Марков Борис Семёнович

Марков хушаматлă урăх çынсем çинчен Википедире статьясем пур.

Борис Марков
Çуралнă чухнехи ят:	Борис Семёнович Марков
Çуралнă вăхăт:	Пуш, 7, 1924
Çуралнă вырăн:	Хитекушкăнь ялĕ, Элĕк районĕ, Чăваш Ен, РСФСР, ССРП
Вилнĕ вăхăт:	1977, пуш, 25
Вилнĕ вырăн:	Мускав, РСФСР, ССРП
Гражданлăх:
Професси:	режиссёр, артист, педагог
Чыславсемпе парнесем:	Чăваш халăх артисчĕ

Марков Борис Семёнович (1924 çул, пуш, 7 Чăваш Ен, Элĕк районĕ, Хитекушкăнь ялĕ — 1977 çул, пуш, 25, Мускав- Шупашкарта пытарнă), — РСФСР халăх артисчĕ, чăваш халăх артисчĕ, театр режиссёрĕ, ССРП Аслă Канашĕн депутачĕ (1962-66)^[1].

1924 çулхи пуш уйăхĕн 7-мĕшĕнче Чăваш Енĕн Элĕк районĕнчи Хитекушкăнь ялĕнче çуралнă. Тавăт ялĕнчи шкулта вĕреннĕ.

Шупашкарти педтехникумра ăста пĕлĕвне илнĕ. Вĕренсе тухсан Тавăтри вăтам шкулта ачасене вĕрентнĕ.

Вăрçă пуçлансан Борис Семенович нимĕç нацисчĕсене хирĕç çапăçма фронта тухса кайнă, артиллери чаçĕнче хĕсмете тăнă.

Вăрçă вĕçленсен Борис Марков ГИТИСа вĕренме кĕрет. Алла актёр диплом илсен, Шупашкара ĕçе таврăнать. Çиччĕ çул Чăваш академи театрĕнче спектакльсенче тĕп сăнарсене вылять. Чăваш АССР халăх артисчĕн ятне тивĕçет.

1959 çулта Б. Марков ГИТИСра режиссура факультетĕнче вĕренсе тухсан мусăк режиссёрĕ вырăнĕнче ĕçлет. Ăна чăваш мусăк театрне йĕркелеме чĕнеççĕ, театрăн тĕп режиссерĕ пулма çирĕплетеççĕ. Борис Семёнович кунта вокал тата балет студисене уçать.

1960 çулхи çу уйăхĕнче Борис Марков тăрăшнипе Чăваш патшалăх муcăкпа драма театрĕн сцени çинче чăвашсен пĕрремĕш опери – Федор Васильевăн «Шыварманĕ» — çуралать. Кăштах вăхăт иртсен Б. Мокроусовăн «Чапай» опери те (Раççейре пĕрремĕш ăстрăм!) çут тĕнчене тухать.

Чăваш музыка театăрĕн тĕп режиссерĕн ĕçĕсене туса пынипе пĕрлех Б.С. Марков 1968-1972 çулсенче ССР Пĕрлешĕвĕн Мăн театрĕнче опера режиссёрĕн пулса ĕçлет, ГИТИСра лекцисем вулать, доцент ятне тивĕçет.

1966 çулта Борис Семёновича РСФСР Культура министерствине ĕçе илеççĕ, опера театăрĕсен управленин пуçлăхĕ пулма çирĕплетеççĕ.

Борис Семенович Марковăн чаплă ĕмĕрĕ кĕске пулнă, унăн чĕри 1977 çулхи пуш уйăхĕн 25-мĕшĕнче тапма чарăнать.

Халăх юратнă ентеше Шупашкарти мемориал çăвине пытарнă.

Борис Семёновичл ӳнер ыйтăвĕсемпе 2 кĕнеке, 40 ытла статья çырнă.

• «Рождение музыкального театра Чувашии»,
• «Мой театр»

• Марков Анатолий Семёнович, - шăллĕ, физик-педагог, Чăваш АССР Аслă Канашĕн председателĕ (1971-75), Чăваш патшалăх И.Я. Яковлев ячеллĕ пединститучĕн ректорĕ (1963–83).
• Канюкова Александра Семёновна — аппăшĕ, филологи ăслăхĕсен кандидачĕ (1950).

• Чăваш АССР халăх артисчĕ.
• СССР Аслă Канашĕн депутачĕ,
• Лăпкăлăха хӳтĕлекенсен комитечĕн пайташĕ, РСФСР Культура министерствин коллегийĕн пайташĕ, партин Чăваш обкомĕпе Шупашкар хула комитечĕн пайташĕ.
• РСФСР халăх артисчĕ,
• РСФСР ӳнер ĕçĕн тава тивĕçлĕ ĕçченĕ.
• К. В. Иванов ячĕллĕ Чăваш патшалăх премине тивĕçнĕ (1969).
• Ӳнере аталантарас енĕпе ырми-канми, ăнăçлă ĕçленине пысăка хурса хакласа Б.С.Маркова «Хисеп палли» ордена парса хисепленĕ.

• Тавăтри вăтам шкул унăн ятне тивĕçнĕ
• Шупашкарти урам ячĕ^[2]
• Карачарсков Николай Прокопьевич‎, Борис Марков портречĕ

• Борис Семенович Марков : [буклет] / ред.-сост. И. Евсеева. – Шупашкар : Б. и., 1994. – 1 л. : ил., портр.
• Канюкова, А. С., "Жизнь, отданная театру"/ А. С. Канюкова, А. С. Марков. – Шупашкар : Изд-во ЧГУ, 1999. – 134 с. : ил.
• Алексеев, О. "Оперăпа балет театрне – Борис Марков ятне" / О. Алексеев // Хыпар. – 2001. – 16 çу.
• Кондратьев, В. "Борис Марков пурнăçĕпе паллаштарать" / В. Кондратьев // Хыпар. – 2001. – 21 нарăс.
• Заломнов, П. Д. "Марков Борис Семенович" // Заломнов, П. Д. Чувашский государственный театр оперы и балета и ведущие мастера его сцены / П. Д. Заломнов. – Шупашкар, 2002. – С. 25-26.
• Марков, А. С. "На театральных подмостках трагедии разыгрываются по-настоящему" / А. С. Марков // СЧ–Столица. – 2000. – 26 янв. – 1 февр. (№ 3). – С. 15.
• Романов, П. В. "Марков Борис Семенович" / П. В. Романов // Краткая чувашская энциклопедия. – Шупашкар, 2001. – С. 263.
• "Аликовская энциклопедия", редколлеги: Ефимов Л.А., Ефимов Е.Л., Ананьев А. А., Терентьев Г. К., Шупашкар, 2009, ISBN 978-5-7670-1630-3.

• Чăваш патшалăх оперăпа балет театрĕ
• Павлова Надежда Васильевна

• В.Давыдов-Анатри Борис Марков пирки
• Гала-концертом завершился оперный фестиваль в Чувашии 2012 ҫулхи Раштав уйӑхӗн 22-мӗшӗнче архивланӑ. (выр.)
• Гала-концерт в селе Аликово 2011 ҫулхи Утӑ уйӑхӗн 20-мӗшӗнче архивланӑ. (выр.)
• Знатные люди Чувашии: Борис Семенович Марков 2012 ҫулхи Раштав уйӑхӗн 21-мӗшӗнче архивланӑ.(выр.)