rhai wedi cyhuddo un o'i phrif arweinwyr, Rashid Al-Ghannushi, o fod a hanes o gefnogi trais, ac eto y prif gyhuddiad yn ei erbyn gan llywodraeth Tiwnisia oedd trefnu plaid wleidyddol anghyfreithlon.

Ar ddiwedd y 1980au a dechrau'r ddegawd olynol cyhoeddai'r blaid bapur newydd anghyfreithlon, Al-Fajr. Cafodd golygydd Al Fajr, Hamadi Jebali, ei ddeddfrydu i 16 mlynedd o garchar yn 1992 am berthyn i grŵp gwaharddedig ac am "gynllwynio trais gyda'r bwriad o newid natur y wladwriaeth." Caniatawyd i aelodau o en-Nahda sefyll yn etholiadau 1989 ond cafodd y mudiad ei wahardd yn llwyr yn 1991. Credir fod yr orsaf teledu Arabeg El Zeitouna yn gysylltiedig ag al-Nahda.

Cafodd canoedd o aelodau a chefnogwyr y blaid eu harestio a charcharu. Ar 27 Chwefror 2006, fel rhan o amnesti cyffredinol i garcharorion gwleidyddol, rhyddhawyd nifer o'r carcharorion hyn ar orchymyn Zine Abedine Ben Ali, Arlywydd Tiwnisia.^[2]

Llywodraeth

Yn dilyn Chwyldro Tiwnisia, dychwelodd Ghannouchi o alltudiaeth dramor a daeth en-Nahda yn rym pwysig yng ngwleidyddiaeth y wlad. Yn wyneb natur ranedig y pleidiau seciwlar niferus, enillodd en-Nahda yr etholiad cyntaf i'w gynnal ar ôl cwymp Ben Ali a ffurfiodd lywodraeth leiafrifol. Cafwyd cyfnod helbulus gyda streiciau a phrotestiadau gan y Chwith seciwlar a'r undebau llafur yn erbyn polisiau islamaidd ceidwadol en-Nahda.

Cyfeiriadau

↑ Columbia World Dictionary of Islamism, Olivier Roy a Antoine Sfeir, gol., 2007, tt.354-5
↑ Erthygl ar www.nawaat.org^{[dolen farw]}

Dolenni allanol

(Arabeg) Gwefan swyddogol al-Nahda Archifwyd 2011-12-22 yn y Peiriant Wayback
(Saesneg) erthygl gan MERIA Archifwyd 2005-10-23 yn y Peiriant Wayback
(Saesneg) Erthygl gan Emmanuel Sivan Ffeil PDF

[1] Columbia World Dictionary of Islamism, Olivier Roy a Antoine Sfeir, gol., 2007, tt.354-5

[2] Erthygl ar www.nawaat.org^{[dolen farw]}

[1]