Albatros crwydrol
| Albatros crwydrol Diomedea exulans
| |
|---|---|
| Statws cadwraeth | |
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Animalia |
| Ffylwm: | Chordata |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Procellariformes |
| Teulu: | Diomedeidae |
| Genws: | Diomedea[*] |
| Rhywogaeth: | Diomedea exulans |
| Enw deuenwol | |
| Diomedea exulans | |
| |
| Dosbarthiad y rhywogaeth | |
Aderyn a rhywogaeth o adar yw Albatros crwydrol (sy'n enw gwrywaidd; enw lluosog: albatrosiaid crwydrol) a adnabyddir hefyd gyda'i enw gwyddonol Diomedea exulans; yr enw Saesneg arno yw Wandering albatross. Mae'n perthyn i deulu'r Albatrosiaid (Lladin: Diomedeidae) sydd yn urdd y Procellariformes.[1]
Talfyrir yr enw Lladin yn aml yn D. exulans, sef enw'r rhywogaeth.[2] Mae'r rhywogaeth hon i'w chanfod yn Ne America, Affrica ac Awstralia.
Fe'i ceir yn aml ar lan y môr.
Perthynas â phobl
[golygu | golygu cod]Dyma gofnod o ddyddiadur mordeithiau David Thomas, Llandwrog[3]
- Rhagfyr 1884 ....sighted the Island of Trinidad [Isla Trinidad ar arfordir yr Ariannin]... a large Albatross was caught with a line by one of the sailors & it measured about 12 ft across the wings when they were expanded - it was bought by one of the saloon passengers and skinned.’’
Meddai’r adarydd Rhys Jones: “Albatros crwydrol ydi o dwi'n meddwl, oherwydd siap y pig a'r maint - yr unig un ohonynt hefo lled adennydd dros 10 troedfedd. Methu dallt beth fasa fo'n gwneud yn y Caribi chwaith nes i mi ffeindio fod yna Ynys Trinidad arall, a llai adnabyddus oddiar bendraw Penrhyn yr Antartig!“[4]
I'r bardd Baudelaire roedd yr albatros yn fetaffor i'r bardd o berson ysbrydoledig a dynnwyd i lawr gan anwybodusion.
Enwau yn yr ieithoedd Celtaidd
[golygu | golygu cod]Dyma enw'r aderyn hwn mewn rhai o'r ieithoedd Celtaidd eraill:
Teulu
[golygu | golygu cod]Mae'r albatros crwydrol yn perthyn i deulu'r Albatrosiaid (Lladin: Diomedeidae). Dyma rai o aelodau eraill y teulu:
Rhestr Wicidata:
| rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
|---|---|---|
| Albatros Buller | Thalassarche bulleri |  |
| Albatros Laysan | Phoebastria immutabilis |  |
| Albatros Ynys Amsterdam | Diomedea amsterdamensis |  |
| Albatros Ynys Izu | Phoebastria albatrus |  |
| Albatros aelddu | Thalassarche melanophris |  |
| Albatros brenhinol y De | Diomedea epomophora |  |
| Albatros crwydrol | Diomedea exulans |  |
| Albatros du cefnllwyd | Phoebetria palpebrata |  |
| Albatros ffroenfelyn | Thalassarche chlororhynchos |  |
| Albatros penllwyd | Thalassarche chrysostoma |  |
| Albatros swil | Thalassarche cauta |  |
| Albatros tonnog | Phoebastria irrorata |  |
| Albatros troetddu | Phoebastria nigripes |  |
Gweler hefyd
[golygu | golygu cod]Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ [https://web.archive.org/web/20040610130433/http://www.cymdeithasedwardllwyd.org.uk/ Archifwyd 2004-06-10 yn y Peiriant Wayback Gwefan Cymdeithas Edward Llwyd]; adalwyd 30 Medi 2016.
- ↑ Gwefan Avibase; adalwyd 3 Hydref 2016.
- ↑ Dyddiadur llong David Thomas, (Llandwrog) 1884-1892 (Archifdy Gwynedd, Caernarfon [1]
- ↑ cys. pers. Rhys Jones
Safonwyd yr enw Albatros crwydrol gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.