Confensiwn Stockholm ar Lygryddion Organig Parhaus
 | |
 | |
| Enghraifft o'r canlynol | cytundeb  |
|---|---|
| Dyddiad | 22 Mai 2001 |
| Lleoliad | Stockholm |
 | |
| Gwefan | http://pops.int |
Mae Confensiwn Stockholm ar Lygryddion Organig Parhaus yn gytundeb amgylcheddol rhyngwladol, a lofnodwyd ar 22 Mai 2001 yn Stockholm ac sy'n weithredol ers 17 Mai 2004. Ei nod yw dileu neu gyfyngu ar gynhyrchu a defnyddio llygryddion organig parhaus (POPs).
Hanes
[golygu | golygu cod]Ym 1995, galwodd Cyngor Llywodraethu Rhaglen Amgylcheddol y Cenhedloedd Unedig (UNEP) am gamau byd-eang i gael eu cymryd ar POPs, a ddiffiniwyd ganddo fel "sylweddau cemegol sy'n parhau yn yr amgylchedd, yn bio-gronni trwy'r we fwyd, ac yn peri risg o achosi effeithiau andwyol i iechyd dynol a'r amgylchedd".
Yn dilyn hyn, paratôdd y Fforwm Rhynglywodraethol ar Ddiogelwch Cemegol (IFCS) a'r Rhaglen Ryngwladol ar Ddiogelwch Cemegol (IPCS) asesiad o'r 12 troseddwr gwaethaf, a elwir ar lafar, 'y dwsin budr'.
Cyfarfu'r INC bum gwaith rhwng Mehefin 1998 a Rhagfyr 2000 i ymhelaethu ar y confensiwn, a mabwysiadodd y cynrychiolwyr Gonfensiwn Stockholm ar POPs yng Nghynhadledd y Cyfarfod Llawn a gynullwyd rhwng 22 a 23 Mai 2001 yn Stockholm, Sweden. Cwblhawyd y trafodaethau ar gyfer y confensiwn ar 23 Mai 2001 yn Stockholm. Daeth y confensiwn i rym ar 17 Mai 2004 gyda chadarnhad cychwynnol gan 128 o bartïon a 151 o lofnodwyr. Mae cyd-lofnodwyr yn cytuno i wahardd naw o'r dwsin o gemegau budr, i gyfyngu ar y defnydd o DDT i reoli malaria, a chyfyngu ar gynhyrchu deuocsinau a ffwran yn anfwriadol.
Mae partïon i’r confensiwn wedi cytuno ar broses lle gellir adolygu cyfansoddion gwenwynig parhaus a’u hychwanegu at y confensiwn, os ydynt yn bodloni meini prawf penodol ar gyfer dyfalbarhad a bygythiad trawsffiniol. Cytunwyd ar y set gyntaf o gemegau newydd i’w hychwanegu at y confensiwn mewn cynhadledd yng Ngenefa ar 8 Mai 2009.
O fis Medi 2022, roedd 186 o bartïon i'r confensiwn (185 o daleithiau a'r Undeb Ewropeaidd). Mae gwledydd nodedig nad ydynt wedi cadarnhau yn cynnwys yr Unol Daleithiau, Israel, a Malaysia.
Mabwysiadwyd Confensiwn Stockholm i ddeddfwriaeth yr UE yn Rheoliad (CE) Rhif 850/2004.[1] Yn 2019, disodlwyd yr olaf gan Reoliad (UE) 2019/1021.[2]
Crynodeb o'r darpariaethau
[golygu | golygu cod]Mae elfennau allweddol y Confensiwn yn cynnwys y gofyniad bod gwledydd datblygedig yn darparu adnoddau ariannol newydd ac ychwanegol a mesurau i ddileu cynhyrchu a defnyddio POPs a gynhyrchir yn fwriadol, dileu POPs a gynhyrchir yn anfwriadol lle bo’n ymarferol, a rheoli a gwaredu gwastraff POPs mewn modd amgylcheddol gadarn. Mae'n darparu hefyd ar gyfer nodi POPs newydd, heb eu creu.
Sylweddau rhestredig
[golygu | golygu cod]I ddechrau, roedd deuddeg cemegyn gwahanol ("y dwsin budr") wedi'u rhestru mewn tri chategori. Rhestrwyd dau gemegyn, hecsachlorobensen a deuffenylau polyclorinedig, yn y ddau gategori A ac C.[3] Ar hyn o bryd, rhestrir pum cemegyn yn y ddau gategori.
| Annex | Chemical | CAS number | Year of listing decision | Specific exemptions or acceptable purposes | |
|---|---|---|---|---|---|
| Production | Use | ||||
| A: Dilead | Aldrin | 309-00-2 | 2001 | none | none |
| A: Dilead | α-Hexachlorocyclohexane | 319-84-6 | 2009 | none | none |
| A: Dilead | β-Hexachlorocyclohexane | 319-85-7 | 2009[4] | none | none |
| A: Dilead | Chlordane | 57-74-9 | 2001< | none | none |
| A: Dilead | Chlordecone | 143-50-0 | 2009 | none | none |
| A: Dilead | Decabromodiphenyl ether | 1163-19-5 | 2017 | As allowed for the parties listed in the Register | Vehicles, aircraft, textile, additives in plastic housings etc., polyurethane foam for building insulation |
| B: Cyfyngiad | DDT | 50-29-3 | 2001 | Production for the specified uses | Disease vector control |
| A: Dilead | Dicofol | 115-32-2 | 2019 | none | none |
| A: Dilead | Dieldrin | 60-57-1 | 2001 | none | none |
| A: Dilead | Endosulfan | 115-29-7, 959-98-8, 33213-65-9 | 2011 | As allowed for the parties listed in the Register of specific exemptions | Crop-pest complexes |
| A: Dilead | Endrin | 72-20-8 | 2001 | none | none |
| A: Dilead | Heptachlor | 76-44-8 | 2001 | none | none |
| A: Dilead | Hexabromobiphenyl | 36355-01-8 | 2009 | none | none |
| A: Dilead | Hexabromocyclododecane | 25637-99-4, 3194-55-6, 134237-50-6, 134237-51-7, 134237-52-8 | 2013[5] | As allowed by the parties listed in the Register of specific exemptions | Expanded polystyrene and extruded polystyrene in buildings |
| A: Dilead | Hexabromodiphenyl ether and heptabromodiphenyl ether | various | 2009 | none | Recycling under certain conditions |
| A: Dilead C: Cynnyrch anfwriadol |
Hexachlorobenzene | 118-74-1 | 2001 | none | none |
| A: Dilead C: Cynnyrch anfwriadol |
Hexachlorobutadiene | 87-68-3 | 2015 | none | none |
| A: Dilead | Lindane | 58-89-9 | 2009 | none | Human health pharmaceutical for control of head lice and scabies as second line treatment |
| A: Dilead | Mirex | 2385-85-5 | 2001 | none | none |
| A: Dilead C: Cynnyrch anfwriadol |
Pentachlorobenzene | 608-93-5 | 2009 | none | none |
| A: Dilead | Pentachlorophenol and its salts and esters | various | 2015 | Production for the specified uses | Utility poles and cross-arms
|
| A: Dilead | Perfluorohexane sulfonic acid (PFHxS), its salts and PFHxS-related compounds | various | 2022[6] | none | none |
| A: Dilead | Perfluorooctanoic acid (PFOA), its salts and PFOA-related compounds | various | 2019 | Production for the specified uses, with the exception of fire-fighting foams | various |
| B: Cyfyngiad | Perfluorooctane sulfonic acid (PFOS), its salts and perfluorooctane sulfonyl fluoride | various | 2009 | Production for the specified uses | Hard metal plating, insect baits for control of leaf-cutting ants, fire-fighting foams |
| A: Dilead C: Cynnyrch anfwriadol |
Polychlorinated biphenyls (PCBs) | various | 2001 | none | none |
| C: Cynnyrch anfwriadol | ibenzodioxinsau a adibenzofurans (PCDD/PCDF) | various | 2001 | – | – |
| A: Dilead C: Cynnyrch anfwriadol |
Naphthalen polyclorinedig | various | 2015 | Production for the specified uses | Production of polyfluorinated naphthalenes, including octafluoronaphthalene |
| A: Dilead | Tetrabromodiphenyl ether a pentabromodiphenyl ether | various | 2009 | none | Recycling under certain conditions |
| A: Dilead | Paraffin chlorinedig (C10–13; cynnwys y clorin > 48%) | 85535-84-8, 68920-70-7, 71011-12-6, 85536-22-7, 85681-73-8, 108171-26-2 | 2017 | Production for the specified uses | Additives in transmission belts, rubber conveyor belts, leather, lubricant additives, tubes for outdoor decoration bulbs, paints, adhesives, metal processing, plasticizers |
| A: Dilead | Toxaphene | 8001-35-2 | 2001 | none | none |
Beirniadaeth
[golygu | golygu cod]Er bod rhai beirniaid wedi honni bod y cytundeb yn gyfrifol am y nifer parhaus o farwolaethau o falaria, mewn gwirionedd mae'r cytundeb yn caniatáu'n benodol i iechyd y cyhoedd ddefnyddio DDT ar gyfer rheoli mosgitos (fector y malaria).[7][8][9] Mae yna hefyd ffyrdd o atal llawer o DDT rhag cael ei fwyta trwy ddefnyddio rheolyddion malaria eraill fel sgriniau pwrpasol ar ffenestri. Cyn belled â bod mesurau penodol yn cael eu cymryd, megis defnyddio DDT dan do, yna gellir defnyddio'r swm cyfyngedig o DDT mewn modd rheoledig.[10] O safbwynt gwlad sy'n datblygu, mae diffyg data a gwybodaeth am ffynonellau, datganiadau, a lefelau amgylcheddol POPs yn rhwystro trafodaethau ar gyfansoddion penodol, ac yn dangos bod angen mawr am ragor o ymchwil.[11][12]
Confensiynau cysylltiedig a thrafodaethau parhaus eraill ynghylch llygredd
[golygu | golygu cod]- Confensiwn Rotterdam ar y Weithdrefn Caniatâd Gwybodus Ymlaen Llaw ar gyfer Cemegau a Phlaladdwyr Peryglus Penodol mewn Masnach Ryngwladol
- Confensiwn ar Lygredd Aer Trawsffiniol Hirdymor (CLRTAP)
- Confensiwn Basel ar Reoli Symudiadau Trawsffiniol o Wastraffoedd Peryglus a'u Gwaredu
- Confensiwn Minamata ar Fercwri
- Fforwm Rhynglywodraethol ar Ddiogelwch Cemegol (IFCS)
- Dull Strategol o Reoli Cemegau Rhyngwladol (SAICM)
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ "REGULATION (EC) No 850/2004 OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 29 April 2004 on persistent organic pollutants and amending Directive 79/117/EEC". Europa (web portal). Cyrchwyd 12 April 2018.
- ↑ "REGULATION (EU) 2019/1021 OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 20 June 2019 on persistent organic pollutants (recast)". Europa (web portal). 25 June 2019. Cyrchwyd 27 September 2019.
- ↑ Secretariat of the Stockholm Convention. "Measures to reduce or eliminate POPs" (PDF). Geneva. Cyrchwyd 12 June 2009.
- ↑ Governments unite to step-up reduction on global DDT reliance and add nine new chemicals under international treaty, Pressecommuniqué, 8 Mai 2009.
- ↑ "HBCD". chm.pops.int. Cyrchwyd 2019-06-26.
- ↑ "Report of main proceedings for 9 June 2022".
- ↑ Curtis, C. F. (2002), "Should the use of DDT be revived for malaria vector control?", Biomedica 22 (4): 455–61, doi:10.7705/biomedica.v22i4.1171, PMID 12596442.
- ↑ 10 Things You Need to Know about DDT Use under The Stockholm Convention, World Health Organization, 2005, http://www.chem.unep.ch/DDT/documents/WHO_10thingsonDDT.pdf.
- ↑ Bouwman, H. (2003), "POPs in southern Africa", Handbook of Environmental Chemistry. Vol. 3O: Persistent Organic Pollutants, pp. 297–320, http://192.129.24.144/licensed_materials/0698/bibs/3003o/3003o0297.htm.
- ↑ World Health Organization. Global Malaria Programme (2011). "The use of DDT in malaria vector control : WHO position statement". Geneva: World Health Organization. Cyrchwyd 11 November 2016.
- ↑ Bouwman, H. (2004), "South Africa and the Stockholm Convention on Persistent Organic Pollutants", S. Afr. J. Sci. 100 (7/8): 323–28
- ↑ Porta M.; Zumeta E (2002). "Implementing the Stockholm treaty on POPs [Editorial"]. Occupational & Environmental Medicine 59 (10): 651–652. doi:10.1136/oem.59.10.651. PMC 1740221. PMID 12356922. http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=1740221.
Darllen pellach
[golygu | golygu cod]- Chasek, Pam, David L. Downie, a JW Brown (2013). Gwleidyddiaeth Amgylcheddol Fyd-eang, 6ed Argraffiad, Boulder: Westview Press.
- Downie, D., Krueger, J. a Selin, H. (2005). "Polisi Byd-eang ar gyfer Cemegau Gwenwynig", yn R. Axelrod, D. Downie a N. Vig (gol. ) Yr Amgylchedd Byd-eang: Sefydliadau, y Gyfraith a Pholisi, 2il Argraffiad, Washington: Gwasg CQ.
- Downie, David a Jessica Templeton (2013). "Llygryddion Organig Parhaus." Llawlyfr Gwleidyddiaeth Amgylcheddol Fyd-eang Routledge . Efrog Newydd: Routledge.
- Porta, M., Gasull, M., López, T., Pumarega, J. Dosbarthiad crynodiadau gwaed o lygryddion organig parhaus mewn samplau cynrychioliadol o'r boblogaeth gyffredinol. Rhaglen Amgylcheddol y Cenhedloedd Unedig – Canolfan Weithgaredd Ranbarthol ar gyfer Cynhyrchu Glanach (CP/RAC) Cyhoeddiad Technegol Blynyddol 2010, cyf. 9, tt. 24–31 ( PDF ).
- Selin, H. (2010). Llywodraethu Byd-eang Cemegau Peryglus: Heriau Rheolaeth Aml-lefel, Caergrawnt: The MIT Press.