Côr y Cewri

Côr y Cewri

Côr y Cewri ym mis Gorffennaf 2007
Lleoliad	Wiltshire, Lloegr
Rhanbarth	Gwastadedd Caersallog
Cyfesurynnau	51°10′44″N 1°49′34″W / 51.17889°N 1.82611°W / 51.17889; -1.82611
Math	Heneb
Taldra	Roedd pob maen hir tua 13 tr (4.0 m)
History
Deunydd(iau)	Sarsen, Glasfaen
Sefydlwyd	Oes Newydd y Cerrig ac Oes yr Efydd
Nodiadau safle
Dyddiadau cloddio	Nifer o gloddiadau
Perchennog	Y Goron
Rheolwyr	English Heritage
Gwefan	english-heritage.org.uk/stonehenge
UNESCO World Heritage Site Math Diwylliannol Meini prawf i, ii, iii Dynodwyd 1986 (10fed sesiwn) Rhan o Côr y Cewri, Avebury, a Safleoedd Cysylltiedig Rhif cyfeirnod 373 Rhanbarth Ewrop a Gogledd America Heneb Cofrestredig Enw swyddogol Côr y Cewri, y Rhodfa, a thri chrug gerllaw'r Rhodfa sy'n rhan o fynwent crug crwn ar Countess Farm[1] Dynodwyd 18 Awst 1882; 142 o flynyddoedd yn ôl (1882-08-18) Rhif cyfeirnod 1010140[1]

Cylch cerrig yw Côr y Cewri (Saesneg: Stonehenge), a godwyd yn Oes Newydd y Cerrig ar Wastadedd Caersallog i ogledd dinas Caersallog, Wiltshire, yn ne Lloegr. Mae ar restr UNESCO o Safleoedd Treftadaeth y Byd ers 1986. Credir bellach iddo gael ei godi tua 3,650 CC.^[2]

Mae mwyafrif y cerrig yn dod o'r Marlborough Downs, ond mae cerrig gleision y cylch canol yn dod o fryniau'r Preseli, Sir Benfro ac wedi'u cludo yno bum mil o flynyddoedd yn ôl, pan oedd y trigolion lleol yn cychwyn amaethu.^[2] Yn wreiddiol tybiwyd fod carreg y Maen Allor yng nghanol y cylch yn dod o Gymru hefyd er fe gwestiynwyd hynny gan wyddonwyr ar ddechrau'r 20fed ganrif. Yn Awst 2024 cyhoeddwyd ymchwil yn dangos yn hytrach fod y Maen wedi ei drosglwyddo yno o ogledd-ddwyrain Yr Alban. Arweiniwyd yr ymchwil gan Anthony Clarke, myfyriwr PhD o Sir Benfro, sydd yn gweithio ym mhrifysgol Curtin yng ngorllewin Awstralia.^[3]

Mor gynnar â 1649, mynnodd John Aubrey mai'r derwyddon a gododd y cerrig, ac mae'r farn honno yn dal yn boblogaidd heddiw.

• Rhestr enwau Cymraeg ar drefi a llefydd eraill yn Lloegr

Eginyn erthygl sydd uchod am Wiltshire. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato