Coesyn brau moresg
| Coesyn brau moresg Psathyrella ammophila
| |
|---|---|
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Fungi |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Agaricales |
| Teulu: | Psathyrellaceae |
| Genws: | Psathyrella[*] |
| Rhywogaeth: | Psathyrella ammophila |
| Enw deuenwol | |
| Psathyrella ammophila | |
Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Psathyrellaceae yw'r Coesyn brau moresg (Lladin: Psathyrella ammophila; Saesneg: Dune Brittlestem).[1] 'Y Coesynnau Brau' yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. Mae 'brau' yn groes i 'gwydn' h.y. 'gwan' neu 'fregus'. Mae'r teulu Psathyrellaceae yn gorwedd o fewn urdd yr Agaricales.
Mae'r rhywogaeth hon hefyd i'w chanfod yn byw ar dwyni glan y môr, yng Nghymru.[2]
Lliw sborau'r fadarchen hon yw blackish-brown. Gelwir y rhan oddi tan y capan yn hadbilen (neu'n 'hymeniwm') a cheir sawl math: arwyneb llyfn, tegyll, chwarennau (tyllau bychan), rhychau ayb; mae gan y fadarchen hon yr hyn a elwir yn: tegyll. O ran y broses o gymeryd maeth, fe'i disgrifir fel maethiad saproffytig.
Ffyngau
[golygu | golygu cod]Credir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[3] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[4] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.
Aelodau eraill o deulu'r Psathyrellaceae
[golygu | golygu cod]Mae gan Coesyn brau moresg ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:
Rhestr Wicidata:
| rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
|---|---|---|
| Cap inc clystyrog | Coprinellus disseminatus |  |
| Cap inc gloyw | Coprinellus micaceus |  |
| Coprinellus bisporiger | Coprinellus bisporiger |  |
| Coprinellus callinus | Coprinellus callinus | |
| Coprinellus ephemerus | Coprinellus ephemerus | |
| Coprinellus flocculosus | Coprinellus flocculosus |  |
| Coprinellus plagioporus | Coprinellus plagioporus | |
| Coprinellus radians | Coprinellus radians | _Vilgalys,_Hopple_%26_Jacq._Johnson.jpg) |
| Coprinellus truncorum | Coprinellus truncorum |  |
| Parasola auricoma | Parasola auricoma | _Redhead,_Vilgalys_%26_Hopple_178226.jpg) |
Gweler hefyd
[golygu | golygu cod]Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
- ↑ Gwefan www.naturalresources.wales Cyfoeth Naturiol Cymru; adalwyd 23 Chwefror 2020.
- ↑ Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
- ↑ Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
Safonwyd yr enw Coesyn brau moresg gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.