ئەلێکساندەر تساتوریان

ئەلێکساندە تساتوریان
ئەلێکساندە تساتوریان;
لەدایکبوون	٢٨ی ئازاری ١٨٦٥; زاقاتالا، ئیمپراتۆریەتیی ڕووسیا
مەرگ	١٧ی ئازاری ١٩١٧ (٥١ ساڵ ژیاوە); تبلیس
نەتەوە	ئەرمەنی
پیشە	شاعیر و وەرگێڕ

ئەلێکساندەر تساتوریان (بە ئەرمەنی: Ալեքսանդր Ծատուրյան؛ ٢٨ی ئازاری ١٨٦٥ لە زاقاتالا – ٣١ی ئازاری ١٩١٧ لە تبلیس) شاعیر و وەرگێڕێکی ئەرمەنی بووە.

ژیاننامە

ئەلێکساندەر تساتوریان لە ١١ی نیسانی ١٨٦٥ لە شاری زاقاتالا لەدایک بووە. لە خێزانێکی ھەژارەوە پەروەردە بووە. خوێندنی لە بەشە ناوخۆیییەکی کڵێسا-پەرستگا و قوتابخانەیەکی سێ ساڵەی ناوچەیی خوێندووە. دواتر ڕووی لە مۆسکۆ کردووە و زۆربەی ژیانی لەوێ بەسەر بردووە. تساتوریان لە تەمەنێکی بچووکەوە دەستی بە نووسین کردووە، کە بۆ یەکەمجار لە ساڵی ١٨٨٥ چاپی کردوە. یەکەم کۆمەڵە شیعری لە ساڵی ١٨٩١ بڵاوکرایەوە.^[١]^[٢]

تساتوریان جگە لە بەرھەمە ڕەسەنەکانی، وەرگێڕی شیعر و نووسینی شاعیرانی ڕووسی و ئەورووپیش بووە، دوو بەرگی وەرگێڕانی شیعری بە ناوی «شاعیرانی ڕووسی» لە ساڵی ١٩٠٥دا بڵاوکردەوە.^[٣]

تساتوریان وێناکردنی کار و ئازار و خەونی گەلی ڕەسەنی خۆی لە «لە گۆرانییەکانی ڕەنجەوە»، ساڵی ١٨٩٣ دەرخستووە. تساتوریان لە کۆمەڵە شیعری تەنزئامێزی «گاڵتەجاڕی قەڵەم» (١٩٠١) گاڵتە بە خراپەکارییەکانی دەوڵەمەند و پیاوانی کڵێسا دەکات.^[٤] زۆرێک لە شیعرەکانی تساتوریان بوون بە گۆرانی فۆلکلۆر، لە ٣١ی ئازاری ١٩١٧ لە شاری تبلیس کۆچی دوایی کردووە و لە تبلیس لە پانتێۆنی خۆجیڤانک بە خاک سپێردرا.^[٥]

سەرچاوەکان

^ «Поэт Александр Цатурян | Наша среда» (بە ڕووسی). ١٠ی نیسانی ٢٠١٥. لە ڕەسەنەکە لە ٢٦ی ئایاری ٢٠٢٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی ئازاری ٢٠٢٣ ھێنراوە.
^ peoplepill.com. «Alexander Tsaturyan: Armenian poet and translator (1865 - 1917) | Biography, Facts, Information, Career, Wiki, Life». peoplepill.com (بە ئینگلیزی). لە ٢٩ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
^ «Alexander Tsaturyan Biography». PoetrySoup.com (بە ئینگلیزی). لە ٢٩ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
^ «Цатурян Александр Иосифович — Энциклопедия фонда «Хайазг»». ru.hayazg.info. لە ٢٧ی ئازاری ٢٠٢٣ ھێنراوە.
^ «Цатурян Александр Овсепович в переводах К. Д. Бальмонта». Центральная универсальная научная библиотека. لە ڕەسەنەکە لە ٥ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی ئازاری ٢٠٢٣ ھێنراوە.

[:0-1] «Поэт Александр Цатурян | Наша среда» (بە ڕووسی). ١٠ی نیسانی ٢٠١٥. لە ڕەسەنەکە لە ٢٦ی ئایاری ٢٠٢٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی ئازاری ٢٠٢٣ ھێنراوە.

[2] .com. «Alexander Tsaturyan: Armenian poet and translator (1865 - 1917) | Biography, Facts, Information, Career, Wiki, Life». peoplepill.com (بە ئینگلیزی). لە ٢٩ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.

[3] «Alexander Tsaturyan Biography». PoetrySoup.com (بە ئینگلیزی). لە ٢٩ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.

[4] «Цатурян Александр Иосифович — Энциклопедия фонда «Хайазг»». ru.hayazg.info. لە ٢٧ی ئازاری ٢٠٢٣ ھێنراوە.

[5] «Цатурян Александр Овсепович в переводах К. Д. Бальмонта». Центральная универсальная научная библиотека. لە ڕەسەنەکە لە ٥ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی ئازاری ٢٠٢٣ ھێنراوە.

[١]