Анапа

Анапа
	ГӀала
Анапа
	Анапа
Байракх[d]	ХӀост
	44°53′40″ къ. ш. 37°19′00″ м. д.HGЯO
Пачхьалкх	Росси
Мохк	Краснодаран мохк
ГӀалин гуо	гӀала-курорт Анапа
ГӀалин гуонан корта	Поляков, Юрий Фёдорович
Истори а, географи а
Йиллина	1781 шарахь
Майда	58,983 км²
Центран локхалла	10 м
Климатан тайпа	ЛаьттаюккъерахӀордан
Сахьтан аса	UTC+3
Бахархой
Бахархой	↗66 776 стаг (2014)
Луьсталла	1506,86 стаг/км²
Агломераци	↗167 095 стаг (2014)
Къаьмнийн хӀоттам	оьрсий, эрмалой, украинаш, кхин берш а.
Динан хӀоттам	православи, ЭАК, кхин а.
Официалан мотт	оьрсийн
Идентификаторан терахьаш
Телефонан код	+7 86133
Поштан индексаш	353440—353458
Автомобилан код	23, 93, 123, 193
ОКАТО	03403000000
	anapa-official.ru; (оьр.)(ингалс.)
Картин тӀехь
	Викиларми чохь медиафайлаш

ХӀокху терминан кхин а маьӀнаш ду, хьажа Анапа (маьӀнаш).

Ана́па — Россин къилбехьара курортан гӀала, лаьтта Краснодаран махкахь, Ӏаьржа хӀордан берд йисттехь. Муниципалан кхоллам гӀала-курорт Анапа мехкан маьӀна долу гӀала а, административан центр а. Климатан а, бальнеодарбанцӀийнан а курорт, дукхах дерг берийн. 2011 шарахь йелла сийлахь цӀе «ТӀемлойн сийнан гӀала».

Физикин-географин амал

Географи

Анапа ю Российн Краснодаран мехкан къилба-малхбузен декъехь Ӏаьржа хӀордан берд йисттехь. Анапа лаьтта Йоккха Кавказ а, Таманан ахгӀайре а цхьаьна кхетачехь, Москохан 1,5 эз. км гена, Краснодаран – 190 км, Сочин – 360 км.

Кхузахь Кавказан ламанан кӀажош хийцало кхуьуш йолчу атагӀашца, ткъа Таманан аренаш ийна ю хӀордан лиманашца. Аьхкенан йовхо кӀадйо хӀордан тӀера салкхене мохо.

ГӀамарийн пляжо Ӏадца хӀордан гуо бо, кхулла аьтту болу хаза бухта. Анапин кӀоштара гомхалло хи дика дохдо. Май чекхболуш йолаелла, сентябрь чекхбаллалц (октябрь болабаллалц) лаьтта лийчаран шеран заманан хин йуккъера температура, хуьлу 21—25 °C.

Лаьтта меттиг


Киев ~ 790 км Днепр ~ 426 км / Донецк ~ 343 км	Петарбух ~ 1723 км Москох ~ 1188 км Дон-тӀера-Ростов ~ 315 км Липецк ~ 868 км	Екатеринбург ~ 2087 км Казань ~ 1463 км Саратов ~ 976 км Самара ~ 1306 км
Бухарест ~ 888 км Варна ~ 767 км Бургас ~ 833 км	Мехийн ровзан	Аштаркхне ~ 848 км Ставрополь ~ 364 км Краснодар ~ 126 км
Анкара ~ 658 км Истмала ~ 788 км Афина ~ 1360 км	Новороссийск ~ 40 км Геленджик ~ 65 км Сочи ~ 236 км	Крымск ~ 52 км Пятигорск ~ 463 км Кисловодск ~ 443 км БуритӀе ~ 625 км ХӀинжа-ГӀала ~ 842 км

Гидрографи

Анапа гӀалин йукъахула чекхдолу Анапка эрк, цуо вовшах туху Анапин тогӀенаш хӀордаца.

Климат

Анапин тӀаьхьарчу 10 шарахь (2007 - 2016 шераш) хилла климат
Гайтам	Янв.	Фев.	Март	Апр.	Май	Июнь	Июль	Авг.	Сен.	Окт.	Нояб.	Дек.	Шо
Юьззина максимум, °C	17,7	21,0	24,5	31,0	31,2	36,3	38,0	38,2	32,9	35,6	27,1	22,3	38,2
Юккъера максимум, °C	6,0	6,2	9,3	14,7	19,6	24,1	28,1	28,3	23,3	17,6	11,8	7,7	16,4
Юккъера температура, °C	3,3	3,7	6,9	11,3	17,0	22,4	25,1	25,4	20,3	13,9	9,0	5,4	13,6
Юккъера минимум, °C	0,0	0,3	2,7	7,7	12,2	16,8	19,5	19,1	14,5	9,8	4,9	1,6	9,0
Юьззина минимум, °C	−23,9	−19,6	−13,2	−5,1	0,7	7,0	11,0	8,5	0,8	−6,3	−12,2	−18,9	−23,9
Йочанан норма, мм	52	49	49	40	36	43	33	40	46	42	59	68	560
Юккъера тӀуналла, %	81	78	77	77	77	78	71	69	72	75	79	81	76
Хин температура, °C	7,0	6,2	7,5	10,7	15,3	20,5	23,5	24,4	21,3	17,0	12,3	9,0	14,6
Хьост: Погода и климат,^[5].

Хьажа кхин а

Билгалдахарш

↑ по классификации климатов Кёппен-Гейгера
↑ ¹ ² Оценка численности населения на 1 января 2014 года по муниципальным образованиям Краснодарского края (бил-боцу.). ТӀекхочу дата: 2014 шеран 27 апрель. Архивйина 2014 шеран 27 апрелехь
↑ Расчёт расстояний между городами (бил-боцу.). Транспортная компания «КСВ 911». ТӀекхочу дата: 2010 шеран 5 январь.
↑ Карты Google
↑ ЕСИМО

Литература

Алексеева Е. М. Античный город Горгиппия. — М.: УРСС, 1997. — 560 с. — ISBN 5-901006-12-7.
Анапа // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
Баклыков Л. И. История курорта Анапа. — Краснодар: Советская кубань, 2002.
Константинов В. А. Анапа: путешествие в прошлое. — Анапа, 2009. — 140 с. — ISBN 978-5-9901634-1-6.
Кругликова И. Т. Синдская гавань. Горгиппия. Анапа. — М.: Наука, 1978. — 104 с.
Янишогло Ф. Е. Анапа от военной крепости до российского курорта. — Анапа, 2003.

Хьажоргаш

[1] по классификации климатов Кёппен-Гейгера

[2014CC-2] ¹ ² Оценка численности населения на 1 января 2014 года по муниципальным образованиям Краснодарского края (бил-боцу.). ТӀекхочу дата: 2014 шеран 27 апрель. Архивйина 2014 шеран 27 апрелехь

[trans-3] Расчёт расстояний между городами (бил-боцу.). Транспортная компания «КСВ 911». ТӀекхочу дата: 2010 шеран 5 январь.

[4] Карты Google

[5] ЕСИМО

[6] ГӀирмин махкахь, Россех схьатохар дуьненайукъаралло къобал ца дина

[Касп-7] Каспий-хӀорд фактаца Ӏам бу.

[Шмидт-8] Мыс Шмидта порт 2006 шарахь дуьйна йукъайогӀу Певек портан.

[Крым-9] ¹ ² ³ ⁴ ⁵ ⁶ Россех мохк схьатохар, дуьненахь къобал ца дина.

[Тамань-10] Порт Тамань йуьллуш йу, амма дӀайиллина хаамашна.

[1]

Ӏаьржачу хӀордан йистера курорташ
Кавказ (Абхази, Гуьржийчоь, Росси)	Адлер \| Анапа \| Анаклиа \| Батуми \| Гагра \| Ганарджиис-Мухури \| Геленджик \| Дагомыс \| Кобулети \| Леселидзе \| Нови Афон \| Пицунда \| Лазаревски \| Сочи
ГӀирма	Алупка \| Алушта \| Гаспра \| Гурзуф \| Евпатори \| Заозёрни \| Канака \| Кача \| Керчь \| Коктебель \| Кореиз \| Курортни \| Мирни \| Николаевка \| Новофёдоровка \| Оленевка \| Орджоникидзе \| Отрадни \| Партенит \| Портови \| Приморски \| Понизовка \| Симеиз \| Судак \| Форос \| Феодоси \| Черноморски \| Ялта
Украина	Одессин область: Вапнярка \| Гвардейски \| Грибовка \| Затока \| Ильичёвск \| Каролино-Бугаз \| Катранка \| Курортни \| Лебедёвка \| Николаевка \| Нови Дофиновка \| Одесса \| Приморски \| Рассейка \| Санжейка \| Сергеевка \| Южни Николаевн область: Василевка \| Ивановка \| Дмитровка \| Днепровски \| Морски \| Очаков \| Покровка \| Рыбаковка \| Яселка Херсонан область: Александровка \| Геройски \| Лазурни \| Рыбальче \| Скадовск \| Софиевка \| Хорлы \| Широки Балка
Туркойчоь	Дюздже \| Зонгулдак \| Бартын \| Кастамону \| Синоп \| Самсун \| Орду \| Гиресун \| Трабзон \| Ризе
Болгари а, Румыни а	Албена \| Золотые пески \| Солнечный берег \| Констанца

Ӏаьржачу хӀордан йистера курорташ
Кавказ (Абхази, Гуьржийчоь, Росси)	Адлер \| Анапа \| Анаклиа \| Батуми \| Гагра \| Ганарджиис-Мухури \| Геленджик \| Дагомыс \| Кобулети \| Леселидзе \| Нови Афон \| Пицунда \| Лазаревски \| Сочи
ГӀирма	Алупка \| Алушта \| Гаспра \| Гурзуф \| Евпатори \| Заозёрни \| Канака \| Кача \| Керчь \| Коктебель \| Кореиз \| Курортни \| Мирни \| Николаевка \| Новофёдоровка \| Оленевка \| Орджоникидзе \| Отрадни \| Партенит \| Портови \| Приморски \| Понизовка \| Симеиз \| Судак \| Форос \| Феодоси \| Черноморски \| Ялта
Украина	Одессин область: Вапнярка \| Гвардейски \| Грибовка \| Затока \| Ильичёвск \| Каролино-Бугаз \| Катранка \| Курортни \| Лебедёвка \| Николаевка \| Нови Дофиновка \| Одесса \| Приморски \| Рассейка \| Санжейка \| Сергеевка \| Южни Николаевн область: Василевка \| Ивановка \| Дмитровка \| Днепровски \| Морски \| Очаков \| Покровка \| Рыбаковка \| Яселка Херсонан область: Александровка \| Геройски \| Лазурни \| Рыбальче \| Скадовск \| Софиевка \| Хорлы \| Широки Балка
Туркойчоь	Дюздже \| Зонгулдак \| Бартын \| Кастамону \| Синоп \| Самсун \| Орду \| Гиресун \| Трабзон \| Ризе
Болгари а, Румыни а	Албена \| Золотые пески \| Солнечный берег \| Констанца

Российн хӀордан порташ
Азов-хӀордан	Азов Ейск Кавказ Дон-тӀера-Ростов Таганрог Темрюк Приморско-Ахтарск
Балтикин хӀордан	Выборг Высоцк Калининград Петарбух Йоккха порт Пассажирийн порт Приморск Ломоносов Усть-Луга
Баренцан хӀордан	Варандей Мурманск Нарьян-Мар
Беринган хӀордан	Анадырь Беринган Провидени Эгвекинот
Каран хӀордан	Амдерма Диксон Дудинка Игарка Сабетта
Каспий-хӀордан^[1]	Аштаркхне ХӀинжа-ГӀала Оля
КӀайн хӀордан	Архангельск Беломорск Витино Кандалакша Кемь Мезень Онега Северодвинск
ЛаптевгӀеран хӀордан	Тикси Хатанга
Малхбален-Сибрехан хӀордан	Певек Черски
Охотскан хӀордан	Корсаков Магадан Москальво Мыс Лазарева Амур-тӀера-Николаевск Охотск Поронайск Пригородни
Тийнаокеанан берд йист Камчаткин а, Курилийн гӀайренийн а	Петропавловск-Камчатски
Чукоткин хӀордан	Мыс Шмидта^[2]
Японин хӀорд	Александровск-Сахалински Бошняково Ванино Владивосток Восточни Де-Кастри Дунай Зарубино Находка Невельск Ольга Пластун Посьет Преображени Рудная ЙистедогӀийла Светли Славянка Советски Гавань Углегорск Холмск Шахтёрск
Ӏаьржа хӀордан	Анапа Геленджик Евпатори^[3] Керчь махлелоран чӀерийн Камыш-Бурун Порт «ГӀирма»^[3] Новороссийск Севастополь^[3] Сочи махлелоран-пассажирийн киранан Тамань^[4] Туапсе Феодоси^[3] Черноморски^[3] Ялта^[3]
↑ Каспий-хӀорд фактаца Ӏам бу. ↑ Мыс Шмидта порт 2006 шарахь дуьйна йукъайогӀу Певек портан. ↑ ¹ ² ³ ⁴ ⁵ ⁶ Россех мохк схьатохар, дуьненахь къобал ца дина. ↑ Порт Тамань йуьллуш йу, амма дӀайиллина хаамашна.

Муниципалан кхолламан гӀала-курорт Анапин нах беха меттигаш
Административан центр: Анапа (администрацин куьйгакӀелахь — Чембурка кӀотар)
Анапин йуь/г	гӀала Анапски кӀотар Бужор кӀотар Куматырь кӀотар Курбацки кӀотар Куток кӀотар Тарусин кӀотар Усатова Балка
Благовещенски йуь/г	гӀала Благовещенски
Витязевон йуь/г	йуьрт Витязево
Виноградни йуь/г	эвла Виноградни эвла Суворов-Черкесски эвла Уташ
Гайкодзоран йуь/г	йуьрт Гай-Кодзор кӀотар Заря кӀотар Рассвет
Гостагаевски йуь/г	гӀала Гостагаевски кӀотар Коваленко кӀотар Жима Чекон
Джигинкин йуь/г	йуьрт Джигинка кӀотар Уташ
Первомайски йуь/г	кӀотар Весёли Гора кӀотар Вестник кӀотар Жима Разнокол кӀотар Иванов кӀотар Йоккха Разнокол кӀотар Красни Горка кӀотар Лакхара Ханчакрак кӀотар Лакхара Чекон кӀотар Лахара Ханчакрак кӀотар Прикубански кӀотар Розы Люксембург кӀотар Чекон кӀотар Чёрни йуьрт Юровка
Приморски йуь/г	кӀотар Воскресенски кӀотар Капустин кӀотар Красни Скала кӀотар Красни кӀотар Красни Курган эвла Лакхара Джемете кӀотар Лахара Гостагайка кӀотар Песчани эвла Пятихатки йуьрт Цибанобалка
Супсехан йуь/г	йуьрт Варваровка йуьрт Жима Утриш йуьрт Йоккха Утриш эвла Просторни йуьрт Сукко йуьрт Супсех