Neidio i'r cynnwys

Arthur Ruppin

Oddi ar Wicipedia
Arthur Ruppin
Ganwyd1 Mawrth 1876(1876-03-01)
Rawicz, Rhanbarth Posen, Prwsia, Yr Ymerdoraeth Almaenaidd
Bu farw1 Ionawr 1943(1943-01-01) (66 oed)
Jerwsalem, Palesteina dan Fandad
Man goweddKibbutz Degania Alef

Roedd Arthur Ruppin (1 Mawrth 1876 – 1 Ionawr 1943) yn gefnogwr Seionaidd Almaenig i theori hil ffugwyddonol ac yn un o sylfaenwyr dinas Tel Aviv.[1] Penodwyd ef yn gyfarwyddwr Biwro Ystadegau Iddewig Berlin (Büro für Statistik der Juden) ym 1904,[2] symudodd i Balesteina ym 1907, ac o 1908 ymlaen bu'n gyfarwyddwr Swyddfa Palesteina y Sefydliad Seionyddol yn Jaffa, gan drefnu mewnfudo Seionaidd i Balesteina . Ym 1926, ymunodd Ruppin â chyfadran Prifysgol Hebreig Jerwsalem a sefydlodd Adran Cymdeithaseg yr Iddewon.[2] Fe'i disgrifiwyd ar ôl ei farwolaeth fel "sylfaenydd demograffeg Almaeneg-Iddewig" a "tad cymdeithaseg Israel",[3]. Ei waith cymdeithasegol mwyaf adnabyddus oedd The Jews in the Modern World (1934).

Bywgraffiad

[golygu | golygu cod]

Ganed Arthur Ruppin yn Rawicz yn yr Ymerodraeth Almaenig (sydd bellach yng Ngwlad Pwyl). Symudodd y teulu i Magdeburg pan oedd yn 11 oed, ac yna bu cyfnod o ddirywiad araf yn ffyniant y teulu. Yn bymtheg oed, oherwydd tlodi ei deulu, bu'n rhaid iddo adael yr ysgol, lle'r oedd yn cael ei ystyried yn ddisgybl hynod ddawnus, er mwyn mynd i weithio i'w cynnal. Er nad oedd yn hoff o fasnach, profodd yn fasnachwr hynod alluog yn y fasnach rawn.[4] Serch hynny, llwyddodd i gwblhau ei astudiaethau yn y gyfraith ac economeg, a daeth yn ail mewn cystadleuaeth wobrau a sefydlwyd gan Waith Dur Krupp ynghylch y defnydd o Ddarwiniaeth Gymdeithasol mewn diwydiant. [a] Tra oedd yn y brifysgol, derbyniodd Ruppin safbwyntiau hiliol amrwd ei oes, gan gynnwys y syniad bod Iddewon yn hil israddol, na ellid goresgyn eu gwendidau fel grŵp ond trwy gymhathu, sef allfridio gydag Almaenwyr a Slafiaid. Erbyn dechrau'r 1900au, fodd bynnag, dechreuodd feddwl amdano'i hun fel Iddew a choleddu safbwyntiau mwy cadarnhaol: gallai'r Iddewon gael eu hadfywio nid trwy allfridio gyda Slafiaid ac Almaenwyr, ond yn hytrach trwy eu hail-greu eu hunain fel cenedl ar wahân, yn ôl syniadau Seioniaeth. Fel yr ymddiriedodd i'w ddyddiadur y pryd hynny, Seioniaeth neu gymathiad cyflawn: tertium non datur.[5]

Gweithredu o blaid Seioniaeth

[golygu | golygu cod]
Arthur Ruppin 1909
Arthur Ruppin 1910
Arthur Ruppin

Ymunodd Ruppin â'r Sefydliad Seionyddol (ZO, Sefydliad Seionyddol y Byd yn y dyfodol - WZO) ym 1905. Yn 1907 anfonwyd ef gan David Wolffsohn, Llywydd y ZO, i astudio cyflwr yr Yishuv (y gymuned Iddewig ym Mhalesteina ), a oedd ar y pryd yn yr Ymerodraeth Otomanaidd, i ymchwilio i'r posibiliadau ar gyfer datblygu amaethyddiaeth a diwydiant. Adroddodd ar yr hyn a welodd, a oedd yn peri gofid, a rhoddodd argymhellion ar gyfer gwella'r sefyllfa. Yn 1908 daeth Ruppin i fyw i Balesteina trwy benderfyniad yr wythfed Gyngres Seionaidd . Agorodd ef Swyddfa Palestina y Sefydliad Seionaidd yn Jaffa, gyda'r nod o gyfarwyddo gweithgareddau gwladychol y mudiad Seionaidd. Drwy ei waith, gwnaed Seioniaeth Ymarferol yn bosibl a llywiodd gyfeiriad yr Ail Aliya, y don olaf o fewnfudo Iddewig i Balesteina cyn y Rhyfel Byd Cyntaf .

Daeth Ruppin yn brif asiant tir Seionaidd. Cynorthwyodd yn y gwaith o gael benthyciad ariannol i Ahuzat Bayit, sef Tel Aviv yn ddiweddarach, a chafodd dir ar Fynydd Carmel, yn Afula, yn nyffryn Jesreel, ac yn Jerwsalem. Bu Ruppin yn allweddol wrth lunio natur y wladychfa Iddewig ym Mhalesteina ac wrth newid y patrwm gwladychu o ychydig o berchnogion planhigfeydd a llafurwyr tlawd i'r kibbutzim a'r moshavim cyfunol a chydweithredol a ddaeth yn asgwrn cefn i'r wladwriaeth oedd wrthi'n cael ei chodi. Bu'n sbardun i'r comiwn yn Sejera, a helpodd i adeiladu'r kibbutz cyntaf - Degania, yn ogystal â helpu i gynnal a threfnu Kinneret, Merhavia a gwladychfeydd eraill. Yn ddiweddarach, cefnogodd Yehoshua Hankin wrth iddo brynu darnau mawr o dir yng Ngalilea . </link>[ dyfyniad sydd ei angen ]

Roedd Ruppin ymhlith sylfaenwyr mudiad heddwch Brit Shalom, a oedd yn cefnogi gwladwriaeth ddwygenhedlol, ond gadawodd Brit Shalom ar ôl cyflafan Hebron yn 1929 . Wedi hynny, cafodd ei argyhoeddi mai gwladwriaeth Iddewig annibynnol yn unig a fyddai'n bosibl, a chredai mai'r ffordd i wireddu'r wladwriaeth honno oedd trwy wladychu parhaus. Bu'n bennaeth ar yr Asiantaeth Iddewig rhwng 1933 a 1935, a helpodd i roi cartrefi i'r niferoedd mawr o fewnfudwyr Iddewig o'r Almaen a ddaeth yn y cyfnod hwnnw. Cafodd Ruppin ddylanwad sylweddol yn ffurfiad diwylliannol Iddewon o Ddwyrain Ewrop a ymfudodd ac a oedd i godi i swyddi o bwys yn y degawdau diweddarach, megis David Ben-Gurion, Itzhak Ben-Zvi, Joseph Shprinzak, Berl Katznelson, Yitzhak Tabenkin, Zalman Shazar, a Lefi Eshkol . [6] Bu farw Ruppin ym 1943. Claddwyd ef yn Degania Alef .

Theori hil

[golygu | golygu cod]

O ran tarddiad hanesyddol, roedd Ruppin yn credu bod yr Iddewon cynnar yn bobl amaethyddol heb fod yn Semitaidd, a oedd yn byw ym Mhalesteina hyd at ddinistrio'r Deml Gyntaf. Wedi hynny, dechreuon nhw ymbriodi â'r bobloedd Semitig o'u cwmpas, a thrwy hynny beryglu a gwanhau eu purdeb hiliol. Tybiai mai'r trwythiad o waed Semitig a hudodd yr Iddewon o weithio ar y tir ac, yn lle hynny, eu harwain i ganolbwyntio ar fasnach, trawsnewidiad a oedd, yn ei dyb ef, yn cyfrif am y rhagfarn 'trachwant' diweddarach a briodolwyd i'r Iddewon.[7]

Ystyriai Ruppin gymathu fel y bygythiad gwaethaf i fodolaeth yr Iddewon fel pobl, a dadleuodd dros grynhoad o Iddewon mewn ardal gyffredin, oedd i gael ei wireddu drwy wladychu Palesteina, lle byddent yn cael eu hamddiffyn rhag y tueddiadau cymathu yn Ewrop, fel yr esboniodd yn ei lyfr "Iddewon yr Oes Hon" (Die Juden der Gegenwart yn Almaeneg), yn enwedig yn ei ail argraffiad, wedi'i ddiwygio'n helaeth. Derbyniodd Ruppin y syniad o rannu'r ddynolryw yn dair hil bwysig o fodau dynol, y "gwyn", "melyn" a "du" gan ystyried yr Iddewon yn rhan o'r hil "wyn" (tudalen 213-214), ac o fewn yr "hil" hon y mae Ruppin yn ei rhannu yn "Xantrochroe" (lliw golau) a "Melanochroe" (lliw tywyll), a bod yr Iddewon yn rhan o'r grŵp lliw tywyll, mewn gwirionedd cymysgedd o bobloedd Arabaidd a Gogledd Affrica a phobloedd eraill o Orllewin a De Asia. Credai Ruppin fod gwireddu Seioniaeth yn ddibynnol ar "burddeb hiliol" yr Iddewon a chafodd ei ysbrydoli gan weithiau meddylwyr gwrthsemitaidd, gan gynnwys rhai Natsïaid.[8] Cyfarfu Ruppin yn bersonol â mentor Heinrich Himmler,[9] Hans FK Günther, un o lawer o feddylwyr hiliol a ddylanwadodd yn fawr ar Natsïaeth.[10]

O ran yr Iddewon yn benodol, roedd Ruppin yn gwahaniaethu rhwng "Iddewon yn ôl Hil" a "mathau o Iddewon", a lluniodd gysyniad a oedd yn rhannu Iddewon yn gategorïau metahiliol "gwyn, du a melyn". [11] Cafodd ei newidynnau, a ddaeth i fod yn ddylanwadol yn Israel yn ddiweddarach, eu datblygu drwy lunio categorïau gwahanol i Ashkenazim, Sephardim, Babiloniaid, a "mathau arbennig" nad oeddent yn ffitio i'r categorïau blaenorol, sef fel Yemeniaid a Bukhariaid.[9] Bu'n mesur penglogau a chredai fod Iddewon Ashkenazi, yr oedd yn eu hystyried yn well nag, er enghraifft, Iddewon Yemenaidd, yn cynnwys is-ddosbarthiadau hiliol amrywiol, yn ôl strwythur eu trwynau.[7] Er gwaethaf yr amrywiadau hyn yn eu cymunedau hanesyddol priodol, roedd Ruppin yn argyhoeddedig bod yr Iddewon yn cael eu gwahaniaethu oddi wrth hiliau eraill gan unigrywiaeth biolegol arbennig.[12]

Ysgrifennodd Ruppin y dylai'r hil Iddewig gael ei "phuro", a dywedodd mai "dim ond y rhai pur o hil sy'n dod i'r wlad." Ar ôl dod yn bennaeth Swyddfa Palestina y Weithrediaeth Seionaidd (Asiantaeth Iddewig Israel yn ddiweddarach), dadleuodd yn erbyn mewnfudo gan Iddewon Ethiopia oherwydd eu diffyg “cysylltiad gwaed” ac y dylai Iddewon Yemenaidd gael eu cyfyngu i waith fel gweision.[13] Ar ôl yr Holocost, roedd hanesyddiaeth yn Israel fel arfer yn lleihau neu'n anwybyddu'r agwedd hon ar fywyd Ruppin yn gyfan gwbl.[7]

Yn ôl Raphael Falk, roedd Ruppin yn argyhoeddedig bod Iddewon ac Arabiaid yn ffurfio cynghrair a luniwyd gan gysylltiadau diwylliannol a gwaed cyffredin.[14]

Mae Canolfan Academaidd Ruppin wedi'i henwi ar ôl Arthur Ruppin.

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]

Nodiadau

[golygu | golygu cod]
  1. Ym marn Ruppin, roedd cystadleuaeth fiolegol wedi dod i ben, felly byddai'n rhaid dibynnu ar Ddarwiniaeth gymdeithasol am unrhyw welliannau pellach, hynny yw, mabwysiadu dulliau peirianneg gymdeithasol i helaethu a gwella gorwel moesoldeb a rhyddid y ddynolryw (Penslar 1991, p. 86).


Ffynonellau

[golygu | golygu cod]
  1. ↑ Todd Samuel Presner, ’German Jewish Studies in the Digital Age:Remarks on Discipline, Method nand Media,' in William Collins Donahue, Martha B. Helfer (eds.), Nexus: Essays in German Jewish Studies, Volume 1, Camden House, 2011 ISBN 978-1-571-13501-8 pp.7-25 p.22 n.10
  2. ↑ 2.0 2.1 Bloom 2011, t. 5.
  3. ↑ Bloom 2011, t. 8.
  4. ↑ Penslar 1991, t. 85.
  5. ↑ Penslar 1991, t. 88.
  6. ↑ Bloom 2011, t. 6.
  7. ↑ 7.0 7.1 7.2 Segev 2009.
  8. ↑ Segev 2009 Haaretz "In part, his views were inspired by the works of anti-Semitic thinkers, including some of the original Nazi ideologists."
  9. ↑ 9.0 9.1 Morris-Reich 2006.
  10. ↑ Aschheim 2018.
  11. ↑ Bhandar 2018.
  12. ↑ Falk 2017.
  13. ↑ Frantzman 2014.
  14. ↑ Falk 2017, t. 137.

 

Dolenni allanol

[golygu | golygu cod]

Cyfryngau perthnasol Arthur Ruppin ar Gomin Wicimedia


Gwall cyfeirio: Mae tagiau <ref> yn bodoli am grŵp o'r enw "lower-alpha", ond ni ellir canfod y tag <references group="lower-alpha"/>

Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Arthur_Ruppin&oldid=13101586"