Canolduedd

Canolduedd

Math	descriptive statistic
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Mewn ystadegaeth, canolduedd neu "ganol y dosbarthiad" yw gwerth canolog neu nodweddiadol y dosbarthiad tebygolrwydd. Mae dosbarthiad tebygolrwydd yn ffwythiant mathemategol mewn arbrawf, sy'n rhoi i ni'r tebygolrwydd y gall canlyniad neu ganlyniadau ddigwydd neu beidio a digwydd. Ar lafar gwlad, gelwir y mesur canolig hwn yn "gyfartaledd". Bathwyd y cysyniad o ganolduedd ar ddechrau'r 20g.

Y mesurau mwyaf cyffredin o'r canolduedd yw'r cymedr, y canolrif a'r modd. Mae tuedd yn golygu natur neu awydd i weithredu neu symud i ryw gyfeiriad, pwrpas, neu bwynt^[1], felly gair cyfansawdd yw "canolduedd": canol + tuedd. Gellir cyfrifo canolduedd set feidraidd o werthoedd neu ddosbarthiad damcaniaethol. Weithiau mae awduron yn defnyddio canolduedd i ddynodi'r tueddiad data meintiol i glystyru o gwmpas rhyw werth canolog.^[2][3]

Fel arfer, mae canolduedd dosbarthiad o ganlyniadau yn cyferbynnu gyda'i wasgariad (hynny yw, sut mae'r canlyniadau wedi'u gwasgaru) neu amrywiant (variability). Mae dadansoddwyr data'n aml yn ceisio penderfynu os yw canolduedd y data'n "gryf" neu'n "wan", yn seiliedig ar ei wasgariad.

Gweler hefyd: cymedr, y canolrif a'r modd.

Mewn dosbarthiad unmodd, mae'r terfynau canlynol yn wybyddus ac yn siarp:^[4]

${\displaystyle {\frac {|\theta -\mu |}{\sigma }}\leq {\sqrt {3}},}$

${\displaystyle {\frac {|\nu -\mu |}{\sigma }}\leq {\sqrt {0.6}},}$

${\displaystyle {\frac {|\theta -\nu |}{\sigma }}\leq {\sqrt {3}},}$

lle μ yw'r cymedr, ν yw'r canolrif, θ yw'r modd, a σ yw'r gwyriad safonol.

Am bob dosbarthiad,^[5][6]

${\displaystyle {\frac {|\nu -\mu |}{\sigma }}\leq 1.}$

• Haprwydd (ystadegol)